Dagblaðið Vísir - DV - 17.05.2000, Blaðsíða 15

14
MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ 2000
MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ 2000
35
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarforma&ur og útgáfustjórl: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
A&stoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, simi: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plötugeró: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fyrir viötöl viö þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Tímamót á fjármála-
markaði
Merk tímamót urðu á íslenskum fjármálamarkaði á
mánudag þegar samþykkt var að sameina íslands-
banka og Fjárfestingarbanka atvinnulífsins. Þar með
hefur orðið til stærsta fjármálastofnun landsins, sem
hefur alla burði til að láta að sér kveða á alþjóðlegum
fjármálamörkuðum auk þess að opna nýja möguleika í
hagkvæmri flármálaþjónustu við einstaklinga og fyrir-
tæki á íslandi.
Fyrir stofnfund hins nýja banka beindist athygli al-
mennings og ijölmiðla fyrst og fremst að baráttunni
um sæti í aðalstjóm. Slíkt er skiljanlegt en skiptir
engu þegar til lengri tíma er litið. Valdabarátta milli
einstakra hópa hluthafa eða einstaklinga um setu í
stjórnum almenningshlutafélaga er eðlileg og í full-
komnu samræmi við eðli opinna hlutafélaga, enda fari
baráttan eftir sanngjömum leikreglum.
íslandsbanki og FBA hafa verið í fararbroddi í þeirri
miklu gerjun sem einkennt hefur íslenskan fjármála-
markað undanfarin ár - gerjun sem öðm fremur hefur
skapað ný og áður óþekkt tækifæri í atvinnulífinu.
Þróunin á íslenskum fjármálamarkaði heldur áfram og
á eftir að verða örari en áður á komandi mánuðum og
árum. Hvernig íslensk fjármálafyrirtæki eru í stakk
búin til að taka þátt í breytingunum mun ráða mestu
um hvernig þeim vegnar. íslandsbanki FBA hefur
skapað sjálfum sér gríðarleg tækifæri til að verða leið-
andi í umbyltingunni. Aðrar fjármálastofnanir hafa
sumar hverjar ekki náð að búa sér til sömu vígstöðu.
Ljóst er að sameining íslandsbanka og FBA kallar á að
ríkið hraði einkavæðingu ríkisviðskiptabankanna um
leið og skapaðar em forsendur fyrir sparisjóðina til
hlutafélagavæðingar.
Aðdragandinn að samruna íslandsbanka og FBA var
ekki langur og í raun kennslubókardæmi um hvernig
standa skal að sameiningu fyrirtækja. Aðeins er hálf-
ur annar mánuður síðan tilkynnt var um að bankarn-
ir ættu í óformlegum viðræðum um samruna. Þá var
ljóst að hugmyndir um samþættingu íslandsbanka og
Landsbanka mættu pólitískri andstöðu. Hluthafar ís-
landsbanka geta þakkað fyrir að ekki varð úr þeim
samruna.
Sameining fjármálastofnana er aldrei einföld, en allt
bendir til að sameining íslandsbanka og FBA sé ein-
faldari og auðveldari en almennt gengur og gerist og
kemur þar margt til. Mikil eindrægni hluthafa og for-
ystumanna bankanna um samvinnu skiptir þar mestu
sem og stuðningur starfsmanna. Þá virðist sem hug-
myndafræði og „kúltúr“ bankanna sé svipaður og að
því leyti eiga ekki að koma upp mörg vandamál, hvorki
varðandi starfsmenn né innra skipulag. í raun má segja
að starfsemi bankanna falli sérstaklega vel saman. Síð-
ast en ekki síst er mikil reynsla innan íslandsbanka af
sameiningu ijármálafyrirtækj a, en bankinn varð til fyr-
ir áratug með sameiningu fjögurra fyrirtækja.
