Dagblaðið - 12.12.1975, Blaðsíða 2

Dagblaðið. Föstudagur 12. desembér 1975.
N
2
Spurning
dagsins
Er borðaður möndlugraut-
ur heima hjá þér á jólun-
um?
Rósa Guðlaugsdóttir afgreiðslu-
stúlka:
Jú, jú, — þetta hefur verið siður á
minu heimili siðan ég man eftir
mér. Ég held meira að segja að
ég hafi fengið möndluna einu
sinni eða tvisvar.”
Ragnar Gislason nemi:
„Nei, það hefur aldrei verið gert
heima hjá mér. Samt kannast ég
við siðinn af afpurn.”
Ásdis Einarsdóttir nemi:
„Já, hann er fastur liður. Fæ
hann hjá afa og ömmu á hverjum
jólum. Og fékk möndluna i þrjú
siðustu skiptin.”
Eggert Sigurlásson bólstrari:
„Nei, ekki er það nú gert á minu
heimili. Ég er frá Vestmannaeyj-
um og kannast ekki við siðinn
þaðan.”
Gunnar llannesson Ijósmyndari:
„Já, mikið skelfing og hefur alltaf
veriðgert. Maður heldur þessu nú
meira við vegna barnabarnanna
nú oröið.”
Anna Björk Eövarðsdóttir af-
greiðslust.:
„Nei, ekki á minu heimili. En
þetta hlýtur að vera skemmtileg-
ur siður.”
r
„American Graffity" í Kópavogi
ÞAÐ BORGAR SIG EKKI
AÐ ÁREITA LÖGREGLUNA
bað er margt likt með lög-
reglumönnum og kennurum að
þvi leyti að ungmennum og
kjánum þykir mikil upphefð i
þvi að geta gortað af þvi við
kunningjana að hafa verið tekn-
ir til bæna hjá þessum starfs-
hópum. Og „hvað þeir hafi sko
látið þá heyra það”, það er al-
gengt viðkvæði þegar óeirða-
seggirnir sleppa úr prisundinni.
Oft verður að taka hart á svona
fólki þvi það tefur i flestum til-
fellum fyrir öðrum og hindrar
störf þeirra sem vinnu sina
stunda.
Lögreglan í Kópavogi á
nokkra svona „góðkunningja”
og umber þá oftast með föður-
Iegri ró. Þó gerðust tveir allað-
gangsharðir um siðustu helgi.
Annar þeirra er aö visu kunnur
að þvi, að meðan gamla lög-
reglustöðin var við lýði hafði
hann það fyrir sið að aka
skyndilega einn hring i kringum
húsið og hverfa svo út i busk-
ann. Voru lögreglumenn hættir
að veita þessu athygli, drengn-
um til sárrar gremju.
Hefur hann átt i vandræðum
eftir að lögreglan flutti i nýtt
húsnæði og þvi greip hann til
þess ráös að elta lögreglubilinn
hvert sem hdnn fór nú á sunnu-
dagskvöldið siðastliðið. Gekk
þetta lengi en loks missti hann
sjónar af lögreglubilnum.
Gerði hann sér þá litið fyrir og
lagði i stæði það er lögreglan
hefur á Kringlumýrarbrautinni
til þess að fylgjast með umferð-
inni. Er lögreglan kom þar að ók
hann bil sinum af stað á fullri
ferð og létu lögreglumenn sig þá
renna á eftir honum. Hægði
hann skyndilega ferðina svo að
lá við árekstri og hleypti lög-
reglubifreiöinni ekki fram hjá.
Var langlundargeð lögreglu-
manna nú að þrjóta og bentu
þeir drengnum að koma með á
stöðina. bað gerði hann um-
yrðalaust.
ökutæki hans, stór amerisk
fólksbifreið, reyndist i fremur
óhrjálegu ástandi og lét auk
þess hátt i henni, enda útbúin
sérstökum hávaðatækjum.
Vildu lögreglumenn nú fá að
skoða hana en það vildi piltur
ekki leyfa. Bentu lögreglumenn
honum á lagagreinar þar að lút-
andi en hann sat fastur við sinn
keip. Var haft samráð vð full-
trúa og bifreiðin siðan kyrrsett.
