Dagblaðið Vísir - DV - 30.12.2000, Blaðsíða 44

1)2
Helgarblað
LAUGARDAGUR 30. DESEMBER 2000
DV
Þátttaka í
Schengen
X „Á árinu sem nú er að líða þykja
standa upp úr hin tíðu banaslys i um-
ferðinni, svo og mál út af ofbeldisbrot-
um. Af umferðar-
málunum að öðru
leyti má nefna
kristnitökuhátíðina
á Þingvöllum en
það var stórt lög-
gæsluverkefni sem
tókst vel.
Rétt er að minn-
Guðmundur ast gríðarlegs und-
Guöjónsson. irbúnings í tengsl-
um við Schengenaðild og aukinna að-
^gerða gegn flkniefnabrotum. Um þess-
ar mundir er verið að vinna úr mikil-
vægum upplýsingum sem þátttaka í
nefndarstörfum vegna Schengen er að
skila okkur og leiðir það vonandi til
árangursríkari aðgerða lögreglu og
tollgæslu í baráttunni gegn fikniefna-
vandanum. í þessu sambandi má
nefna vinnuhóp sem í eru fulltrúar
lögreglu og toOgæslu sem unnið hefur
mikið starf.
Lögregla og toUgæsla náðu árangri
á árinu við að rjúfa innflutningsleiðir
fíkniefna, ekki einungis hingað til
lands heldur einnig frá Evrópu og
vestur um haf. Ekki er vafi á því að ís-
land er þannig mikilvægur hlekkur í
alþjóðiegri lögreglu- og toUasam-
-^vinnu. Það er margt fram undan í
flkniefnalöggæslu og menn mæta nýju
ári með meiri reynslu, betur undir-
búnir og með meiri stuðningi stjórn-
valda en nokkru sinni fyrr.“
Gunnlaugur V.
Snævarr.
Vill ekki ófag-
læröan lækni
„Af 666 lögreglumönnum á landinu
eru 100 ófaglærðir. Það er alveg sama
hvaða stétt þú tekur, faglærður maður
er náttúrlega miklu öruggari heldur
en hinn, og þar af
leiðandi ættu borg-
ararnir að vera
vissari með það að
fá góða þjónustu,
rétt viðbrögð og
réttar upplýsingar,
því hér er oft verið
að tefla með stóra
hluti, jafnvel allt
upp í líf og limi og
aleiguna," sagði Gunnlaugur V. Snæv-
arr, yfirlögregluþjónn hjá Lögrelgu-
skóla ríkisins. „Ekki myndi fólk vUja
fá ófaglærðan lækni.“
Fáar umsóknir bárust um vist í
Lögregluskólanum í vor, en eftir að
umsóknartíminn var framlengdur
rigndi þeim inn og aldrei hafa borist
Jafn margar umsóknir um skólavist.
Af 145 umsóknum komust sjö konur
og 33 karlar inn.
„Kerfið í skólanum breytist núna
tímabundið, á meðan við erum að
reyna að manna stéttina af fullmennt-
uðum lögreglumönnum. Við munum
keyra þetta hraðar í gegn og auka svo-
lítið álagið á fólkinu og einnig fengum
við að fjölga nemendum í skólanum.“
Gunnlaugur bætti því við að raun-
hæft væri að búast við því að búið
verði að fullmanna lögregluna með
faglærðu fólki eftir fimm tU sex ár.
Ræfladýrkun
„Afstaða stjórnvalda einkennist
oft meira af „ræfladýrkun" en raun-
'Gnæfum vUja til að halda uppi lögum
og reglu í þjóðfé-
laginu. Stjóm-
málamönnum
hættir tU að láta
gæluverkefhi sem
era „inn“ hverju
sinni ráða för í
stað raunhæfra
lausna. SýnUeg
löggæsla er besta
forvömin í um-
ferðinni sem hefur því miður tekið
of stóran toU þetta árið. Hið sama á
við um mörg þau óhæfuverk sem
"^►ögregla þarf að glíma við. öflug lög-
gæsla skUar arði, bæði beinum tekj-
um í formi viðurlaga og óbeinum
tekjum dragi hún úr ófamaði. Fjár-
veitingar sem lögreglu era ætlaðar
nægja engan veginn til að uppfylla
þær skyldur sem hvUa á herðum
hennar né þeirra væntinga sem
^samborgararnir hafa tU lögreglunn-
ár.“
Jónas
Magnússon.
Priðja
árið
mannskæðasta
í umferðinni
SAMSETT MYND
Pappalöggur og umferöarslys.
