Dagblaðið Vísir - DV - 12.03.2001, Blaðsíða 16

16
MÁNUDAGUR 12. MARS 2001
MÁNUDAGUR 12. MARS 2001
33
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýslngastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaóaafgreiðsla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, síml: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyrl: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf.
Plötugerð: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblaö 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viömælendum fýrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Glcepur og refsing
„Ef einhvern tímann er ástæða til þess að dæma ein-
hvern í lífstíðarfangelsi þá er það þegar hann hefur tekið
annars líf. Ég vil gjarnan að einhver svari mér sem vit
hefur á hvenær ástæða er til að dæma einhvern í lífstíð-
arfangelsi. Er hægt að fremja stærri glæp en morð?“
Þetta er spurning Gerðar Berndsen í viðtali við Helgar-
blað DV um liðna helgi. Dóttir Gerðar féll fyrir hendi
morðingja sem nú hefur verið dæmdur í 14 ára fangelsi -
14 ár fyrir að taka líf ungrar stúlku. Varla er hægt að
hugsa sér verri martröð fyrir foreldra en að þurfa að horfa
upp á barnsmorð. Gerður Berndsen bendir á að þrjár ung-
ar manneskjur hafi fallið fyrir hendi morðingja hér á
landi á tiltölulega stuttum tima: „Hvert og eitt þeirra hefði
átt góðar líkur á að lifa 60-70 ár til viðbótar. Það er sá tími
sem mér finnst réttlátt að morðingi gefi af sínu lífi í stað-
inn. Sá sem tekur líf annarrar manneskju, hann tekur líka
líf foreldra fórnarlambanna og líf þeirra hrynur til
grunna.“
Hægt er að deila um það endalaust hvort refsingar hér
á landi séu nægilegar harðar, en eins og kom fram í ítar-
legu fréttaljósi hér í DV er óviðeigandi að framkvæmda-
valdið geti í raun ákveðið raunverulegan dóm með
reynslulausn fanga. Sakamenn sitja yfirleitt aldrei inni
eins og kveðið er á um í dómi. Þegar dómari fellir sinn
dóm hefur hann ekkert um það að segja hvenær sakamað-
urinn sleppur út úr fangelsi. Jón Steinar Gunnlaugsson
hæstaréttarlögmaður telur að dómari verði að ákveða
hvort reynslulausn komi til greina: „Ekki dæma saka-
mann fyrst í 16 ára fangelsi og setja svo i gang einhverjar
sjálfvirkar reglur sem þýða að 16 er það sama og 12.“
En hvort sem menn telja refsingar hér á landi vera hæfi-
legar eða ekki er vert að hafa í huga að dómar og fullnusta
þeirra er spegill á gildismat þjóðar. Gerður Berndsen hef-
ur komist að því að líf ungrar stúlku er metið til 14 ára
sem að líkindum verða aldrei nema niu til tíu ár.
Á liðnu ári komust tvær unglingsstúlkur að því hvert
gildismat okkar íslendinga er þegar Héraðsdómur Reykja-
víkur dæmdi fimmtugan karlmann í átta mánaða fangelsi
fyrir kynferðisbrot. Að svipta unglingsstúlkur sakleysi
sínu er metið jafngilt átta mánuðum. Og ungur drengur og
foreldrar hans vita verðlagningu hótana um líkamsmeið-
ingar og líflát. Héraðsdómur Norðurlands vestra komst að
því hótanir kosti 75 þúsund krónur og eru mun ódýrari en
smygl á áfengi og tóbaki.
Dómar og refsing fyrir alvarlega glæpi eru ekki spurn-
ingar um annað en gildismat þjóðar - skilaboð samfélags-
ins til þeirra sem vilja vera utan við lög og rétt. Svo geta
menn deilt um hvort rétt sé að lengja dóma í einstökum
málum.
Ritskoðun?
Alfreð Þorsteinsson, borgarfulltrúi og stjórnarformaður
Línu.Nets hf., segir að ekki komi til greina að dreifa klám-
efni fyrir nýja sjónvarpsstöð í gegnum dreifikerfi fyrir-
tækisins. Þar með hefur Alfreð tekið að sér ritskoðun og
sæti dómara yfir því hvað megi og hvað ekki.
