Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2003, Qupperneq 37

LAU GARDAGUR II. JANÚAR 2003
//f? /c) a rh la ö
41
Fríða Rún Þórðardóttir hefur haft íþróttir sem lífsstíl frá barnsaldri. Hún lærði næringarfræði og starfar við að
leiöbeina fólki sem vill breyta uin lífsstíl.
en afmörkuðum átökum. Það mega ekki vera þessar
öfgar sem margir lenda í. Það þarf hver og einn að
finna þann takt sem hann þolir og getur haldið út. Það
þýðir heldur ekkert að byrja að æfa sex sinnum í viku
með ógurlegum látum og þurfa svo að hætta vegna
meiðsla eða springa á limminu.
Flestar stöðvar bjóða upp á leiðbeiningu og leiðsögn
sem fólk ætti að nýta sér.“
- Hver eru þá algengustu mistökin sem fólk gerir?
„Að fara of geyst af stað og ætla sér ekki um of við
æfingar og einnig að taka ekki mataræðið í gegn í
skrefum, ekki má breyta öllu í einu.“
Eldd vigta of oft
- Hvað er raunhæft að ætla sér að léttast mikið í
grenningarátaki sem stendur í t.d. þrjá mánuði?
„Það er erfitt að segja því fólk er misjafnlega statt og
misjafnlega vöðvamikið. Það er raunhæft að miða við
500-1000 grömm í viku í þyngdartap. Eðlilegt er léttast
mest fyrstu vikuna. Mikilvægast er að léttast hægt og
hægt á kostnað fitunnar en ekki vöðvanna. Mjög mik-
ilvægt er að fara í fitumælingu í upphafi svo hægt sé
að mæla framfarir.
Ég ráðlegg fólki að vigta sig ekki á hverjum einasta
degi. Það virkar letjandi fremur en hvetjandi og fólk
fær þetta á sinnið. Það er nóg að vigta sig einu sinni í
viku og taka ummálsmælingar og fitumælingu einu
sinni í mánuði.
Það sem skiptir mestu máli er aukin vellíðan, úthald
og styrkur en ekki eingöngu þyngdartap."
- Fríða bendir einnig á að mikilvægt sé að nýta sér
fjölbreytta hreyfingu, fara í sund eða í gönguferðir og
út að skokka ef fólk getur. Allt slíkt eykur fjölbreytni
Hófsemi og hættulegir kúrar
Sennilega er afar hátt hlutfall íslensku
þjóðarinnar að telja hitaeiningar um þess-
ar mundir og regna að ná afsér þeim
aukakílóum sem hátíðahöld jóla og ára-
móta hafa tilhneigingu til að bæta á okk-
ur. Fríða Rún Þórðardóttir er næringar-
fræðingur og hefur atuinnu af að leið-
beina fólki íþessari baráttu.
Það er mjög líklegt að stér hluti þjóðarinnar sé i ein-
hvers konar heilsuræktarátaki um þessar mundir eða
gæti mikils aðhalds í mat og drykk eftir stórhátíðir
jóla og áramóta. Friða Rún Þórðardóttir er næringar-
fræðingur og einkaþjálfari sem starfar í World Class
og er alvön að leiðbeina fólki á hinni grýttu braut sem
liggur til heilbrigðs lifernis. DV spurði Fríðu Rún
hvernig hún færi að því?
„Ég byrja á því að taka fæðusögu fólks sem gengur
út á að meta hvaö fólk borðar. Við ráðleggjum fólk að
borða morgunmat milli 7 og 8, bita klukkan 10 og svo
hádegismat um 12. Síðan er síðdegisbiti um fjögurleyt-
ið og síðan er kvöldmatur og ef til vill eitthvað létt um
níuleytið um kvöldið," segir Fríða Rún þar sem við
, sitjum í kaffistofu World Class í kliðnum frá glamr-
andi lóðum, suðandi hlaupabrettum og másandi fólki.
Það er karfa með piparkökum á borðinu og svitalykt af
flestum sem ganga fram hjá. Að minnsta kosti þeim
sem eru að fara út úr salnum.
Hvað ertu að borða?