Mikiö var um ádeilur á fjárskort lögreglunnar í ár, sem lögreglustjórar á Reykjanesi reyndu meðal annars að leysa
meö þvi aö setja upp myndir af lögreglumönnum meö fram Reykjanesbrautinni. Umferöin tók fleiri mannslíf í ár en
hún hefurgert síöastliðin 23 ár.
Nú í lok desember hafa 32 menn lát-
ist í umferðarslysum á þessu ári.
Þetta er hæsti toílur sem íslendingar
hafa greitt manninum með ljáinn i
umferðinni síðan árið 1977 og gerir
árið 2000 þriðja mannskæðasta árið í
umferðinni. Aðeins tvisvar hafa Ueiri
látist i umferðinni á íslandi, en árið
1977 létust 37 manns og tveimur árum
áður, 1975, létust 33.
Þetta er kaldhæðnislegt í ljósi
þeirra loforða sem Sólveig Péturs-
dóttir dómsmálaráðherra gaf á ráð-
stefnu í vor og á blaðamannafundi í
sumar um aðgerðir stjórnvalda til
þess að bæta umferðarmenninguna.
Þrátt fyrir loforð Sólveigar og þá
staðreynd að árið 2001 er hið fyrsta
í 12 ára áætlun um 40 prósenta
fækkun umferðarslysa, var tiUaga
um fjárveitingar til umferðarörygg-
ismála á næsta ári feUd í þinginu.
Sigrún María Kristinsdóttir
blaöamaður
Lögregluumdæmin á Reykjanesi
stóðu saman að umferðarátaki á ár-
inu, þar sem settar voru upp mynd-
ir af lögreglumanni í fullxi stærð,
pappalöggur, við Reykjanesbraut-
ina. Ætlunin var að minna öku-
menn á að fylgja lögum og reglum.
Það gafst þó ekki betur en svo að
nokkrum skUtanna var stolið í
Hafnarfirði, og þær pappalöggur
sem eftir voru lokaðar inni í
geymslum lögreglunnar.
Niðurskuröur
En fleiri deUdir innan lögregl-
unnar þjást fyrir fjárskort.
„Stjómvöld hafa undanfarin ár
sett fram háleit markmið um stór-
feUda fækkun alvarlegra umferð-
arslysa, vímuefnalauss lands og
fækkun afbrota. Þau markmið
verða að engu sé starfsemi lögregl-
unnar lömuö vegna fjárskorts.
Fjárframlög tU öryggis- og lög-
gæslumála hafa undanfarið ekki
endurspeglað að hugur fylgi máli,“
sagði í tilkynningu frá Landssam-
bandi lögreglumanna sem sam-
bandið sendi frá sér í haust.
Fíkniefnalögreglan verður sí-
feUt afkastameiri, en þegar fjár-
veitingar deildarinnar tU yfir-
vinnu voru uppumar um miöjan
september var sett á yfirvinnu-
bann. Yfirmenn lögreglunnar
héldu því þó statt og stöðugt fram
að yfirstandandi rannsóknir þjáð-
ust ekki fyrir peningaskort, og
unnu fíkniefnalögreglumenn
áfram dagvinnu.
„Þetta stafar af því að verkefnin
á árinu hafa verið meiri og stærri
en menn óraði fyrir í upphafi árs-
ins og þegar það ber við að verk-
efnum ljölgar og starfsemin eykst
án þess að varið sé meiri fjármun-
um tU hlutanna skapast ákveðin
vandamál," sagði Böðvar Braga-
son, lögreglustjóri í Reykjavík í
samtali við DV í haust. Gera má
ráð fyrir að fíkniefnavandinn í
landinu sé að aukast, þar sem lög-
regla telur að hún og toUþjónar
nái að meðaltali 5-10 prósentum
af þeim fíkniefnum sem eru í
landinu hverju sinni.
Tollverðir á Leifsstöð fundu
fleiri e-töflur en áður hafa komið
tU landsins í sumar er HoUending-
ur nokkur var handtekinn í Leifs-
stöð með rúmlega 14.000 e-töflur á
sér. Sá var á leið tU New York
með fenginn, en var stöðvaður hér
í mUlilendingu vélar sinnar,
dæmdur og situr nú á Litla-
Hrauni. Hann mun ekki hafa ætl-
að sér að koma efninu í verð á ís-
landi.
Önnur meiri háttar mál
Lögreglan rannsakaði fimm
manndrápsmál á árinu, sem eru
óvenju mörg. Mörg þessara mann-
drápsmála tengdust fíkniefnum á
einn eða annan hátt.
Auk fjölmargra þjófnaða sem
lögreglan i landinu upplýsti í ár
verður mál Rúmena nokkurs að
teljast einna athyglisverðast. Mað-
ur þessi kom tU landsins í vor og
braust inn í nokkrar skartgripa-
verslanir í sumar og stal skart-
gripum að verðmæti 25 miUjónir.