Það er fullkomlega eðlilegt að fyrirtæki sem taka að sér
að dreifa efni ljósvakamiðla setji reglur um hvers konar
efni komi til greina að miðla. Það sem er óeðlilegt er að
stjórnmálamaður skuli taka sér þau völd í krafti almanna-
fjármuna að stunda ritskoðun af því tagi sem Alfreð Þor-
steinsson ætlar sér.
Óli Björn Kárason

DV
Skoðun
Játning formanns Fiskifélagsins
Kjallari
í síðasta tölublaði Ægis er
grein eftir Pétur Bjamason,
formann og framkvæmda-
stjóra Fiskifélags íslands,
sem ég tel að verði að svara,
en þar segist Pétur Bjama-
son styðja kvótakerfið sem
illskásta fiskveiðistjórnunar-
kerfi sem til sé og segir að
það vanti rök með öðrum
kerfum svo sem sóknar-
marki eða sóknarstýringu.
Burtséð frá því hvort þetta
eru persónulegar skoðanir
Péturs Bjarnasonar eða
stefnumið Fiskifélags ís-
lands er rétt að benda Pétri Bjarnasyni
og hans skoðanabræðrum og systrum á
að í sóknarmarki eða sóknarstýringar-
kerfi er ekki kastað fiski í sjóinn aftur.
Skuldsetning sjávarútvegsins
Færeyingar nota sóknardagakerfi
með mjög góðum árangri. Færeyja-
banki hagnaðist um 3,5 milljarða ísl.
kr. á síöasta ári sem Jörgen Astrap
Hansen, bankastjóri Færeyjabanka,
þakkar uppgangi í fiskveiðum og
góðri afkomu fiskvinnslu. Þetta er
svipaður hagnaður og allra íslenskra
bankastofnana á síðasta ári. En þess

Grétar Mar
Jónsson
forseti Farmanna- og
fískimannasambands
íslands
ber að gæta að íslenska efna-
hagslífið er margfalt stærra
en það færeyska. Frjálst
framsal veiðiheimilda á ís-
landi hefur leitt það af sér að
gjafakvótaþegar hafa getað
selt sig út úr atvinnugrein-
inni og farið með peningana
jafnvel út úr landinu.
Skuldsetning sjávarútvegs
á íslandi ætti að fá stjórn-
málamenn og útgerðarmenn
til að hugsa sinn gang og
hætta að ljúga að fólki úti um
allan heim að á íslandi sé
besta fiskveiðistjórnun í
heimi. Ekki hefur okkur tekist að
byggja upp fiskistofnana, við erum í
sögulegu lágmarki með allflesta flski-
stofna á íslandsmiðum. Á erlendum
vettvangi höfum við verið að vinna
gegn ríkisstyrkjum í sjávarútvegi og
er það vel. En gleymum ekki að líta í
eigin barm, gjafakvótinn er mesti rík-
isstyrkur til sjávarútvegs sem þekkist
í veröldinni.
Tökum okkur Færeyinga
til fyrirmyndar
Það er nú svo að hagræðing í rekstri
er dregin í efa og uppbygging fiski-
„Fœreyjabanki hagnaðist um 3,5 milljarða ísl. kr. á síðasta ári sem Jörgen Astrup
Hansen, bankastjóri Fœreyjabanka, þakkar uppgangi í fiskveiðum og góðri afkomu
fiskvinnslu. Þetta er svipaður hagnaður og allra íslenskra bankastofnana á síðasta
ári. “ - Frá Þórshöfn í Fœreyjum.
stofnanna hefur ekki tekist, því er nú
verr og miður, eftir 17 ár í núverandi
kerfi er enginn árangur. Pétur Bjarna-
son og aðrir sem telja sig þurfa að játa
hollustu sína gagnvart núverandi fisk-
veiðikerfi einhverra hluta vegna verða
að koma með haldbær rök til stuðnings
kvótakerfinu. Það er enginn ágreining-
Slagsmálin um aurinn
Það er grátbroslegur blekkingar-
leikur í gangi í samfélagi okkar og
með ólíkindum að þeir sem hæst láta
fái ekki hreinlega heiðurslaun á
sviði leiklistar eða sígildrar list-
greinar sem aldrei er þó kölluð sínu
rétta nafni - blekkingarlist. Hér áður
var fólk brennt fyrir galdra. Galdr-
arnir gátu meðal annars falist í því
að leggja á menn álög þannig að þeir
voru ekki samir, framkoma eða hug-
myndir breyttar og þá oft betur í
samræmi við húgmyndir óvina
þeirra um hvað steypt gæti viðkom-
andi sem hraðast um koll.
