Dagblaðið Vísir - DV - 11.01.2003, Side 44

48
Helcjdrt>lacf DV LAUGARDAGÚR II. JANÚAR 2003
Jóhannes og þríggja
milljóna þjóðin
Jóhannes Georqsson er forstjóri lceland Ex-
press, flugfélaqsins sem ætlar að flqtja íslend-
inqa ódqrt til Kaupmannahafnar oq London.
Hann segirfrá nqja félaqinu, huerniq hann
flauq qfirsiq oq þvíað íslenski fluqmarkaður-
inn jafnist á við að þjóðin sé þrjár milljónir.
Iceland Express byrjaði á fimmtudag að selja farmiða til
tveggja borga, Kaupmannahafuar og London, en félagið
mun þann 27. febrúar hefja áætlunarflug þangað. Iceland
Express er flugfélag sem á enga flugvél og í rauninni má
segja að eignir þess séu tölvur og símabúnaður, auk innrétt-
inga sem keyptar voru notaðar áður en skrifstofan var opn-
uð á Suðurlandsbraut 24 í Reykjavík. Iceland Express hefur
lofað íslendingum flugfargjöldum á allt að 14 þúsund krón-
ur tfl og frá íslandi en 40% af sætaframboði í hverri ferð er
i þremur lægstu verðflokkunum sem aflir eru undir 20 þús-
und krónum.
Maðurhin á bak við uppbyggingu Iceland Express heitir
Jóhannes Georgsson, borinn og bamfæddur Reykvíkhigur
sem spOaði fótbolta með Fram, handbolta með Val og hljóp
undir merkjum ÍR. Hann varð stúdent úr Verzlunarskólan-
um árið 1973 og þaðan lá leið hans í Háskóla íslands þar sem
hann lærði viðskiptafræði í fímm ár.
„Ég byrjaði að fljúga meðfram námi,“ segir Jóhannes.
„Ég vann bæði sem flugkennari hjá Flugtaki og flugmaður
hjá Flugstöðinni, þar sem ég flaug mest mflli íslands og
Grænlands og innaidands en einnig lítfls háttar tO annarra
landa. Síðan byggði ég upp viðskiptasamband við aðfla í
Bandaríkjunum og hafði mflligöngu um kaup á einkaflug-
vélum fyrO- íslendinga. Síðan fór ég ásamt nokkrum öðrum
tO Bandaríkjanna, þar sem við stofnuðum sölu- og markaðs-
fyrOtæki fyrir íslenskar uflarvörur, og við það starfaði ég í
„Kannski ég hafi flogiö vfir mig. Hugurinn beindist
að öðru og ég þurfti að velja á milli þess að snúa
mér að viðskiptum eða fluginu. Það var aldrei ætlun
mín að læra að fljúga og gera flugmennsku að ævi-
starfi. Það var draumur minn þegar ég var fimm til
tíu ára en alls ekki þegar ég byrjaði að fljúga. Ég
lærði einungis til að mega fljúga þótt ég hafi unnið
við það líka. En það situr afltaf í mér að byrja aftur
að fljúga, ég get ekki neitað því,“ segir Jóhannes Ge-
orgsson.
DV-mynd lfari
tvö ár. Árunum 1983-84 eyddi ég tfl helminga í Bandaríkj-
unum og á íslandi.
Árið 1985 réðst ég tfl SAS sem framkvæmdastjóri þar sem
'ég starfaði tfl ársOis 1994, þegar ég hóf sjálfstæða starfsemi
við rekstrarráðgjöf. Um áramótOi 1999 og 2000 kom ég svo
að þessu félagi sem ég hef starfað fyrir í fuflri vOmu við
undO-búnOig síðan, jafhframt því sem ég hef tekið að mér
kennslu á námskeiðum um ferðamarkaðsfræði hjá Ferða-
málaskóla íslands."
Hræða sporin?