Tíminn á eftir að leiða í ljós hvernig eigendur og for-
ráðamenn íslandsbanka FBA halda á sínum málum og
hvernig þeir nýta þau góðu sóknarfæri sem sköpuð
voru síðastliðinn mánudag. Þar ræður mestu að það
takist að samþætta hag hluthafa, starfsmanna og við-
skiptavina, með auknum tekjum og lægri kostnaði.
Óli Björn Kárason
Gott hjá Össuri
„Nú brá öðru við. Fréttafólkið gapti af undrun á Össur likt
og á frœgum málverkum þar sem Jósef smiði er tilkynnt af
englinum að María mey sé ekki ófrísk af sœði hans heldur
gerði „orðið“ hana þungaða af Frelsaranum.“
Það var eins og svipt
hefði verið um stund skjá-
doðanum af sjónvarpinu
þegar rætt var við Össur
Skarphéðinsson í stuttum
þætti vegna stofnfundar
Samfylkingarinnar, rétt
áður en hin venjulega písl-
arganga augnanna hófst um
þá venjubundnu dagskrá
sem sú sjálfumglaða til-
kynnir með ofursætu brosi
og óhóflega rammíslenskri
kveðju: Komið þið nú inni-
lega blessuð og sæl og verið
öll velkomin að skjánum.
Bykkjuleg vi&töl
Yflrleitt eru viðtöl í sjónvarpinu
úr hófi bykkjuleg, annað hvort stöð
eða höst eða með prjóni, eins og mer-
arlegustu hross á íslandi séu valin til
þess að hneggja framan í áhorfendur
sem hafa hvorki vit á mynd né máli
og telja öll hross álíka góð ef þau eru
fjórfætt.
Nú brá öðru við. Fréttafólkið gapti
af undrun á Össur líkt og á frægum
málverkum þar sem Jósef smiði er
tilkynnt af englinum að María mey
sé ekki ófrísk af sæði hans
heldur gerði „orðið“ hana
þungaða af Frelsaranum.
Frelsarinn í íslenskum
stjórnmálum?
Ég veit ekki hvort Össur
verður Frelsarinn í íslensk-
um stjórnmálum. Vegna
þess að stjórnmál eru þess
eðlis að hagsæld þjóða fer
fremur eftir afleiðingum af
lélegri stjórn þess sem
hvarf frá völdum en hins
sem tók viö þeim.
Hvað sem því líður, orðið rann á
Össur með þeim árangri að þegar
fréttakonan bar fram tittlingaskít
vegna nafnsins á Samfylkingunni og
hvort ekki hefði átt að velja nýtt,
fékk hún þannig svör að hún leit
með bæn um öxl til ráðvillta frétta-
mannsins, en reyndi síðan að verja
stétt sína.
Slíkt þekkist ekki hjá reyndu fjöl-
miðlafólki. Það á að vera fært í flest-
an sjó án björgunarbeltis, ekki síður
en viðmælandinn.
Nafnið Samfylking merkir ekki að-
eins samfylkingu afla sem hafa stofn-
að hana. Allir vita, nema kannski
fréttaritarar að stjórnmálaflokkur
reynir að ná út fyrir nafla sinn og
fylkja fólki saman um stefnumál sem
eru kannski loðin í fyrstu, síðan
mátulega ákveðin, og að slikt fer
ekki bara eftir honum, heldur and-
legu og stjómmálalegu lífi þjóðarinn-
ar. Því stjómmál eru þar sem hugs-
un hrærist í tengslum við þjóölífið.
Á krossi stjórnmálanna
Þetta varð því ánægjulegur þáttur
og munur á honum og þegar frétta-
konan „ræddi“ við Davíð Oddsson,
eða leyfði honum öllu heldur að láta
hana ekki komast að. Hún lét sér
nægja að horfa á hann með ,já og
amen“ í svipnum á meðan hann kom
sér áfram á píslarvættinu einu og
notaði orðið „hælbítar" um „and-
stæðinga" sína. Það sama og Lax-
ness, þegar hann stóð á tindinum
með Nóbelsverðlaunin og talaði yfir
hausamótunum á íhaldskerlingum
og Bjarna Ben.