Um margt svipar árásum auð-
hringa á hugmyndaheim einstakling-
anna til galdra. Með nógu æsilegri
endurtekningu má ná slíkum tökum
á fólki að það gerir tugguna að eigin
trú. Galdramenn nútímans,
blekkingarmeistarnir, eru
gott fólk í góðum stöðum
hjá góðum og hátt skrifuð-
um fyrirtækjum - sumum i
ríkiseigu. Þessir meistarar
vinna með sérvöldu liði
sínu dag og nótt að því að
móta og stýra hugmyndum
þeirra sem þeir ná til um
hvernig þeir skuli verja
íjármunum sínum.
Fyndin hugmynd
Reyndar má geta þess að
hugmyndin er nánast fyndin, því all-
ir sem eiga eitthvert fé að ráði hér á
landi færa það í erlenda gamalgróna
bréfasjóði. Annað er ekkert vit því
fáir hafa það bein í nefi aö vera
Sigfríður
Björnsdóttír
tónlistarkennarí
„Eftir langa yfirlegu og leit verður Ijóst að leiðin er
bara ein. Hún er sú að dýpka yfirdráttinn og leggja
mánaðarlega mismuninn á þennan frábœra reikning
sem nœstum því lofar manni að síðustu árin verði
maður hraustur í golfi á Kanaríeyjum. “
Betur fallin til aö veita þjónustuna
raunverulegt framkvæmda-
fólk. Það að vilja hagnast er
allt annar handleggur og
krefst ekki þess sama af
þátttakendum og gamla bí-
ræfna framkvæmdasemin.
Þeir sem hér eftir sitja, og
líklegt er að menn séu að
reyna að ná til, eru laun-
þegar sem hljóta líka að
vera þeir sem hafa safnað á
sig yfirdráttarskuldahalan-
um mikla sem gerður var
að sérstöku umtalsefni í
fjölmiðlum um daginn.
Og nú berjast blessuð fyrirtækin
um aurinn sem ætti að vera í vösum
okkar launþega og það er látið sem
svo sé þó allir viti auövitaö betur.
Best' veit fjármálafyrirtækið það
sjálft, en um það snýst ekki málið.
A5 koma út hlutabréfum
Nú þegar hljóðnað hefur yfir
beinni sölu á hlutabréfamarkaði og
menn vona að almenningur fylgist
ekki með niðurstöðutölum daganna
- og best hefði verið að hafa hrein-
lega lokað - þá birtast fyrirferðar-
miklar og fáránlegar auglýsingar um
viðbótarlifeyrisspamað. Á skömm-
um tima hefur tekist að grafa undan
öryggi manna um það að okkar
flestra bíði hin ágætasta elli en langt
í hana og rétt að einbeita sér að nú-
tímanum. Þess í stað er komin þessi
nagandi tilfinning um að maður sé
að vanrækja eitthvað sem muni
koma manni í koll ótrúlega fljótt.
Og maður fer að leita í pappírum
og bankabókum, í innkomuleiðum
og eyðslumynstri að einhve^ri leið
til að leggja nú þetta seðlabúnt til
hliðar sem nægir til að fá mótgjöfma
frá einhverjum þarna úti. Eftir langa
yflrlegu og leit verður ljóst.að leiöin
er bara ein. Hún er sú að dýpka yfír-
dráttinn og leggja mánaðarlega mis-
muninn á þennan frábæra reikning
sem næstum því lofar manni að sið-
ustu árin verði maður hraustur í
golfi á Kanaríeyjum.
Sér grefur gröf
En þarf maður ekki að vera al-
gjört fifl til að gera þetta svona? Eða
vantaði eitthvað í grunnskólalær-
dóminn í stærðfræði? Og maður les
auglýsingarnar aftur. Vegna skatta-
reglna - segir ein - má græða ein-
hverja þúsundkalla með þvi að setja
viðbótarsparnaðinn í hlutabréfa-
sjóði! Halda þessir ágætu galdrakarl-
ar að maður sé alveg búinn að tapa
sér? Viðmiðunartölur í þessum
heimskulegu auglýsingum miða all-
ar ávöxtunartölur við 2-10 ár. Menri
breiða snilldarlega yfir rauntölur í
dag. Halda þeir að við munum ekki
hvernig fyrir ári síðan var alltaf
auglýst ávöxtun síðastliðinna
vikna? En það var líka þegar allt var
á uppleið!