„Ef fólk lætur líða of langt á milli mála, borðar t.d.
ekkert frá hádegi fram á kvöld þá borðar það gjarnan
of mikið í kvöldmat og er svo nartandi fram eftir öllu
kvöldi. Mikilvægt er að vita hvort fólk tekur fæðubót-
arefni, vítamín og steinefni. Við skoðum neyslu
skyndibita, sælgætis og gosdrykkja, hvernig mataræði
dagsins er samsett, hvernig álagi fólk er undir og fleira
í lífsstíl þess. Það þarf einnig að skoða hvernig fólk
hreyfir sig og hvenær.
Margir koma í byrjun árs í mælingar þar sem um-
mál, líkamsfita og líkamlegt ástand er metið og síðan
eru mælingarnar endurteknar eftir ákveðinn tíma.
Þetta eru allt þættir sem eru lagðir til grundvallar í
okkar ráðgjöf um heilbrigt líferni og heilsusamlegt og
því æfingaplani sem við leggjum áherslu á.“
- Fríða segir að sumir sleppi ýmsum mikilvægum
fæðutegundum úr fæðunni og borði t.d. ekki brauð eða
mjólkurvörur, jafnvel ekki kjöt og fisk, og þetta allt
þurfi að skoða og vega og meta með tilliti til þess hvort
líkaminn fái öll þau næringarefni sem hann þarfnast
„Síðan leggjum við fram áætlun sem auðveldar fólki
að velja hentugar fæðutegundir, t.d. undanrennu í
staðinn fyrir nýmjólk og léttara og fituminna viðbit og
álegg. Síöan fær fólk leiðbeiningar um matreiðslu. Svo
hjálpum við fólki við að leita sér upplýsinga og
fræðslu um næringu og mataræði. Það getur þurft að
hjálpa fólki sem er með sérþarfir, eins og ofnæmi, við
að byggja upp mataræði sem það getur haldið sig við
og er fullnægjandi næringarlega séð.
Fólk kemur hingað til þess að byggja sig upp eða
grenna sig það er misjafnt hverjar áherslurnar eru og
það þarf að taka tillit til þarfa og markmiða hvers og
eins. Þetta er í hnotskurn mitt starf en þar fyrir utan
sinni ég öðrum verkefnum."
Allir í megrun
- Er það rétt að það séu allir í líkamsrækt i janúar?
„Kannski ekki allir. Margir ákveða að byrja í janú-
ar og aðsóknin eykst mjög mikið. Svo virðast margir
taka sér tak í byrjun september líka og þá verður ann-
ar toppur í mætingu. Okkur finnst samt að þessar
sveiflur séu að jafnast nokkuð út og aðsóknin sé að
verða jafnari yfir árið.
Stöðugt fleiri átta sig á því að það er líka hægt að
æfa um helgar. Það er mjög hentugt t.d. fyrir hjón og
pör að koma hingað um helgar og gefa sér þá aðeins
meiri tíma og slaka á í pottinum eða fara með börnin
í sund. Ekki má gleyma því að börnin þurfa líka að
hreyfa sig.“
Þjóðin fitnar
- Þótt sanngjarnt sé að segja að heilsubylgja hafi
gengið yfir ísland síðustu tíu ár þar sem alls kyns
hreyfing og heilbrigður lífsstíll nýtur vaxandi vin-
sælda. Þetta sést glöggt í vaxandi aðsókn að líkams-
ræktarstöðvum og aukinni þátttöku í hvers kyns al-
menningsíþróttum. Samt heyrist úr öðrum áttum að
íslensk þjóð fari heldur fitnandi. Er þetta tilfellið?
„Já þjóðin er almennt að fitna, bæði börn og full-
orðnir. Þaö er margt sem veldur. Aukin neysla skyndi-
bita hefur sín áhrif, aukin þægindi sem felast í því að
við hreyfum okkur miklu minna. Börn t.d. sitja við
sjónvarp og tölvuleiki í stað þess að hlaupa úti eins og
næsta kynslóð á undan gerði. Hreyfingarleysi er al-
mennara en áður var.“
- Eru þá allir skyndibitar óhollir?
„Það fer allt eftir magni og samhengi. Hamborgari
getur verið hollur út af fyrir sig en það sem er sett á
hann gerir hann oft fituríkan. Það sama á við um pits-
ur. Þar skiptir áleggið öllu máli.Franskar kartöflur
eru fitandi matur en það er í lagi að borða litla
skammta af og til. Það er sótt að fólki í auglýsingum
um stærri skammta fyrir minna verð.“
- Er þetta þá varnarbarátta þrátt fyrir aukið aðgengi
að upplýsingum um næringarfræði og aukinni vitund
um nauðsyn heilbrigðs lifernis?
