Dagblaðið Vísir - DV - 01.12.2003, Page 2

2 MÁNUDAGUR 1. DESEMBER 2003
Fréttir DV
Útgáfufélag:
Frétt ehf.
Útgefandi:
Gunnar Smári Egilsson, ábm.
Ritstjóran
lllugi Jökulsson'
MikaelTorfason
Fréttastjórar
Kristinn Hrafnsson
Kristján Guy Burgess
DV: Skaftahlíð 24, Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjóm:
550 5020 - Aðrar deildin 550 5749
Ritstjóm: ritstjorn@dv.is - Auglýsing-
an auglysingar@dv.is. - Dreifing:
dreifing@dv.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: ísafoldarprentsmiðja
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagna-
bönkum án endurgjalds.
Frímerki Framtíðar
komin út
Jólamerki Framtíðar á
Akureyri var að koma út.
Merkið
teiknaði Að-
alheiður S.
Eysteins-
dóttir og
varð jóla-
kötturinn
fyrir valinu.
Merkið er til
sölu í Póst-
húsinu á Akureyri, Frí-
merkjahúsinu og Frí-
merkjamiðstöðinni í
Reykjavík. AJlur ágóðinn
rennur í styrktarsjóð
aldraða.
Loksins box á
ísafirði
Fyrsta opinbera hnefa-
leikakeppnina á Isafirði í
áratugi verður
hugsanlega
haldin
þann 13.
desember
næstkom-
"andi. Á
þriðja tug
vestfirð-
inga eru
taldir
stunda
íþróttina,
eins og
kemur
fram á vef Bæjarins
besta, en í keppninni á
fsafirði verða líklega 7
bardagar og um er að
ræða keppni milli
Reykjavíkur og Vest-
fjarða. Þess má geta að
fyrsta konan sem keppti
opinberlega í hnefaleik-
um á íslandi, eftir að
þeirurðu aftur löglegir,
var ísfirðingurinn Marta
Jónsdóttir.
Fella eigið tré
Skógræktarfélag Austur-
Skaftafellssýslu stendur
nú fyrir jófatréssölu sem
fer þannig fram að
kúnninn mætir og velur
sér tré og fær að fella það
sjálfur. Fer þetta fram í
Haukafelli 14. desember
og eru allir sem vettlingi
geta valdið hvattir til að
ná sér í eigið jólatré en
þau verða á sanngjömu
verði. Skógræktarfélagið
lofar því einnig að
óvæntar uppákomur
verði í skóginum þennan
dag og jólastemmningin
í fyrirrúmi.

C
c
ot
XI
~a
Aðhlátursefni fyrir Kárahnjúka
I grein á vefsíðu breska blaðsins The Guar-
dian, sem vimað er til hér að neðan, er haft eft-
ir Guðbergi Bergssyni rithöfundi að eina leiðin
til þess að koma í veg fyrir áframhaldandi
framkvæmdir við Kárahnjúka sé ef íslenskum
stjómvöldum yrði gert ljóst að þau væm orðin
að athlægi, og jafnframt hneykslunarhella al-
mennings í hinum vestræna heimi fyrir yfir-
gang sinn gegn náttúmnni.
Orðrétt sagði Guðbergur að lykillinn lægi í
þjóðarsálinni. íslendingar væm leiksoppar
úskustrauma í pólitík og undir miklum áhrif-
um frá Bandarfkjamönnum. Á hinn bóginn
skeyttu stjórnvöld engu um verndunarsinna
heima hjá sér.
„Það sem þeir halda að sé í úsku núna er al-
þjóðavæðingin,“ sagði Guðbergur, „og því vilja
þeir umfram allt tilheyra henni.“ Hann bætti
við að það sem íslendingur þyldu verst væri að
verða að athlægi. „Ef alþjóðasamfélagið getur
sýnt þeim fram á hversu fáránlega hlægilegt
það er að eyðileggja náttúruna - einmitt það
sem þeir elska mest - bara fyrir eina álbræðslu,
þá gætu þeir farið að hugsa sjálfstætt. Þeir gætu
meira að segja mannað sig upp í að taka til
máls og sagt hinni einræðissinnuðu ríkis-
stjóm sinni hversu gersamlega rangt hún hefur
fyrir sér. Þið verðið því að smána okkur til að
breyta um stefnu,“ sagði Guðbergur að lokum.
Þama rataðist Guðbergi satt orð á munn.
Meira að segja burtséð frá því hvaða skoðun
maður kann að hafa á Kárahnjúkavirkjun og
álverinu á Reyðarfirði, þá hljóta flesúr óbrjál-
aðir menn að fallast á að það var okkur ekki
sæmandi hvemig Kárahnjúkavirkjun var
keyrð áfram, þvert gegn vilja stórs hluta þjóð-
arinnar og að minnsta kosú löngu áður en
verulega vitrænar umræður höfðu farið fram
um málið.
