Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.2000, Blaðsíða 54

*>* 62
LAUGARDAGUR 28. OKTÓBER 2000
Tilvera I>V
Hafdís Guðnadóttir á Sauðárkróki þurfti að bíða í 10 mánuði eftir lifur:
Þetta var
lottóvinningur
DV-MYND ÞÓRHALLUR ÁSMUNDSSON
Löng barátta við meinsemd
Hafdís Guönadóttir og maður hennar Birkir Angantýsson heima á Sæmundar-
götunni á Sauðárkróki. Baráttan hefur staðið hátt á annað ár en var þess
virði, heilsan er aö komast 1 samt iag.
DV, SAUÐÁRKRÖKÍ7
„Við vorum búin að vera í
Reykjavík lengi í þetta skiptið og
eiginlega búin að afskrifa að þetta
mundi ganga. Ég var orðin vonlítil
og heilsunni fór stöðugt hrakandi.
Við vorum því á leiðinni norður, til-
búin að taka örlögunum. Það virtist
útilokað mál að fá líffærið. Við vor-
um búin að fá útkall tvisvar, en urð-
um fyrir vonbrigðin í bæði skiptin
og siðan voru liðnir um tíu mánuð-
ir. En þá allt í einu kom kallið, það
var lifur til ráðstöfunar sem hentaði
mér, heilbrigt líffæri, ólíkt því sem
var í fyrri tvö skiptin. Og
það var ekkert með það að
við vorum drifin út á flug-
völl þarna strax um kvöid-
ið og aðgerðin framkvæmd
á Ríkisspítalanum í Kaup-
' mannahöfn um nóttina.
Já, það verður ekki annað
sagt en þetta hafi verið al-
gjör lottóvinningur. Þama
voru dagar farnir að
skipta verulegu máli og ég
var orðin virkilega tæp,“
segir Hafdís Guðnadóttir,
55 ára húsmóðir á Sauðár-
króki, en hún fór í lifrar-
skipti á síðasta vori eftir
að hafa átt við ólæknandi
sjúkdóm að stríða í fjölda-
• mörg ár.
Hafdís var búin að bíða
lengi eftir líffæri og trú-
lega hefur ekki mátt
tæpara standa. Lifrar-
skipti eru fremur sjaldgæf
og er Hafdís fyrsti islend-
ingurinn sem kemur úr
þeirri aðgerð frá Kaup-
mannahöfn, eftir því sem
best er vitað, en brugðið getur til
beggja vona með þær, og grundvall-
aratriði að viðkomandi hafi lifað
heilbrigðu lífi.
Smeyk við guluna í augunum
Siðustu þrjú misserin hafa verið
ákaflega erfið hjá fjölskyldunni á
Sæmundargötu 15 á Sauðárkróki en
þar búa Hafdís Guðnadóttir og Birk-
ir Angantýsson, maður hennar. í
mars 1990 uppgötvaðist að Hafdís
var með mjög alvarlegan sjúkdóm.
Það er því komið á ellefta ár síðan
Hafdís fór að finna fyrir eymslum af
völdum sjúkdómsins, en verið getur
ákaflega erfitt að greina hann, enda
afar sjaldgæfur.
„Fólk hafði orð á því við mig
hvað ég væri orðin gul og sjálf var
ég orðin smeyk þegar ég sá að hvít-
an í augunum í mér var farin að
gulna. Ég vissi að gula er gjaman
tengd krabbameini og fannst þetta
því óþægilegt. Svo var ég stödd með
bamabarnið mitt hjá Ólafl Ingi-
marssyni, sem þá var læknir á
Sauðárkróki. Hann lítur á mig og
segir: „En heyrðu góða, heldurðu að
þú þurfir ekki að láta líta á þig, mér
líst ekkert á útlitið á þér.“ Það verð-
ur úr að hann setur mig í allsherjar-
rannsókn og sendir mig svo suður,
og þá í þeirri meiningu að ég sé lík-
lega með krabbamein. Ég fer í mikl-
ar rannsóknir fyrir sunnan, en þeir
flnna ekkert krabbamein. Læknir-
inn minn, Hallgrímur Guðjónsson,
heldur rannsókninni áfram og er
ákveðinn í því að finna hvað þetta
er. Það kemur í ljós við miklar
rannsóknir. Þetta reynist vera svo-
kallað innra ofnæmi, sjúkdómur
sem býr um sig í lifrinni og er
ólæknandi. Það eina sem kemur til
greina eru lifrarskipti," sagði Haf-
dís.