íslenskt markaðsumhverfi er um margt sérstakt. íslend-
mgar eru fáir og hafa auk þess að mestu leyti lflaö við eitt
sterkt flugfélag. Jóhannes segir að vegna stöðu landsins sé
flugmarkaðssvæðið gott. „Við búum á eyju sem þýðir að
engar aðrar leiðir eru tfl og frá landinu en flug því varla er
hægt að tala um skipaferðfr. Erlendis er jafnan miðað við
að fólk geti valið mflli þess að fljúga, ferðast með bflum, lest-
um eða skipum ef það fer mflli landa. Hlutdefld flugsOis í
þessum ferðalögum er því um eOin þriðji hluti. Markaðs-
svæðið ísland er því að mOinsta kosti sem nemur eOmi
mflljón íbúa sem er eOis og góð borg í Evrópu. Áður skiptu
flugfélög þessum leiðum gjaman á mflli súi, SAS flaug frá
Kaupmannahöfh tfl London en British Afrways frá London
tfl Kaupmannahafnar. Með auknu sjálfræði í flugi hafa ný
flugfélög komið Om. Markaðshlutdefld félaga sem skiptu
með sér leiðum eOis og í dæmOiu hér á undan féfl því úr
50% í 30%. Út frá þvi má segja að ferðalög tfl og frá íslandi
með flugi jafnist á við að þrjár mUljónir manna búi á ís-
landi. Iceland Express stefnir að því að koma frm með tólf
prósent markaðshlutdeUd og er því ekki að taka sérstaklega
stóran hluta.“
Þegar litið er tfl baka yfir sögu samkeppni í flugi á íslandi
siðustu áratugina staldrar maður við Amarflug. Það er þvi
rétt að spyija hvort sporOi hræði ekki. „SporOi hræða þeg-
ar horft er kalt á hlutuia," segir Jóhannes. „Ef við tökum
Arnarflug sem dæmi þá var ekki um að ræða það frjálsræði
sem nú ríkir á markaðnum. Amarflugi var af stjómvöldum
skömmtuð flugleið. Það var Amsterdam sem var algjörlega
óvfrkjaður staður fyrir islenska ferðamenn og ísland var
ekki þekktur áfangastaður í HoUandi. Amarflug hafði því
aldrei val um að komast inn á arðbærustu og ástsælustu
borgir islenskra ferðamanna. Þetta umhverfi hefur breyst.
Nú fljúga flugfélögin fijáls tfl þefrra borga sem þau kjósa. í
raun má segja að samkeppni í alvöru flugstarfsemi mflli
landa hafi ekki verið tfl staðar á íslandi síðan Flugfélag Is-
lands og Loftleiðir vom sameinuð.“
Góður undirbúningur forsenda árangurs
Jóhannes segir að hugmyndin að stofnun Iceland Express
sé ekki frá honum komin heldur hafi hann komið tU liðs við
samstarfshóp sem hafi haft stofnun flugfélags að markmiði.
Þegar spurt er hvemig hafi gengið að fá fjárfesta að fyrir-
tækinu segfr Jóhannes að ekki hafi verið lögð mikil áhersla
á að fá fjárfesta. „Við lögðum alla áherslu á að finna út
hvaða þjónustu við vfldum bjóða," segir Jóhannes. „Við-
skiptaáæflunOi sem lagt var af stað með í upphafi er breytt
að mörgu leyti. Það var ekki fyrr en á síðustu mánuðum
sem lögð var alvarleg áhersla á að fá fjárfesta í máliö. Sú
vOma hefur gengið ágæflega og er á lokastigi.
Forsenda þess að fara út í flugrekstur er að undfrbúa sig
vel. Það tekur ákaflega stuttan tOna að eyða fjármunum á
vanhugsaðan hátt ef undirbúningurinn er ekki góður."
ÚthýsOig eða OutsourcOig er áberandi í rekstri Iceland
Express. Það birtist meðal annars í því að félagið á engar
flugvélar heldur gerir það samnfrig við erlent félag um að
fljúga mflli Islands og meginlands Evrópu undir merkjum
Iceland Express. Sölukerfið er heldur ekki byggt sérstaklega
fýrfr Iceland Express heldur er rekstur félagsins lagaður að
kerfrnu, sem er staðsett i Bandaríkjunum, og er haldið utan
um það af bandarísku fyrirtæki sem sér um uppfærslur og
viðhald kerfisins. Iceland Express er því ekki með nefria
tölvudefld heldur embeitir sér að markaðs- og sölumálum.
„Þetta þýðir," segfr Jóhannes, „að við getum einbeitt okkur
að því að skapa tekjur og höfúm þekktan kostnað við rekst-
ur fyrirtækisins."
11. september
Jóhannes segir að 12% vöxtur hafi verið á hverju ári í á
flugleiðOmi tfl og frá íslandi frá 1990 tO 2000. Síðan hafi
ferðamönnum fækkað aftur um 12% á ári. „Á sama tíma og
ferðamönnum hefur fækkað hafa undirstöður ferðaþjónust-
unnar á Islandi stækkað með sama vaxtarhraða og á ára-
tugnum 1990-2000,“ segfr Jóhannes. „Því er raunverulega
um 36% gat mflli þess sem ísland getur boðið ferðamönnum
og þess straums sem er tfl landsins. Iceland Express er því
einungis að fyfla upp i það tómarúm sem þama hefur mynd-
ast þótt í framtíðnmi stefnum við á aukna markaðssókn."
11. september er orðOi eni þekktasta dagsetningin í
hefrnssögunni. Hvemig æfli hafi verið að standa í undirbún-
ingi fýrfr nýtt flugfélag þegar þær hörmungar dundu yfir?