Er skoðunarmaður frá bif-
reiðaeftirlitinu leit yfir bifreið-
ina daginn eftir reyndist hún i
verulegu ólagi. Ljós voru gölluð,
bremsur lélegar og eitt og ann- (
að smávegis reyndist úr lagi. Er
álit manna að ekki borgi sig að
vera að leika „American
Graffity” á isuðum og holóttum
vegum i Kópavogi um hávetur.
HP.
J

Tillögur kjarabaróttunefndar:
ALLIR EIGA RÉTT Á NÁMSAÐSTOÐ
RAUNHÆFT ENDURGREIÐSLUKERFI
INNHEIMTA SAMHLIÐA SKÖTTUM
55% ENDURHEIMTIST TIL SJÓÐSINS
„Við viljum leggja á það á-
herzlu að nokkur ótti rikir með-
al námsmanna vegna afgreiðslu
laga íim Lánasjóð islenzkra
námsmanna, sem rikisstjórnin
hefur lofað að af geti orðið nú
áður en þing fer i jólaleyfi,”
sagði Atli Arnason, annar for-
mælandi kjarabaráttunefndar
námsmanna, á fundi með
fréttamönnum. „óttumst við
mjög að til bráðabirgðalausnar
kunni að koma og eins og menn
vita hafa slikar lausnir orðið
anzi langlifar á stundum.”
Fullmótaðar
tillögur
Tilefni fundarins var að
kynna fjölmiölum fullmótaðar
tillögur um framtiðarskipan
LIN. Hafa þær tillögur verið til
nánast mótaðar í meira en tvö
ár, verið sendar þingmönnum
og öðrum en verið litill gaumur
gefinn. „Hins vegar hafa menn
verið að tönglast á ýmsum hálf-
hráum hugmyndum einstakl-
inga innan námsmannahóps-
ins,” sagði Atli. „Og sérstak-
lega hefur endurgreiðsluþáttur-
inn verið dreginn úr samhengi
við aðrar tillögur, sem hefur
verkað ruglandi á alla”.
Kjarabaráttunefnd, en hana
skipa fulltrúar 14 námsmanna-
samtaka, gerir sér ljóst að til
þess að umframfjárþörf verði
brúuð að fullu, lánasjóðurinn
opnaður fleiri námsmannahóp-
um og aðrar lagfæringar gerðar
á lögunum, verði að samþykkja
hertar endurgreiðslur.
Nefndin hefur fyrir löngu sett
fram sin helztu markmið og
segir þar m.a.: „Tryggt verði
að öllum einstaklingum verði
gert kleift að hagnýta sér rétt
sinn til þeirrar framhalds-
menntunar sem þeir hafa hæfi-
leika og löngun til með þvi að
opinber námsaðstoð brúi að
S
fullu bilið milli eigin tekna
námsmannsog heildarfjárþarfa
hans. Tekiö verði upp raunhæft
endurgreiðslukerfi, sem skapi
LIN skynsamlegan starfs-
grundvöll, en jafnframt verði
þess gætt að endurgreiðslubyrði
einstakra lánþega verði ekki of
þung.”
„Það er ekki mikill ágreining-
ur um rétt manna til náms i
hinni ráðuneytisskipuðu endur-
skoðunarnefnd,” sagði Finnur
Birgisson, er nánari umræður
um endurgreiðslutillögur fóru
fram á fundinum. „Hefur starf
hennar þvi aðallega beinzt að
mótun endurgreiðslukerfisins.”
V erkfr æðinemar
reikna út
Engir útreikningar hafa legið
fyrir til stuðnings þeim hug-
myndum er verið hafa til um-
ræðu og var Þjóðhagsstofnun og
Framkvæmdastofnun þvi falið
af endurskoðunarnefndinni að
gera þessa útreikninga. Eftir
þeim var beðið i tvo mánuði en
er þeir siðan lágu fyrir, var ekk-
ert á þeim að græöa, að sögn
kjarabaráttunefndar og minnzt
hefur verið á hér i blaðinu áður.
Fékk hún þvi tölvisa verk-
fræðinema til þess að gera þá til
þess að fylgja tillögum sinum
eftir innan endurskoðunar-
nefndarinnar. Fylgdi þvi mikil
gagnasöfnun en útreikningarnir
liggja nú fyrir og eru þeir það
haldbærasta og áreiðanlegasta
sem enn hefur komið fram um
Lánasjóö islenzkra námsmanna
i tengslum við þá endurskoðun
er nú á sér stað.