„Það er erfitt að kenna gömlum hundi að sitja. Þjóð-
in er einnig að eldast og við hreyfum okkur að öllu
jöfnu minna en áður.“
Megrunarkúrar mistakast
- Ég hef heyrt næringarfræðinga tala mjög gegn
skyndikúrum og átaksverkefnum eins og þeim sem nú
virðast standa yfir. Ert þú meðal þeirra sem telja það
óhollt?
„Mergunarkúrar eru úreltir og dæmdir til að mis-
takast. Það verður að gera heilsurækt að lífsstíl frekar
og dregur úr leiða en staðreyndin er sú að of margir
sem stunda likamsrækt reglulega leiðist hún en leggja
það á sig vegna heilsufarslegs ávinnings.
Gef mér þolinmæði - strax
- Má ég draga af þessu öllu þá ályktun að fólk skorti
þolinmæði til að gera heilsurækt að liffstíl?
„Fólk er oft mjög óþolinmótt. Það vill fá árangur
strax. Þetta er eitthvað sem er í menningu okkar en
það þarf þolinmæði og það verður að gefa líkamanum
færi á að aðlagast breyttum lífsstíl og umgangast hann
af ást og virðingu."
- Nálgast konur líkamsrækt með einhvern veginn
öðrum hætti en karlar?
„Það er erfitt að alhæfa en mér finnst karlar vera
viljugri að fara í tækin og styrkja sig en konurnar
sækja meira í pallaleikfimi og eróbik. Þær mættu
gjarnan sækja meira í tækjaþjálfun.
Hitt er svo annað mál að allt sem varðar aukakiló
taka konur meira inn á sig en karlar. Þær eru almennt
með aukakílóin meira á heilanum en karlar.
Það verður að setja sér raunhæf markmið með öllum
æfingum og hafa bæði lokamarkmið og skammtíma-
markmið með æfingunum."
Fríða fyrirniynd
- Fríða Rún er sjálf allgóð fyrirmynd um heilbrigt
líferni en það má samt segja með nokkrum rétti að hún
sé varla raunhæf fyrirmynd fyrir venjulegt fólk og það
viðurkennir hún fúslega.
„Ég hef verið á kafi í íþróttum síðan ég var barn og
íþróttir eru fyrir mér miklu meira en áhugamál, þær
eru lífsstíll og íþróttirnar hafa gert mér margt kleift í
námi og starfi."
Fríða Rún hefur keppt í hlaupum síðan hún var
barn, í meira en 20 ár, og gerir enn fyrir félag sitt, ÍR.
Hún byrjaði í styttri hlaupum, stökkum og köstum en
helstu greinar hennar nú eru millivegalengdir, 800,
1500 og 5000 metrar. Hún keppir einnig í 10 kílómetra
hlaupi og fer í hálfmaraþon endrum og sinnum. Hlaup-
in gerðu henni kleift að komast til náms við bandarísk-
an háskóla þar sem hún keppti í hlaupum fyrir skól-
ann og lærði næringarfræði.
„Margir misskilja þennan líffstíl og halda að ég sé
alltaf á brettinu og úti að hlaupa til að halda mér
grannri en það er ekki svo. Ég er afreksmanneskja í
íþróttum og er búin að vera i landsliði íslands í 14 ár.“
Hættulegur kúr
- Við ljúkum samtali okkar á því að minnast á tísku-
megrunarkúra sem skjóta alltaf upp kollinum annað
slagið og fara eins og eldur í sinu um samfélagið og
eru taldir allra meina bót. Einn þeirra sem nú nýtur
vinsælda er kenndur við dr. Atkins og Fríða segir að
ýmislegt sé athugavert við hann.
„Þessi tiltekni kúr er beinlínis hættulegur þeim sem
stríða við hjartasjúkdóma og hækkaða blóðfitu. Einnig
er neikvættt þegar fólki er ráðlagt að borða ekki brauð
eins og gert er t.d. í þessum kúr. Brauð með of feitu
áleggi og of mikið brauð á kostnað fjölbreytni í fæðu-
vali er ekki hoilt. Brauð í hófi er hollt og við eigum
ekki að hætta að borða það.“ -PÁÁ