Það var ekki píslarvætti í orðum
Össurar. Hann virtist albúinn að
hanga um stund á krossi stjórnmál-
anna, vonandi með góðum árangri
fyrir þá sem eru hér endalaust á Gol-
gata, en ekki hina sem aka á hausa-
skeljastaðinn með hroka valdsins en
grenja við stýrið yfir hælbítsáráttu
hinna krossfestu.
Guðbergur Bergsson
Ökugerði fyrir
Á nýafstöðnum fundi um slys í
umferð á íslandi var mikið rætt um
nauðsyn þess að koma upp ökugerði
fyrir ökunema. Sólveig Pétursdóttir
dómsmálaráðherra gekk meira að
segja svo langt að lofa slíku mann-
virki á næsta ári og er það gott og
blessað þvi að aðstöðuleysið í þess-
um málum er orðið mjög alvarlegt.
Hvað er ökugerði?
En hvaða fyrirbæri verður þá
þetta nýja ökugerði og fyrir hverja?
Margar tillögur hafa komið upp á
borðið á síðustu árum og margir
blandast í umræðuna. Einu sinni
stóð til að ökukennarar og akstursí-
þróttamenn færu í þetta en þeir fóru
þess í stað í hár saman yfir hvar
brautin ætti að vera. Ekki er um
marga staði að ræða á höfuðborgar-
svæðinu fyrir blandaða braut eins og
þessi átti að vera en þó má finna
nokkra góða staði þegar
grannt er skoðað. Tveir bestu
staðirnir eru Gufunesið og
flugvallarsvæðið.
Ruslahaugur fær
hlutverk á ný
Starfsmenn borgarinnar
hafa verið í nokkrum vand-
ræðum með skipulag Gufu-
nessvæðisins. Fáir hafa áhuga
á svæðinu sem er gamli rusla-
haugur borgarinnar og upp úr
honum rýkur metangas sem
dugar til eldsneytis á tvö til
þrjú þúsund bíla á ári. Hug-
myndaflugið var nú ekki meira en
að bæta þarna við einum golfvellin-
um í viðbót en þegar horft er ofan af
hæðinni fyrir ofan Gufunesið er
maður í sjónlínu við þrjá ef ekki
fjóra golfvelli í nágrenninu.
Golfáhugamenn vildu ekki golfvöll
á svæðið og hafa eflaust
séð fyrir sér golfara liggj-
andi eins og afvelta rollur
um allar jarðir vegna
gassins. Einhvern tímann
sá ég svo aðra tillögu um
golfæfingarsvæði með að-
stöðu til að æfa upphafs-
skot - við hliðina á hrað-
brautinni! Það er með
ólikindum hvað menn
geta klórað sér lengi í
hausnum yfir svari sem
liggur svona ljóst fyrir.
Þetta svæði hentar ein-
staklega vel undir öku-
gerði og býður jafnvel upp á að hægt
sé að láta fleira Qjóta með, eins og
körtubraut og Moto-kross-braut. Með
réttri skipulagningu á svæðinu má
líka gjömýta það og fleiri en öku-
nemar og kennarar hefðu áhuga á að
nota það. Nægir að benda á öku-
„Annað svœði, állt eins gott og Gufunesið, er líka fyrir hendi en það er norðurendi
gömlu flugbrautarinnar við Valsheimilið. Þar eru mannvirkin þegar fyrir hendi og
þarf nánast einungis að teppaleggja með malbiki yfir. “
alla
menn neyðarakstursbila, bílaumboð
og fleiri og fleiri.
Ökunemafélagið Svalur
Annað svæði, allt eins gott og Gufu-
nesið, er líka fyrir hendi en það er
norðurendi gömlu flugbrautarinnar
við Valsheimilið. Þar eru mannvirkin
þegar fyrir hendi og þarf nánast ein-
ungis að teppaleggja með malbiki yfir.