Það var augljóst frá byrjun að ríkisstjórnin
ætlaði sér að keyra málið í gegn, hvað sem taut-
aði og raulaði, og þannig var - eins og bent er á
í greininni í The Guardian - byrjað að sprengja
löngu fyrir kosningar, bara til þess að fólk fengi
á tilfinninguna að ekki yrði aftur snúið og til-
gangslaust væri að gera þetta mál að sérstöku
kosningamáii. Ákafinn í ríkisstjóminni var frá
upphafi óskiljanlegur, því ekki var nóg með að
álit umhverfisvemdarsinna væm höfð að
engu, heldur gerði stjórnin líka sitt besta til
þess að þagga niður efasemdir í röðum hag-
fræðinga og annarra efnahagsspekúlanta, sem
fært hafa sannfærandi rök fyrir því að virkjun-
in við Kárahnjúka muni aldrei bera sig. Og að
álverið á Reyðarfirði verði hvergi nærri sú lyfú-
stöng fyrir atvinnulíf á Austfjörðum sem reynt
hefur verið að telja okkur trú um.
Og rfldsstjóminni lukkaðist æúunarverk sitt
með ágætum. Kárahnjúkavirkjun varð ekki að
kosningamáli og smátt og smátt eru flestir
landsmenn famir að úta svo á að ormstan um
Kárahnjúka sé að baki og Landsvirkjun, Alcoa
og Impregilo hafi unnið.
En eins og greinin í The Guardian varð til að
vekja athygli ýmissa á, þá þarf ekki svo að vera.
Greinin er reyndar býsna sár lestur fyrir hvem
Islending - enda verður hér ekki neitað þeirri
fullyrðingu Guðbergs Bergssonar að fátt þyki
Islendingum verra en að verða að aðhlátri ann-
arra þjóða. Og eins og greinin ber með sér hef-
ur það nú gerst - þótt texú blaðakonunnar Sus-
an De Muth sé ekkert gamanmál og í raun hvfli
yfir því landi sem hún lýsir drungi - en enginn
gleðihlátur.
Löngum hefur verið að hvað svo sem þeir
hafa afrekað á síðustu árum, stjómarleiðtog-
amir Halldór Ásgrímsson og Davíð Oddsson,
þá muni þetta skyggja á öll önnur verk þeirra í
rfldsstjóm - Kárahnjúkavirkjunin. Og ekki að
góðu, heldur muni sagan þvert á móti seint eða
aldrei fyrirgefa þeim stjómmálamönnum sem
sökktu landinu við Kárahnjúka.
Þótt þeir mættu vita betur. Þeir gerðu það
samt.
En líkt og Guardian-greinin er til vitnis um:
þeir munu ekki sleppa.
Illugi Jökulsson
Breska blaðakonan Susan De Muth varð vitni að því hvaða álit Friðrik Sophusson
hefur á skoðunum útlendinga á Kárahnjúkavirkjun
ur þurfí að halda uppi álveri Alcoa
Síðan fjallar De Muth um erfíðleika
sem andstæðingar virkjunarinnar
hafí þurft að glíma við til að koma
sjónarmiðum sínum á framfæri og
vitnar til Dr.Ragnhildar Sigurðar-
dóttur sem segist hafa verið beðin
utn að falsa skýrslu sína um um-
hverfísáhríf Þjórsárvirkjunar. „Er ég
neitaði, var skýrslunni samt breytt, “
segir Ragnhildur ogþegarhún gerði
uppskátt um málið hafí hún veríð
svipt vinnu. En Friðrik Sophusson
harðneitar ásökunum Ragnhildar.
ítarlega er fjallað um ítalska fyrir-
tækið Impregilo og slæman orðstír
þess á alþjóðavettvangi, og Susan
De Muth nefiiir að áformin um
Kárahnj úkavirkjun hafi vakiÖ mikla
andstöðu erlendis. 120 umhverfis-
vemdarsamtök hafi sameinast um
að mótmæla áformunum. En, segir
De Muth, „rflásstjóminni virðist
standa á sama um álit umheimsins,
eins og endumýjaðar hvalveiðar em
úl marks um. (Friðrik) Sophusson
túlkar sjónarmið margra þjóðemis-
smnaðra og íhaldssamra Islendinga
þegar hann læst kremja pöddu und-
ir skónum sfiium og segir: „Svona
fer enginn með ísland“.“
Við ætlum að endurtaka þetta:
„... þegar hann læst kremja pöddu
undir skónum sínum og segir:
„Svona fer enginn með ísland". “
Landsvirkj
Breska blaðakonan Susan De
Muth fúrðar sig stórlega á framferði
íslendinga við Kárahnjúka í grein
sem birúst í netútgáfu The Guardian
f London á laugardaginn var. Grein
hennar er löng og mikil og þótt sjón-
armið allra aðila f málinu komi
Fyrst og fremst
vissulega fram fer ekki milii mála að
De Muth er afar hneyksluð á fyrir-
ætlunum ríkisstjómar um að sökkva
landi við Kárahnjúka úl að knýja ál-
verksmiðju á Reyðarfirði. Hún segir í
upphafi greinarinnar: „Fyrir norðan
Vatnajökul, stærsta jökul Evrópu, er
að finna fjölbreyttasta og stórfeng-
legasta eldfjailalandslag íslands. Is
og kraumandi hverir mætast á jöðr-
um jökulsins og síðan tekur við
stærsta ósnortna víðemið í vestur-
hluta Evrópu - flennistórt svæði
með úfiiar ár, fossa, dimmleit fyöll
og mosavaxnar heiðar blómum
skrýddar.