Lögreglan vann í samstarfi við
Interpol við uppljóstrun þessa
máls og tókst að ná hluta þýfísins
aftur, en maðurinn hafði sent mik-
inn hluta þess tU Rúmeníu.
Stórbruni ísfélags Vestmanna-
eyja í byrjun desember er einn
stærsti bruni landsins síðan árið
1988. Eldurinn kom upp i nýbygg-
ingu frystihússins og barst fljótt
um aUa bygginguna. Húsið brann
að mestu leyti en engan sakaði.
Þetta var mikið áfaU fyrir Vest-
mannaeyinga, en á annað hundrað
manns misstu vinnu sína í brun-
anum. Talið er að um ikveikju
hafi verið að ræða.
Menntaðir lögreglumenn
Stór hluti einkennisklæddra lög-
regluþjóna á íslandi eru ófaglærðir
lögreglumenn og veldur þetta
nokkrum áhyggjum meðal lærðra
lögreglumanna. Stefnt er að því að
fuUmanna lögregluna með menntuð-
um lögregluþjónum á næsta áratug.
Þessi áætlun leit ekki vel út þegar
umsóknarfrestur um skólavist í Lög-
regluskóla ríkisins var að renna út,
því ekki höfðu nægar umsóknir
borist til þess að fylla þau 40 sæti
sem skólinn býður upp á. Góðærið og
lág laun lögregluþjóna voru helstu
blórabögglar þeirra sem vit höfðu á
málinu. Umsóknarfresturinn var
framlengdur og þá tók umsóknum að
rigna inn - tæplega 150 umsóknir
bárust sem eru fleiri en nokkru sinni
áður. í desember útskrifuðust 31 nýr
lögreglumaður, svo takmarkið um að
hafa lögreglu landsins eingöngu
mannaða menntuðum lögreglumönn-
um er ekki jafn fjarlægt og það hefur
oft áður virst.
Óli H. Þórðarson, framkvæmdastjóri Umferðarráðs:
Svart ár í umferð”
„Árið var svart í umferöinni á ís-
landi. AUs létust 32 í 23 umferðar-
slysum á árinu og hafa aðeins
tvisvar verið fleiri á einu ári frá
upphafi bílaaldar. Árið 1977 létust
37 í 33 slysum og 1975 létu 33 lifið í
30 slysum. Árið 2000 hefur algjöra
sérstöðu að þessu leyti. Þrisvar á ár-
inu máttum við sjá á eftir þremur í
eina og sama slysinu og jafnoft
misstum við tvo í einu vetfangi í
umferðarslysi. Árið hefur því verið
einstaklega erfitt og sársaukafullt,
fyrst og fremst auðvitað fyrir alla þá
mörgu sem eiga um sárt að binda
vegna ástvinamissis, en jafnframt
fyrir okkur sem erum að reyna af
bestu getu að koma i veg fyrir slys
og óhöpp. Að baki allra þessara
talna eru einstaklingar sem voru í
fullu fjöri aLlt þar til ógæfan helltist
yfir. Blessuð sé minning þeirra. Ég
leyfi mér að nota þetta tækifæri til
að senda öllu þvi fólki sem nú syrg-
ir látinn eða látna ástvini hugheilar
hluttekningarkveðjur og þær kveðj-
ur sendi ég einnig til þeirra sem
slösuðust alvarlega í umferðarslys-
um og berjast nú við afleiðingarnar.
Á sama hátt hugsa ég einnig til
hinna sem valdið hafa alvarlegum
slysum. Þeir eiga einnig erfiðar
stundir, í mörgum tilvikum vegna
andartaks hugsunarleysis og óvar-
kámi.
Viö verðum að gera betur á nýju
ári. Þegar ég segi við á ég ekki ein-
göngu við okkur sem sinnum for-
varnastarfi, heldur okkur öll, veg-
farendur þessa lands. Ég heiti á
hvem einasta mann að hugsa
nú sinn gang og velta fyrir sér:
„Hvað get ég gert betur í sam-
skiptum mínum við aðra vegfar-
endur? Ek ég oft hraðar en lög
leyfa? Ætla ég mér nægan tíma í
hverri ferð? Sleppi ég stundum að
setja á mig bílbeltið?" Svona gæti
ég áfram spurt en læt staðar
numið. Ég óska eft-
ir samstöðu um
það göfuga
markmið okk-
ar að ísland
verði fyrir-
myndar-
land í um-
ferðinni fyrir árið
2012, helst miklu
fyrr. Því mark-
miði náum við
ekki nema þú og
ég og við öll
séum staðráðin í
að gera betúr.“
Óli H. Þórðarson,
ffamkvæmdastjóri
Umferöarráös.