Nota mætti gamla flugvallarveginn og
jafnvel malarbílastæðin við fótbolta-
völlinn sem ekki eruð notuð að degi
til og myndu því samnýtast vel. Svæði
eins og þetta er slétt í eðli sínu og
truflar því ekki ef nýta þarf endann
sem flugbraut í neyðartilvikum.
Aðstöðuleysi er orð gærdagsins
Einn er sá hópur sem sérstaklega
hefur fundið fyrir aðstöðuleysi í
þessum málum en það eru mótor-
hjólakennarar. Þeir hafa þurft að
höfða til gæsku góðra manna um aö
nota bílastæði stórmarkaða eða
skóla og hafa því ekki getað kennt
nema á þeim tímum sem þau bíla-
stæði eru ekki i notkun. Sífellt fækk-
ar þeim stæðum þar sem ekki er
búið að koma fyrir steyptum brún-
um á milli stæða. Mótorhjólanem-
endur eru sá hópur sem hvað háðast-
ur er góðu æfingarsvæði. Kennsla á
mótorhjól fer þannig fram að fyrstu
fimm til sex tímarnir eru grunnæf-
ingar og nauðhemlun og ekki fer sú
kennsla fram á götunum, eða hvað?
Vonandi er sá tími kominn núna að
hætt sé að ræða um þessi mál og láta
verkin tala þess i stað.
Njáll Gunnlaugsson
Með og á móti
Tímabært aö afnema fríðindin
Þeim sköttum
sem landsmönnum
er gert að greiða er
ætlað að standa
undir samneyslunni í þjóðfé-
laginu og ég get ekki betur séð
en að forsetinn hafi í gegnum
tiðina notið góðs af þeirri þjón-
ustu sem ríkið veitir á kostnað
skattgreiðendanna og auðvitað
á hann að leggja sitt af mörk-
um eins og aðrir. Skattfriðindi
forseta íslands og maka hans eru barn
síns tíma. Það voru konungar og keis-
arar fyrr á öldum sem veittu sjálfum
sér þessi fríðindi sem við síðan heim-
færðum upp á forseta íslands við lýð-
veldisstofnun. Nú er öldin hins vegar
önnur og tel ég því tímabært
að afnema þessi frfðindi. Fram-
bjóðandinn Ólafur Ragnar var
sammála mér i viðtali við
Helgarpóstinn sáluga þann 20.
júní 1996 er hann lýsti því yfir
að hann teldi rétt að skattfríð-
indi forsetans yrðu afnumin og
að kjör forseta ættu að sam-
ræmast kjörum ráðherra og
hæstaréttardómara. Það hefði
kannski verið rétt að fá forset-
ann Ólaf Ragnar til þess að mæla með
afnámi skattfríðinda forsetans í þess-
um dálki. Á forsetinn svo ekki að vera
sameiningartákn þjóðarinnar og ætti
hann því ekki sem slíkur að deila kjör-
um sínum með alþýðunni?
Sigurður Kári
Kristjánsson
formaöur SUS.
ittfríðinda forseta íslands?
Á ekki að sitja á sama bekk
Ég lít á það sem
svo sjálfsagt mál
að forseti íslands
r greiði ekki skatta
að ég get ekki einu sinni séð
það sem nein sérstök fríð-
indi.
Sá maður sem er i þeirri
stöðu að hann þarf að koma
fram fyrir hönd þjóðarinnar
hvar sem er og hvenær sem
er og skal vera hafinn yfir
pólitískt þref og dægurþras á ekki að
sitja á sama bekk og aðrir lands-
menn þegar kemur að greiðslum til
samfélagsins.
Það eru út af fyrir sig engin hlunn-
indi að vera forseti, það að vera þjóð-
Kristján
Hreinsson
skáld.
arleiðtogi er bæði ábúðar-
mikið og krefjandi starf. Ég
held að forseta sé sýndur
vottur af virðingu umfram
aðra þegna ef hann einn er
laus við þá skyldu að greiða
skatt.