Allt í lagi. Vertu í álögum og
grafðu þér gröf. Farðu og dýpkaðu
yfirdráttinn þinn sem er verðtryggð-
ur og á himinháum vöxtum. Farðu
svo og settu aurinn í viðbótarsparn-
aðarsjóð í næstu deild hjá sama fyr-
irtæki. Kauptu í hlutabréfasjóði til
að sleppa undan skatti og leggstu
svo á bæn um að ellin verði þér
mjúk lending. - En sannaðu til,
þessi blekkingarleikur verður ekki
það sem bjargar þér.
Sigfríður Björnsdóttir
iðra jrá ríki til sveitatfélaga?
Verið aö endurvekja sveitarómagann
j „Það er afdrátt-
arlaus skoðun mín
I að sveitarfélögin
WPpg séu almennt betur
til þess fallin að
veita samfélagslega þjónustu
heldur en ríkisvaldið. Rök-
stuðningur við þá skoðun
mína er best fenginn með
þeirri góðu reynslu sem hefur
fengist hjá þeim sveitarfélög-
um sem þegar hafa yfirtekið
málefni fatlaðra.
Gert hefur verið ráð fyrir þvi allt
frá gildistöku laganna um málefni
fatlaðra frá 1991 að málefni fatlaðra
færist yfir til sveitarfélaganna. Þjón-
usta við fatlaða á að vera og getur ver-
Arnbjörg
Sveinsdóttir
þingmaöur
ið eðlilegur þáttur félagsþjón-
ustu.
Samþætting þjónustu við
fatlaða inn í aðra opinbera
þjónustu er mjög eðlileg og
byggir á þeim jafnræðissjónar-
miðum sem annars gilda í
okkar nútíma-samfélagi.
Það skiptir einnig miklu
máli fyrir hinn fatlaða og að-
standendur hans að þjónustan
sé í nærumhverfl þeirra.
Það er einnig augljóst mál að það
tvöfalda kerfi sem nú er við lýði í
þjónustu við fatlaða er neikvætt og
erfitt fyrir þá sem njóta eiga.“
„Ég tel mjög mis-
I ráðið að gera þess-
ar breytingar. Mörg
Y sveitarfélög eru
mjög lítil og því
ófær um að taka að sér þjón-
ustu á svona flóknum mála-
flokki. Ég tel að rök þeirra sem
hafa beitt sér fyrir þessu, um
að hafa eigi alla félagsþjónustu
sem næst íbúunum, eigi alls
ekki við í þessu tilviki. Vegna _____
þess að það er okkur sem þurf-
um að sækja þjónustu fyrir fatlaða oft
ekki mjög þægilegt að ræða þau mál við
nágranna okkar. Við viljum hafa dá-
litla íjarlægð því þetta er viðkvæmt
mál og getur verið viðkvæmt að viður-
Bjarni
Haröarson
rítstjóri og foreldrí
fatlaös barns
kenna það að maður eigi fatlað
barn eða að þurfa að sækja
slíka þjónustu. Með því að fara
út í þessa breytingu er í raun
verið að endurvekja íslenska
sveitarómagann sem var mikið
til að hverfa og þá hugsun að
það væri niðurlægjandi að
þurfa að sækja sér félagslega
aðstoð. Það verður óhjákvæmi-
legt að þessi hugsunargangur
komi aftur því það verður hags-
munamál fyrir hvert sveitarfé-
lag að ekki flytji inn í það mjög fatlað-
ir einstaklingar því þrátt fyrir fjárveit-
ingu jöfnunarsjóðs og tilfærslu fjár með
hinum fatlaða er það aldrei fullnægj-
andi.“
Á síöasta ári lagöi félagsmálaráöherra fram frumvarp um flutning á málefnum fatlaöra frá ríki til sveitarfélaga. Til stóö aö lögin tækju gildi um næstu áramót
en Samband íslenskra sveitarfélaga hefur farið þess á leit aö lögunum veröi frestaö um tvö ár. Ekki eru hins vegar allir sammála um ágæti þessara laga.
ur í sjávarútvegi í Færeyjum og við ís-
lendingar eigum að taka Færeyinga
okkur til fyrirmyndar í sjávarútvegi.