Afstaða kjarabaráttunefndar
varðandi endurgreiðslur hefur
frá upphafi verið skýr, segja
nefndarmenn. Húnhefurhaft þá
afstöðu að þar sem langskóla-
nám leiði yfirleitt til hærri launa
að námi loknu en tfðkast meðal
þeirra sem skemmri skóla-
göngu hafa að baki, sé eðlilegt
að námsaðstoð verði aöallega I
formi lána.
Hefur nefndin einnig gengið út
frá og lagt á það áherzlu að
störf, sem krefjast langskóla-
náms, séu alls ekki öll eins
„arðbær”, ef svo mætti segja.
Segja má að ekki skakki miklu á
námstima lögfræöings og guð-
fræðings, en tekjumöguleikar
guðfræðingsins séu mun minni.
Fleiri dæmi mætti nefna eins og
t.d. fósturnám.
Kjarabaráttunefnd hefur gert
heildarbreytingartillögur við
þær greinar væntanlegra laga
er snerta endurgreiðslur náms-
lánanna.
Er þar i fyrsta lagi gengið út
frá þvi, i samræmi við markmið
nefndarinnar, að endurgreiðsl-
um skuli hagað með tilliti til
tekna og framfærslukostnaðar
lánþega.
Viðmiðunartekjur
Viðmiðunartekjur eru grunn-
tala framfærsluvisitölunnar
leiðrétt til samræmis við árs-
meðaltal framfærsluvisitölu, að
viðbættum 14%. Þá er rætt um
undanþágur frá endurgreiðslu-
reglum o.fl.
„Námslánin skulu vera verð-
tryggð þannig að upphæð þeirra
fylgi breytingum á visitölu
framfærslukostnaðar,” segir á
einum stað i tillögunum. „Þetta
þýðir fullkomna visitölubind-
ingu,” sagði Finnur Birgisson.
„Og leggja ber áherzlu á að
verðtryggingin verkar strax,
þ.e.a.s. um leið og lánin hafa
verið greidd út.”
Til einföldunar leggur nefndin
til að lánin verði endurgreidd
samhliða sköttum.
Viðmiðunartekjur þær sem
Kjarabaráttunefnd hefur i huga
eru sem eftirfarandi upptalning
Hluti kjarabaráttunefndar á
fundi með fréttamönnum, þar
sem tillögur nefndarmanna
voru kynntar.
sýnir,miðaðar við verðlag 1975:
Einstaklingur: 700 þús., barn-
laus hjón: 1050 þús., hjón með
eitt barn: 1225 þús., hjón með
tvö börn 1400 þús. o.s.frv.
Nú er miðað við að lánþeginn
hafi tekið full námslán i fjögur
ár, þ.e. skuldi um tvær milljónir
króna er hann lýkur námi. Eftir
þrjú ár hefur hann endur-
greiðslur á láninu, sem gert er
ráð fyrir að hann greiði til fulls
á 20 árum, en mun skemmri
tima ef tekjur hans aukast. A
fyrsta ári greiði einhleypingur
32.500kr. af 1200 þús. kr. tekjum
eða 32.5%. Hjón með eitt barn
greiða 26.250 kr. af 1750 þús. kr.
Hjón með þrjú börn með 1450
þús. kr. árstekjur greiða engar
afborganir á fyrsta ári en siðan
fara þær hækkandi eða standa i
stað, allt eftir þvi hvað launin
hækka, og það á einnig við um
ofangreind dæmi öll.
Kjarabaráttunefnd hefur
einnig látið reikna út hversu
mikið af útlánuðu fé LIN muni
skila sér i raungildi. Hafa þeir
leitt i ljós að a.m.k. 55% muni
endurgreiðast á 20 ára endur-
greiðslutimabilinu. Til saman-
burðar má geta þess að sam-
kvæmt lögunum frá 1967 um
lánasjóðinn er ekki gert ráð fyr-
irað meira en 10% endurheimt-
ist og hefur óðaverðbólgan fyrir
löngu étið þann hlut upp.
HP.