Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.2000, Qupperneq 11

11
LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2000
I>V Skoðun
Jón dó í nótt
streyma i garð þess er vildi selja. Síð-
an gerði hann eldsnöggt út um við-
skiptin.
„Það stendur nú þannig á að ég á
enga handbæra peninga og blöðin í
ávísanaheftinu eru búin. Við lifum
bara á Visa þessa dagana,“ sagði
hann með þeim alvörusvip að sölu-
manninum mátti ljóst vera að ekkert
var að hafa. Þannig gekk einn sölu-
maðurinn af öðrum bónleiður til búð-
ar, enda ekki á færi farandsölumanna
að plokka peninga út af Visakortum.
En þessum sæluárum með Visað að
vopni lauk skyndilega þegar sölumað-
ur af kvenkyni kom stormandi einn
vordag í maímánuði með tilboð um
fokdýrar Islendingasögur i fartesk-
inu. Á þessum tímapunkti var sjálfs-
öryggið allsráðandi, enda hafði það
ekki klikkað að sölumenn hröktust
undan Visakortinu. Þar sem sölukon-
an dúkkaði upp var hinn kaupfælni
viðskiptavinur að rækta garðinn
sinn. Þar sem hann sleit upp arfa leit
hann á sölukonuna án þess að rétta
sig upp. „Því miður. Ég er sannur að-
dáandi íslendingasagnanna en pen-
ingar eru ekki til og Visakortið eini
greiðslumiðillinn," sagði hann og
teygði sig í næsta arfa. Honum til
undrunar stóð handhafi Egils sögu
Skallagrímssonar kyrr í stað þess að
fara. Hún var með skjóðu eina mikla
og ofan í hana seildist hún og dró upp
sleða til að þrykkja út Visakort. Á
þeirri stundu lá fyrir að hann eign-
aðist íslendingasög-
urnar að hluta eða
öllu leyti. Eftir
nokkurt þóf
slapp hann
með að
kaupa
Snorra-
Eddu og
Lax-
dælu
og
Visa-
sleð-
inn
Einhvers staðar hafði
hann lent í úrtaki og
þótt tilvalið fórnarlamb
þess er selja vildi geisla-
disk sem smellpassaði að
fjölskyldumunstri hans.
Það var að heyra á Bellu
sölumey að hún hefði
lagst í nokkrar rann-
sóknir á fjölskyldu hans
og honum sjálfum. Hún
ávarpaði hann með
nafni og var svo ylvolg í
símanum að það hvarfl-
aði að fórnarlambinu að
þetta vœri dagvinnan
hennar en á kvöldin
hefði hún þá iðju að
stynja fyrir karlpunga í
kynsvelti.
sem á stóð „Eigi skal höggva“.
Frá þessum örlagadegi breyttist
Visakortið úr því að vera vopn og yfir
í að éta jafnt og þétt upp peninga
fjölskyldunnar. Einu sinni
eða tvisvar reyndi hann
að fæla sölumenn á
brott með kortinu
en það var ljóst
að allir farand-
sölumenn
landsins voru
komnir með
!>' sleða sem
tryggði
þeim meiri
viðskipti
en áður
höfðu sést.
Dauðsfall
15 árum eft-
ir að íslend-
ingasagnakon-
an klóraði út af
rann
mjúk-
lega yfir
kortið
með til-
heyrandi
fjárhags-
skuldbind-
ingum. Að
launum fyrir
viðskiptin
fékk hann
barm-
„Sæll, Jón, ég hringi frá útgáfufyr-
irtæki sem ákveðið hefur að bjóða þér
nýja diskinn með Gunna og Felix með
50 prósenta afslætti. Bæði 11 ára son-
ur þinn og þriggja ára dóttir munu
verða dolfallin þegar þú setur diskinn
á,“ sagði dísæt kvenmannsrödd sem
dúkkaði upp að baki hringingu í
heimilissímann.
Það var sjálfur húsbóndinn sem
svaraði í símann i þeirri von að ein-
hver vildi tala við hann um landsins
gagn og nauðsynjar. Það þyrmdi yfir
hann þegar honum varð ljóst að enn
einn sölumaðurin hafði náð sam-
bandi við hann. Einhvers staðar hafði
hann lent í úrtaki og þótt tilvalið
fómarlamb þess er selja vildi geisla-
disk sem smellpassaði að fjöl-
skyldumunstri hans. Það var að
heyra á Bellu sölumey að hún hefði
lagst í nokkrar rannsóknir á fjöl-
skyldu hans og honum sjálfum. Hún
ávarpaði hann með nafni og var svo
ylvolg í simanum að það hvarflaði að
fómarlambinu að þetta væri dagvinn-
an hennar en á kvöldin hefði hún þá
iðju að stynja fyrir karlpunga í kyns-
velti. Þar sem þessar hugrenningar
runnu um huga hins verðandi við-
skiptavinar hélt Bella áfram:
„Gunni og Felix eru alveg pottþétt-
ir á þessum diski. Samkvæmt ítarleg-
um rannsóknum okkar hafa þeir
mjög róandi áhrif á börn og foreldrar
hafa sagt í mín eyru að það eitt að
skella diski á með þeim hafi svo góð
áhrif á böm þeirra að heimilislííið
verði allt annað," sagði hún og stopp-
aði til að ná andanum.