Grétar Mar Jónsson
Rétturinn mikils virði
„Engum ætti að
vera betur ljóst en
tölvumönnum, hve
mikils virði höfunda-
réthu-inn er. Fram-
leiðendur hugbúnaðar
standa fastar vörð um
þennan rétt sinn en
aðrir og hafa fengið þvi framgengt, að
í höfundalögum er til dæmis bannað
að afrita af eign sinni til einkanota,
afritun tölvuforrita er aðeins leyfð í
öryggisskyni. Þessi mikla varðstaða
um höfundaréttinn er meðal höfuð-
einkenna tölvu- og hugbúnaðariðnað-
arins og ein af meginforsendum fyrir
arðsömum vexti hans.“
Bjöm Bjarnason menntamálaráöherra
I Mbl. 9. mars.
Samræmum kynlífsiðnað
„Kynlífsiðnaðinn
þarf að setja í sam-
hengi við svipaða
starfsemi í öðrum
löndum ... Flestir telja
að gróði á mansali nú-
tímans sé auðfengnari
en smygl á eiturlyfj-
um og því er mikilvægt að þjóðir séu
meðvitaðar um það sem leynst getur
á bak við munúðarfull andlit í kyn-
lífsauglýsingum. Á íslandi er vændi
ólöglegt ef hagnast er á því, en við-
skiptavinur þarf ekki að hlíta neinum
lögum. Því finnst mér mætti breyta.“
Katrín Fjeldsted alþm. í Degi 9. mars.
Kröfur eldri borgara
„Ýmislegt bendir til þess, að aldrað-
ir og öryrkjar hafl ekki notið góðæris
undanfarinna ára í jafnríkum mæli
og aðrir landsmenn. Það er þvi nauð-
synlegt og við hæfi, að ríkisstjórnin
rétti hlut þess fólks, sem við bágust
kjör býr. Með hvaða hætti verður
komið til móts við kröfur eldri borg-
ara mun koma í ljós um miðjan apríl-
mánuð, þegar nefnd ríkisstjómarinn-
ar um málefni aldraðra og öryrkja
skilar tillögiun sínum.“
Úr forystugreinum Mbl. 9. mars.
Dæmum ekki kaupendur
„Vændi er bannað á
íslandi og mér finnst
allt í lagi að slíkar
reglur gildi, en rangt
væri að sakfella þá
sem kaupa sér blíðu -
því oft eru það menn
sem hafa lent undir í
lífinu. Og það sama gildir einnig
raunar um konumar sem blíðuna
selja. Þetta eru í raun fordómar
þeirra sem fmmvarpið leggja fram -
úr þvi rökin fyrir sakfellingu karl-
anna eru þau að konan hafi hrasað á
svellinu og orðið undir.“
Ólafur Arnfjörö Guömundsson veitinga-
maöur. í Degi 9. mars.
Laus úr klóm
Evrópuvaldsins
Fri&rik
Daníelsson
efnaverkfræöingur
Það var gott að búa á
íslandi þegar lands-
menn losuðu sig úr
klóm Evrópuvaldsins
(1944), þá var það
Danaveldi, sem reynd-
ar var frekar góðkynj-
að miðað við síðari
valdabákn. Menn
fengu að bjarga sér
með það sem menn
höfðu aðgang að, það
var ekki þörf á að fá
leyfi, kaupa réttindi,
kljást við eftirlitsaðila, sem voru fáir
og reglumar sömuleiðis. Ungir sem
gamlir tóku tækifærin til athafna og
sjálfsbjargar tveim höndum. Ný fyr-
irtæki stofnuð, nýjar aðferðir teknar
í notkun, nýjar auðlindir nýttar.
Menn tileinkuðu sér nýja kunnáttu.
Það var auðvelt að fá vinnu, líka
hlutastarf, þá gátu margir og þorðu
að ráða fólk í vinnu. Og ung-
lingarnir tóku þátt i verð-
mætasköpuninni. - Mesti
uppgangur Islandssögunnar
var kominn á fullt skrið.
Aftur í klær
Evrópuvaldsins
En með EES-samningnum
1992 lentu íslendingar síðan
aftur í klóm Evrópuvaldsins,
skriffmnsku- og forræðis-
hyggjan er aftur farin að
hamla þróun á íslandi. Fyrir-
tækin þurfa orðið helst að
halda úti heilum her manna
til að kljást við allar riýju fé-
lags-, umhverfis-, hollustu-,
vinnumarkaðs- eða vöru-
gæðareglurnar.