Stór hluú af þessu verður horfið
undir ailt að 150 metra djúpt vatn
eigi síðar en 2006 þegar Kárahnjúka-
virkjun verður fiillgerð. Vinna er
þegar hafin við þessa risavirkjun,
sem kosta mun einn milljarð Banda-
ríkjadollara, en hún á að knýja eina
einustu álbræðslu sem bandaríska
risafyrirtækið Alcoa hefúr í hyggju
að reisa. Umhverfisvemdarsinnar á
íslandi og erlendis hafa vart trúað
sfnum eigin augum yfir því hvemig
verfáð hefur verið rekið áfram, fram-
hjá hverri hindruninni á fætur
annarri, af rflásstjóm sem virðist
staðráðin f að láta það fram gangE
hvað sem það kann að kosta náttú
una eða efnahagslífið..."
Susan De Muth lýsir síðan lands-
háttum og landslagi við Kárahnjúka
og segir frá margvíslegum mótmæl-
um sem virkjunaráformin kveiktu.
„En það vantar samræmingu og
skipulagningu þegar kemur að um-
fangsmeiri mótmælum, “ segir hún.
■ „Lítil grasrótarhreyfímg hefur staðið
fyrir reglulegum upplestrum og
uppákomum í Reykjavík, þar sem
allt að þúsund manns hafa safnast
saman, en íslendingar eru rólyndir
og friðsamir (í landinu er enginn
her). Mótmælendum hefur ekki
auðnast að skipuleggja þær um-
fangsmiklu aðgerðir og íjöldamót-
mæli sem stöðvuðu til dæmis bygg-
ingu Santa Isabel-stíflunnar íBrasil-
íu. “
Síðan segir hún: „Meðan flestöll
þróuðu löndin keppast við að brjóta
niður stíflugarða ogfíytja þungaiðn-
að sinn til þróunarlandanna, þá
heldur fólkið sem stjórnar íslandi
enn fast í draum sinn um stóriðju-
væðingu. Davíð Oddsson, forsætis-
ráðherra ... hefur verið við völd í tólf
ár og landsmenn dá hann, óttast og
hata í ámóta hlutföllum. Með Hall-
dóri Ásgrímssyni ... stýrír hann
hægristjórninni sem við völd er.
Vatnsaflsvirkj anir
em hins vegar opin-
berlega á verksviði
annars vegar iðnaðar-
ráðherra og hins vegar
umhverfisráðherra ...
Valgerður en margir íslendingar
Meðprófí efast um hæfiii þeirra
enskufró 1972 jjj aQ f upp-
lýstri umræðu um þessi mál. Að
minnsta kosú vekur ferilskrá þeirra
ekki traust: iðnaðar- og viðskipta-
ráðuneyúnu stýrir Valgerður Sverr-
isdótúr sem eláá verður séð að hafi
iðra menntun en
ráðu í ensku frá ár-
mu 1972. Siv Frið-
leifsdótúr, umhverfis-
ráðherra, er sjúkra-
þjálfari. Ráðherramir .. ...,
geta ekki sýnt fram á ad^beml '
neina sérstaka fyrirspurnum til
reynslu þeirra af við- Landsvirkjunar
komandi máiaflokkum - hvorki á
þingi né annars staðar. Þegar ég bað
um viðtal við (Siv) var mér bent á að
tala í staðinn við Sigurð Amalds,
sem lýst var sem „helsta sérfræöingi
rfldsstjómarinnar um Kárahnjúka-
virkjunina". (Sigurður) er yfirmaður
upplýsingadeildar Landsvirkjunar (í
málefnum Kárahnjúka). Þetta var
eins og að vera bent á að tala við
Alastair Campbell sem sérfræðing
bresku stjómarinnar um stríðið í
írak
Friðrik Sophusson, fymim fjái-
málaráðherra í rflásstjóm (Davíðs)
og nú forstjóri Landsvirkjunar, deilir
greinilega lysúnni á risaverkefnum
með stjóminni... Hann hafnar mál-
flutningi vemdunarsinna með þeim
orðum að þeir séu „rómantískir"."
Og enn segir Susan De Muth:
„Nágrannar Islands eru ekki hrifnir.
Sænska dagblaðið Gautaborgar-
pósturínn harmaði nýlega „skort á
lýðræði" ílandinu oglýsti íslending-
um sem „sníkjudýrum meðal nor-
rænna þjóða“ vegna hinnar skelfí-
legu umhverfísstefnu, sem blaðið
kallaði„stríð gegn landinu".“
Þá vitnar breska blaðakonan til
íslenskra sérfræðinga sem lýst hafa
efasemdum um virkjunina og álver-
ið. Hún hefur m.a. eftir Þorsteini
Siglaugssyni að „Kárahnjúkavirkjun
verði aldrei arðsöm og það gæti vel
farið svo að íslenskir skattgreiðend-
Pöddubani