Sú tillaga hefur veriö samþykkt að skattfríðinda forsetans og maka hans verði afnumin.
Ummæli
Tímamótasamningur VR
„Þetta er tímamóta-
samningur að því
leyti að við náum inn
ákvæði um markaðs-
lausn og semjum um
styttingu á vinnutíma
sem ekki hefur verið
gert í 30 ár ... Við
erum með tryggingarákvæði gagnvart
verðbólgu og verðlagi en ekki um að
allt sé laust hjá okkur ef einhver semur
um meira en við, enda viljum við ekki
hafa slíkt. Við erum því ekki að setja
hindranir fyrir aðra sem hugsanlega
gætu náð eitthvað lengra en við vegna
þess að við teljum það ekki vera rétta
pólitík í launastefnu."
Magnús L. Sveinsson, formaður VR, í
viðtali viö Dag 16. maí.
Forsetaembættið og
þjóðarsálin
„Ég hef lengi undr-
ast tilvist sérstaks
forsetaembættis á ís-
landi... Ég tek fram
að ég hef fullan
skilning á þeim hag-
vexti sem af stássinu
við forsetaembættið
leiðir og ber virðingu fyrir skraddar-
ans pundi. En má ekki alveg eins
hugsa sér að leggja þetta rándýra emb-
ætti niður eins og að þrefa um skatt-
frelsi þess? Passar forsetaembættið
okkar nokkur lengur inn í þá þjóðar-
sál sem við þekkjum?“
Halldór Jónsson verkfr. í Mbl. 16. maí.
Hnignun Eurovision
„Sigur karl-
fauskanna frá Dan-
mörku (í púkalegu
hversdagsfótunum) er
lýsandi dæmi um
hingnun þessarar
keppni. Lagið sem vann
er, eins og nær öll lögin
(íslenska lagið engin undanteknin), í nú-
verandi útsetningu ömurleg samsuða.
En það er með sigurlagið eins og fáein
önnur i keppninni; ef Júró-skíturinn er
hreinsaður af kemur kannski eitthvað
boðlegt í ljós.“
Friörik Þór Guömundsson, blm.
í Degi, 16. maí.
Kostir rafrænnar
stjórnsýslu
„Kosth hinnar rafrænu stjómsýslu
eru gífurlegir, jafnt fyrh hið opinbera
sem þá er þurfa að leita efth þjónustu
... Samhliða minni kostnaði verður að-
gengi almennings og fyrirtæKja að upp-
lýsingum og þjónustu mun meha ...
Auðvitað styrkh það lýðræðið verulega
ef kjósendur geta með beinum hætti séð
hvar mál eru á vegi stödd og hvernig af-
greiðslu þau fá.“
Úr forystugrein Mbl. 16. maí.
Skoðun
Þeir gleymdu
A stríðstímum smöluðu
nasistar í Þýskalandi Gyð-
ingum sem þeim fannst
orðið of mikið af í fanga-
búðir, einangruðu þá,
píndu og sveltu eða settu í
gasklefa. Á íslandi árið 2000
eru öryrkjar og gamal-
menni í félagslegri einangr-
un vegna fátæktar og á
hungurmörkum. Þeim sem
hafa eignast eitthvað áður
en sjúkdómar herjuðu á
vegnar vissulega betur en
þeim sem eru svo ólánsam-
ir að fæðast veikir.
Erla
Alexandersdóttir
snyrtifræöingur
Þessh sjóðir eru orðnh
stórveldi á peningamarkaði
meðan eigendur þehra
svelta. Hún lýsh kannski
best þessu tilflnningalausa
peningaveldi og stjómun
þess, sagan um gömlu kon-
una sem sennilega hefur
aldrei tekið sér sumarfrí og
ætlaði svo loksins að fá
sumarbústað hjá stéttarfé-
lagi sínu. Hún var of gömul
til að fá eitthvað frá félag-
inu sem hún greiddi í á
meðan hún gat unnið.