Fyrirtækin leggja orðið
mest upp úr að segja upp
fólki, kaupa frekar vélcir og
tæki. í Evrópusambandinu er
„félagslegur kostnaður",
launakostnaður og skattar,
flutningskostnaður eða orku-
kostnaður fyrirtækja orðinn
of hár sem gerir fyrirtækin
ósamkeppnishæf. Lífsgæðin í
Evrópu hafa um langt skeið
verið að dragast aftur úr öðr-
um löndum.
íslendingar að byrja
íslendingar misstu úr
margra alda atvinnuvegaþró-
un, þeir væru milljónaþjóð
með margbreytilegt atvinnu-
líf ef þróunin hér hefði byrjað
jafn snemma og í nágranna-
löndum. íslendingar eiga eftir
að nýta mikið af sínum auðlind-
um og eru að reyna að koma hér
upp atvinnustarfsemi sem þegar
er orðin uppbyggð í Evrópu og
umgirt miklum kvöðum og regl-
um þar, sem nú eru farnar að
berast til Islands. Sérstaklega er
þetta farið að verða nýjum eða
litlum íslenkum fyrirtækjum
erfitt, það eru oft þau sem eru
vaxtarbroddarnir.
Færri treysta sér, fleiri gefast
upp á að reyna að reka atvinnu-
starfsemi. Það er auðveldast að vera
ekkert að basla, vinna bara hjá stór-
fyrirtækjunum eða ríkinu þar til
menn verða úreltir og komast á bæt-
ur kerfisins. - Eða bara vera á at-
vinnuleysisskrá.
Á klafa tilskipanavaldsins
Hið litla íslenska stjórnkerfl hefur
„Islendingar geta ekki og hafa reyndar
oft lítið gagn af að vera í öllum þeim
hundruðum nefnda sem Brussel-veldið
hefur í gangi. Stöðugt koma nýjar regl-
ur um hráefni, hollustu, umhverfis-
vernd eða umbúðamerkingu. “ - Undir
merkjum Evrópuvaldsins.
ekki getu til þess að taka við öllum
tilskipunum frá Brussel. íslendingar
geta ekki og hafa reyndar oft lítið
gagn af að vera i öllum þeim
hundruðum nefnda sem Brussel-
veldið hefur í gangi. Stöðugt koma
nýjar reglur um hráefni, hollustu,
umhverfisvernd eða umbúðamerk-
ingu.
Framleiðsla kemst ekki í gang hér
á landi af því að það þarf að prófa af-
urðirnar eftir Evrópureglunum hjá
evrópskum prófunarstofnunum. Það
er oft ekki hægt að nota hráefni frá
Bandaríkjunum eða öðrum löndum
af því að eftirlitsstofnanir á Islandi
eru bundnar á klafa þeirra evrópsku.
Reyndar vanræktu íslensk stjóm-
völd að semja við Bandaríkin um
viðskipti með því að gera EES-samn-
inginn, hann hafði í för með sér
hömlur á viðskipti vestur um haf
þar sem eru þjóðir með kröftugra at-
vinnulíf.
Nýjar forsendur
Nú er komin upp ný og
breytt staða. Sumar fyrrum
EES-þjóðir hafa gengið i Evr-
ópusambandið og því hafa for-
sendurnar fyrir EES-samningn-
um gerbreyst. Þar með er kom-
inn möguleiki fyrir Island að
gera eðlilega samningstillögu
um að EES-samningnum verði
breytt í tvíhliða viðskiptasamn-
ing án stofnanakaflans; skrif-
finnskuvald Evrópusambands-
ins yfir Islandi afnumið. Við-
skiptasamningurinn, sem ís-
land hafði fyrir 1992, var að
mörgu leyti betri en EES-samn-
ingurinn og gæti verið viðmið-
un nú þegar Evrópusambandið
er farið að hunsa EES.
Nú er líka Alþjóðaviðskipta-
stofnunin risin á legg, þar sem
ísland er virkur aðili, sem gef-
ur smám saman kost á betri
viðskiptasamningum við mest-
allt mannkyn, ekki aðeins þau
5% eða svo sem Evrópusam-
bandið er. Hluti Evrópusam-
bandsins út á við af alheims-
viðskiptunum hefur reyndar
farið minnkandi til skamms
tíma. Það er því komið gullið
tækifæri fyrir landsmenn til að
losa sig aftur úr klóm Evrópu-
valdsins, áður en það kremur
framtakssemina úr bjartsýnum
og uppbyggingarfúsum íslend-
ingum.
Friðrik Daníelsson