„Við bjóðum alls konar greiðslu-
form, svo sem Visarað eða Euro. Þá
erum við fús til að senda í póstkröfu,"
hélt Bella áfram á innsoginu og skaut
fomafni hans inn í samtalið með
reglulegu millibili til að treysta enn
frekar hin persónulegu tengsl sem
voru um það bil að bresta á.
Hann reyndi að malda í móinn og
losa sig undan þeirri fjárhagslegu
kvöð að þurfa að kaupa geisladiskinn.
Honum hugkvæmdist fátt. Skyndileg
hugdetta varð til þess að hann sá und-
ank^muleið.
„Ég á engan geislaspilara svo ég sé
ekki hvernig Gunni og Felix eiga að
koma ró á þetta heimili," sagði hann
en Bella kom inn í samtalið af krafti
áður en hann náði að ljúka setning-
unni.
„Þú ert á skrá hjá okkur eftir að
hafa skipt á geisladiskum skömmu
eftir jól. Þú skilaðir diski með Sverri
Stormsker og fékkst í staðinn eldri
disk með Gunna og Felix. Þessi við-
skipti voru skráð undir kennitölu
þinni. Ef geislaspilarinn þinn er ónýt-
ur þá er ekkert vandamál. Við erum
með þá félaga á kassettum sem er
ekkert siðra," sagði hún og hann
gafst upp og sagði henni Visanúmer-
ið sitt með vélrænni röddu.
Visatrikklð
Hann fann að glíman var töpuð og
enn einu sinni væri hann dæmdur til
að kaupa í gegnum sima. Alla tíð
hafði hann dreymt um að ná tökum á
því ástandi sem skapast þegar sölu-
menn ná við hann augnsambandi eða
eyrnasambandi. Fyrr á öldinni fann
hann upp trikk sem dugði um nokk-
urra ára skeið. Þetta var í árdaga
Visa og þegar sölumenn birtust á
tröppunum þá hlustaði hann á upp-
hafsræðu þeirra og lét hlýjuna
Reynir
Traustason
blaðamaður
merki
korti hans ómælda fjárhæð hafði
hann tapað hverri orrustunni á fætur
annarri. Hann hafði ekki lengur tölu
á öllum þeim færslum sem sem komu
á kortareikning hans eftir símtöl út-
pældra sölumanna. Hann hafði fallið
fyrir öUum hugsanlegum trikkum
sölumanna en nú var nóg komið.
Hann ákvað að hér eftir skyldi ekkert
keypt í símasölu eða tröppusölu.
Nokkrum dögum eftir að Gunni og
Felix komu í hús hringdi sölumaður.
„SæU, Jón,“ sagði rödd sem sæmt
hefði hvaða útvarpsmanni sem er.
„Við höfum ákveðið að bjóða þér
bókaflokkinn Þrautgóðir á rauna-
stund. Þetta eru 20 bindi sem þú færð
á einstöku tilboðsverði. Við sjáum í
gagnagrunni okkar að þú hefur um
árabil stundað sjómennsku," sagði
sölumaðurinn og þagnaði eitt andar-
tak. „Ætlaðirðu að tala við Jón?“
spurði Jón.
„Já,“ svaraði sölumaðurinn hik-
andi. „Það er of seint. Hann Jón
heitinn dó í nótt,“ sagði væntanlegur
eigandi 20 binda af Þrautgóðum á
raunastund og hélt niðri i sér hlátrin-
um. „Ég er mágur hans og staddur
hérna til að hugga systur mína, ekkj-
una,“ bætti hann við til að gulltryggja
sóknina. Sölumaðurinn baðst afsök-
unar og sleit samtalinu.
Kátur harðfiskkarl
Eftir þetta tók stríðið við sölu-
mennina á sig nýja mynd. Næst þeg-
ar barið var að dyrum til að bjóða
harðfisk og rækjur var skælbrosandi
sölumanni fagnað sem sérstökum
heimilisvini. „Ég ætla að fá 5 kíló af
steinbít og 10 kíló af rækjum. Tek-
urðu ávísun?“ spurði væntanlegur
viðskiptavinur. „Það er nefnilega út-
runnið Visakortið mitt og ég fæ ekki
nýtt,“ bætti hann við.