Þetta kom í ljós í rannsókn í
marsmánuði 1999 og var henni gerð
grein fyrir ástandinu og eina mögu-
leikanum í stöðunni. „Það
hringsnerist allt fyrir mér, en það
var ekki um annað að ræða en fara
í lifrarskiptin, þó það gæti brugðið
til beggja vona. Ljósi punkturinn í
þessu öllu var að möguleikamir á
því að aðgerðin mundi heppnast
voru stórum meiri vegna þess að ég
hafði lifað heilbrigðu lífi, hvorki
reykt né drukkið. Þeir gáfu mér
90% von, en fyrir drykkjufólk og
fólk sem hefur lifað óheilbrigðu lifi,
fólk sem fengið hefur skorpulifur,
eru líkurnar að mér skilst taldar
miklu minni og margir hafa ekki lif-
að af lifrarskiptaaðgerð."
Leitin að líffærinu
„Og nú hófst leitin að líffærinu.
Tveir mánuðir liðu og 19. maí feng-
um við fyrsta útkallið. Við vorum á
leiðinni út á Keflavíkurflugvöll þeg-
ar okkur var snúið við. Líffærið
hafi reynst óheilbrigt og við fórum
aftur norður. Þrem dögum seinna
fáum við aftur útkall. Og þar sem
við vorum stödd fyrir norðan vor-
um við send með leiguflugi beint frá
Akureyri til Hróarskeldu í Dan-
mörku. Þegar við komum út fengum
við þær fregnir að líffærið hefði
reynst óheilbrigt og okkur var snú-
ið heim að nýju. Við urðum enn að
bíða eftir líffæri og sú bið var löng.“
Þau Hafdís og Birkir segja að það
megi heita að þau hafi búið í ferða-
tösku síðustu þrjú misserin. Ferð-
imar hafa verið margar milli Sauð-
árkróks og Reykjavíkur þar sem
þau hafa dvalið langdvölum. Og í
Reykjavík var í engin hús að venda
nema hjá frændum og vinum. Birk-
ir segir að það vanti alveg íbúðir í
borginni fyrir fólk utan af landi sem
er með sjaldgæfa sjúkdóma. „Ef hún
hefði verið með hjartasjúkdóm eða
krabbamein þá hefðum við fengið
íbúð um leið,“ segir Birkir.
íslensk líffæri eins og gull
- En Hafdís, hvemig leið þér á
þessum biðtíma eftir líffærinu?
„Mér leið ákaflega illa og sjúk-
dómurinn ágerðist mjög hratt síð-
ustu mánuðina. Ég var orðin ákaf-
lega máttlitil og úthaldslaus. Gat
eiginlega ekkert gert, var hætt að
geta sinnt heimilisstörfunum. Ég
var líka orðin ákaflega vonlítil um
að þetta mundi ganga og tæp að öllu
leyti, má segja.“
Hafdís segir að það virðist vera
ákaflega erfitt að fá lifur, mun erfið-
ara með líffæragjafa en varðandi
t.d. ným og hjarta. í ljósi þess segir
hún að sér komi ekki á óvart þær
fregnir að menn séu farnir að fram-
leiða líffæri með klónun. Og Birkir
skýtur því inn i að Danirnir hafi
haft orð á því að íslensku liffærin
væm alveg gull miðað við þau
dönsku, bresku og bandarisku, og
vilji meina það að íslendingar lifi
heilbrigðara lífi en þessar þjóðir,
hvað sem er nú hæft í þvi, en Dan-
imir eru til dæmis orðlagðir fyrir
mikla bjórdrykkju.