Óvlnir ríkisins?
Þetta virðast vera óvinir ríkisins
og jafnvel þjóðarinnar allrar því eng-
inn virðist gera neitt til að stöðva
þann ósóma og þau mannréttinda-
brot sem á þessu fólki eru framin.
Þetta fólk fær ekki greitt úr lífeyris-
sjóðum því það fékk aldrei tækífæri
til að vinna. Það er dálítið merkilegt
að lífeyrissjóðir sem landsmenn hafa
greitt í skuli ekki hafa því hlutverki
að gegna að sjá alfarið fyh þeim sem
veikir eru eða aldraðh, hvort sem
fólk hefur greitt í þá eða ekki. -
Vegna þess að svo margir hafa greitt
án þess að fá nokkru sinni nokkuð
til baka. - Vegna þess að það eru
nægir fjármunir til i þessum sjóðum
og þeir eru eign þeirra sem greiða í
þá, ekki starfsfólks þehra, þótt það
reisi dýrar hallh til að vinna í.
Refsað við sambúð
Það er vel hægt að sjá sómasam-
lega fyrir þeim sem veikir eru og
aldraðh ef vilji er til að rétta kjör
þessa fólks. Það er bara öllum sama.
Það er ekki einu sinni lengur orðað
að öryrkjar fylgi launum þehra
lægstlaunuðu. Ékki skal setja mark-
ið of hátt, nei þeir eru skildir eftir,
blásnir af.
Öryrkjar eru eini þjóðfélagshópur-
inn sem er refsað við sambúð. Þá
missa þeir bætumar. Það gefur líka
auga leið að ekki hafa þeir efni á að
eignast böm. Öryrkjar á Islandi, vel-
ferðarríki sumra, eru líklega eina
fólkið í heiminum í dag sem hægt er
að fremja mannréttindabrot af þessu
tagi á.
Það er erfltt að vera veikur. And-
lega niðurdrepandi að geta ekki tek-
ið þátt í venjulegu, daglegu lífi fólks-
ins sem er heilbrigt og vera útilokað-
ur úr samfélagi hinna hraustu. Það
er ein af kenningum Rudolps Steiner
að manneskja þrífist ekki eða geti
haldið geðheilsu í ferköntuðu rými
sé hún of lengi innilokuð á sama
stað.
Eftir að hafa farið með ungum
manni í atvinnumiðlun fatlaðra, þar
sem honum var tjáð að fólk sem gæti
bara unnið annan hvem dagi væri
nú blásið af, missti ég trúna á að
þeir sem eru veikir eigi sér ein-
hverja von, þótt þeh vilji vinna.
Nægir fjármunir
Fólk hefur ekki neinn ákvörðun-
arrétt um hvað það gerir við líf sitt,
það er aðeins i geymslu. Það er ódýr-
ast. Hér á íslandi er hlaupið upp til
handa og fóta oft á ári til að safna
fyrir bágstöddum erlendis, af því við
emm svo rík. En við gerum eins og
konan í sögunni, við felum óhreinu
bömin okkar. Gestir sjá aðeins betri
hliðina. Það era til nógir fjármunir í
þessu landi þegar um framkvæmdir
einhvers konar er að ræða.
Það eru líka til nægir fjármunir til
að rétta hag veikra og gamalla ef ein-
hver vilji er fyrh hendi til að enginn
þurfi að líða skort og einangran fyr-
h fátækt. Ég vil senda kærar þakkir
fyrh skilning og endalausa ósér-
hlífni til allra á Landspítalanum. Þar
t.d. er fólk sem er eini ljósi punktur-
inn í tilveru margra.
Erla Alexandersdóttir
„Það er vel hœgt að sjá sómasamlega fyrír þeim sem veikir eru og aldraðir ef vilji er
til að rétta kjör þessa fólks. Það er bara öllum sama. Það er ékki einu sinni lengur
orðað að öryrkjar fylgi launum þeirra lœgstlaunuðu. “