„Ertu með bankakort," spurði
harðfisksalinn og brosið náði út að
eyrum. Viðskiptavinurinn horfði al-
vörugefmn á harðfisksalann og sagði
með undirliggjandi trega: „Nei, því
miður neitaði bankinn að endumýja
debetkortið mitt. En þú færð ábyggi-
lega innleysta ávísunina," sagði hann
með ákefð í röddinni til að undir-
strika sterka löngun sína í bæði rækj-
ur og steinbít.
Sölumaðurinn var hættur að brosa
og horfði á krumpað ávísanahefti við-
skiptavinarins. Augnsambandið sem
komið var á rofnaði. „Nei, annars. Ég
á ekki svona mikið af harðfiski
og rækju. Ég kem bara aft-
ur seinna,“ sagði
hann og fór án
þess að kveðja.
Skoðanir annarra
Hráolia og bensínverö
„Skapvonskan
sem verðhækkun
á bensíni veldur
hefur prýtt
franska fjölmiðla
j reglulega, svo
lengi sem elstu
menn muna. Aflar
ríkisstjórnir hafa
fy| fallið fyrir freist-
'l! ingunni að tryggja
miklar tekjur á auðveldan hátt með
því að skattpína bifreiðaeigendur,
og það löngu áður en þær gátu vís-
að í áhyggjur manna af umhverfinu.
Leiðtogarnir áttu þá auðvelt með að
beina skapvonsku umbjóðenda
sinna að framleiðslulöndunum,
svona til að fá þá til að gleyma að
þáttur hráolíunnar í verði bensín-
lítrans er orðinn lítill saman borið
við mikilvægi skattanna."
Úr forystugrein Libération 30.
mars.
Takmarkanir forsetans
„Um síðustu
helgi komu tak-
markanir ráð-
snilldar forsetans
vel í ljós, jafnvel á
timum mikilla
áhrifa Bandaríkj-
anna. Viðleitni
Bills Clintons for-
seta til að þoka
friðarumleitunum
í Suður-Asíu og Miö-Austurlöndum
voru erfiðar og báru ekki árangur.
Fundur Clintons á laugardag með
Pervez Musharraf hershöfðingja,
leiðtoga herforingjastjórnarinnar í
Pakistan, og viðræður hans á
sunnudag við Hafez al-Assad Sýr-
landsforseta leiddu fátt til lykta af
því að hvorugur viömælandinn var
í skapi til að semja. “
Úr forystugi-ein New York Times
28. mars.
Föðurlandssvikarar
„Sovéskir kafbátar reyndust vera
minkar, síldartorfur og nú síðast
NATO-kafbátar. Sænska ríkisút-
varpið hefur nú greint frá því að
sænskir sjóliðsforingjar hafi afhent
NATO leynflegar upplýsingar um
djúpsjávarsprengjur. Sjóliðsforing-
inn Cay Holmberg kveðst hafa feng-
ið skipun frá háttsettum foringja í
sjóhernum að afrita skjölin. Holm-
berg var meðal þeirra sem fuflyrtu
1985 að stjómvöld tækju ekki ögrun
kafbáta alvarlega. Tíðarandinn á ní-
unda áratugnum var ákveðinn. Kaf-
bátarnir voru rússneskir. Allir sem
fullyrtu eitthvað annað eða þorðu
að gagnrýna kafbátaæsinginn voru
sakaðir um að ganga erinda Sovét-
ríkjanna. Olof Palme var sakaður
um foðurlandssvik. Upplýsingarnar
um náið samband sjóhersins við
NATO vekur spurningu um hver sé
eiginlega fóðurlandssvikari."
Úr forystugrein Aftonbladet 31.
mars.
Jeltsínkaflanum lokið
„Með forseta-
kosningunum var
settur lokapunkt-
ur aftan við
Jeltsinkaflann.
Eftirmælin verða
blönduð. Margt
hefur farið illa.
Spifling gegnum-
sýrir allt þjóðfé-
lagið, skipulögð
glæpastarfsemi fer vaxandi, fátækt
er mikil, rikisvaldið er veikt og
áhrifalítið. En lýðræðisferlið hélt þó
áfram með Jeltsín við stjómvölinn.
Þegar á móti hefur blásið hefur
hann sýnt atorku og hugrekki.
Óvíst er hvað Pútín vill. Hann hefur
ekki kynnt neina samhangandi
áætlun. Tímabil óvissu er fram
undan. Kosningabaráttan, ef það er
hægt að segja að nokkur slík hafi
farið fram, veitti heldur engin svör.
Pútín hafði ekki áhuga á kosninga-
baráttu, hann vildi ekki taka þátt í
kappræðum og hann keypti ekki
auglýsingatíma í sjónvarpi. Pútín
hefur fengið næga athygli í ríkisfjöl-
miðlunum. Það er því ekki hægt að
bera þetta saman við vestrænar
kosningar."
Úr forystugrein DN 27. mars.