Það var svo að kvöldi 10. apríl
sem þau Hafdís og Birkir héldu til
Danmerkur ásamt dönskum lækn-
um frá Reykjavík. Og að þessu sinni
var líffærið með í för, en það er úr
íslendingi. Búið var að undirbúa
rannsóknina og Birkir kvaðst hafa
orðið undrandi að sjá allt umstang-
ið á skurðstofunni. Hafdís var drif-
in á skurðarborðið klukkan fimm
um nóttina að íslenskum tíma og
aðgerðin tók níu tíma og stundar-
ijórðungi betur.
Horfir öðrum augum á lífið
„Þetta hefur gjörbreytt lifi okkar
og maður horfir öðrum augum á
það eftir þetta. Ég lit á þetta sem
annað tækifæri til að fá að lifa. Það
var stórkostlegt að njóta frábærrar
aðhlynningar starfsfólksins á Ríkis-
spítalanum í Kaupmannahöfn og
ótrúlegt hvað hlutirnir ganga hratt
og vel fyrir sig á þessu stóra sjúkra-
húsi þar sem 7000 manns starfa. Ég
var furðanlega fljót að braggast og
eftir mánuð, á lokadaginn 11. maí,
var ég send heim til íslands, reynd-
ar með því fororði að ég legðist inn
á Landspítalann. En læknirinnn
minn, Hallgrímur Guðjónsson,
sagði að ég væri orðin það hress að
það væri best að ég væri á göngu-
deildinni og þeir fylgdust svo með
mér nánast daglega í nokkra mán-
uði,“ sagði Hafdís.
Aðeins nokkrar vikur eru síðan
Hafdís fékk að fara norður á Sauð-
árkrók aftur og þau voru einmitt
nýkomin að sunnan úr einni rann-
sókninni þegar blaðamaður DV leit
inn á Sæmundargötunni en síðar i
vikunni liggur leið þeirra Hafdísar
og Birkis aftur suður.
Spurð um heilsuna í dag segir
Hafdís að þetta sé allt á réttri leið.
Henni hafi hrakað um tíma, sökum
þess að lyfin höfðu óæskileg áhrif á
nýmastarfsemina, en læknarnir
telji sig vera búna að finna lausn á
því máli, þannig að nú verði von-
andi allt upp á við úr þessu.
Skuldir hrannast upp
En þó heilsan sé að komast í lag
þá eru það oft aðrir hlutir sem
fylgja miklum veikindum. Birkir
fór í launalaust frí þegar veikindin
komu upp í byrjun síðasta árs og
þar sem hann sá ekki fram á að geta
byrjað að vinna aftur sagði hann sig
frá vinnunni. Kostnaðurinn varð-
andi ferðir og uppihald hefur lika
verið mikill og skuldirnar hafa safn-
ast upp. „Þrátt fyrir mikinn stuðn-
ing eru skuldirnar orðnar miklar
sem orðið hafa til vegna veikind-
anna,“ segir Birkir og það hefur
m.a. orðið til þess að þau ákváðu að
setja húsið á söluskrá. „En við erum
samt ákveöin í því að láta eitthvað
gott af okkur leiða og maður lærir
ýmislegt af því að lenda í svona erf-
iðleikum," segja þau Birkir og Haf-
dís, en þau ætla sér m.a. að efna til
hvatningarsamkomu fyrir fatlaða.
Þá er á prjónum að selja ýmsar
heilsu- og íþróttavörur sem eiga að
geta gagnast fólk vel. Og þau gera
sér vonir um að geta náð markaði
fyrir þessar vörur, fyrst i Skagfirði
og síðan út um landið. „Eitthvað
verður að gera til að laga stöðuna á
yfirdráttarreikningnum," segja þau
Hafdís og Birkir að lokum, en þau
vilja nota tækifærið og þakka öllum
þeim sem hafa hjálpað með stuðn-
ingi sínum og hlýhug.
-ÞÁ
Kona 'á sextugsaldri á Sáuðárkróki:
Býr í feröa-
tösku og
biður eftir
nýrri lifur
.t-að « Þiðtiminn « «r v«rr»i-
ur ok «lyr»«tur. Tryit£Íi4Þ>-s«irftu>n
ttOTBW fcrútwnn Þ«e»r i alvönma
er kotnlð *« trnoi ttð þvl er þetta
okkar mU:' waöi »U-kir Angan-
týMOt i SauðArkrðki en hmm hef
ur tektö sór frt ftr vlnnu <ni blður
nu asamt knuu vinnl «fttr tlfrar-
itsneðstu Þe**r fcaJffO ketnur. „Við
vrum bðln að Ca tvð litkóll in VM
lð snftið beiitt aftur t bððtun tilvik-
um. t tyrri* skipuð vortuu vtð A
LriO t á.i iluivufiug tií DannKrxkur
jwsar okkur v«r «natð vtð. t
ahIiuui vkiptið vorum við Jent i
sjúkrnfluet á OmíwUinunt t HnV
»rrkeldu iK-vtar t.kkur v«r t)að nð
rkkert pteti orölð úr uftgerðinni-
I.lfrin wm kunan atti aft t* ««i'
-kki rJ*iu htiUbrítfð," sajtOi Wrkir,
s.ítn rnr. liiður ásamt Hnfdlsi
GuðtuukMtur Kitrmkonu ninni
iWur ðtt við lifmrsÞUulðni aö
strtfta i tiu ár. Unt *t oft naða
tnnra iifnípmi t Ulrir.nl fc-tn snutm
wman aerir hona övirka. Er nð
SVO komift aft okkert tr til rðða
annaft cn Það aft Hatdi*, « M
ftra, au oýja lifUr.
„Untiairfanð höfum við fcöíft l
fcrftaUfeku ttttxiin ft-rir kailið «nn
IflMur á w4r stanöa. Við vnkzium
upp .1 hverjum morvrnl meft von i
bíarta tim að nú «« komift að
ItiðtUoinn vr RkelfUegur.
Itwfti tiUfimunwOMCJi
1*8« «8 i.íft *»ftftuat fyrtr konu
ntinrii." sasði lllrklr, sam hrfUr
stunðaö fyrirlwmir fýrtr ttftra »vo ,
áruni tjtitkir 09 mynt aft hjðlyo !
fölki i «Aðteikum viðt ve»ir um
LuuilA. NO f«r C*0 hfr-nje.r lui Iulds I
itsrdUl <h: uaun Ufa Þ»u 1 von
inni um nWa Hfur cvft terftutösk
urnar UiÞunar *ftr vift hUð.
Beðið eftir nýrri lifur.
Fréttin sem DV birti á síðasta ári þegar skýrt var frá biðinni sem tók á taugarnar.
Kirkjugarðurinn í Engidal:
Minningar-
reitur vígður
DV, iSAFIRDI:
Um síðustu helgi var vígður
minningarreitur um þá sem hvíla
3 fjarri í kirkjugarðinum í Engidal á
ísafirði. Minningarreiturinn er til
kominn að frumkvæði árgangs 1959
frá ísafirði og er helgaður minningu
Kolbeins S. Gunnarssonar
(Kolmars) skólabróður þeirra en
hann fórst ásamt tveimur öðrum
með Tjaldi ÍS 116 18. desember 1986.
; Vinnan við minningarreitinn
- hófst í vor og var séra Magnús Er-
lingsson, sóknarprestur ísfirðinga,
hópnum til aðstoðar að gera reitinn
að veruleika. Séra Magnús mun
einnig verða þeim innan handar
sem vilja koma nöfnum horfinna
ástvina sinna í minningarreitinn.
Árgangur 1959 vill benda fólki á
að hægt er að leggja hópnum lið við
fjármögnun reitsins með því að
leggja inn á reikning hans í Lands-
bankanum á ísafirði.
-ks/ss
Minnmgarreitur
Myndin var tekin við vígslu minningarreitsins þann 20. október.