Dagblaðið - 23.01.1976, Page 10

10
Pagblaðið. Föstudagur 23. janúar 1976.
WBIAÐID
frfálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæntdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Kitstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulitrúi: ilaukur Helgason
lþróttir: liallur Siinonarson
llönnun: Jóhannes Reykdal
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Atli Steinarsson.
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Gissur Sigurðsson, Iiallur
Ilallsson, Helgi Pétursson, Katrln Pálsdóttir, ólafur Jónsson, Ómar
Valdimarsson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson, Ragnar
Th. Sigurðsson.
.Gjaldkeri: I>ráínn Porleifsson
Auglýsingastjóri: Asgeir Hannes Eiriksson
■Dreilingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Áskriftargjald SOU kr. á mánuði innanlands.
i iausasöiu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Ritstjórn Siðumúla 12, siini S3322, auglýsingar, áskriftir og af-
greiösla Þverliolti 2, simi 27022.
Þeir vilja stækka kökuna
Forustumenn samtaka launþega og
vinnuveitenda hafa komizt að raun
um, að umbjóðendur þeirra hafa
margvislegra sameiginlegra hags-
muna að gæta. Til viðbótar við hefð-
bundnar deilur þeirra um skiptingu
kökunnar er nú komið samstarf um
tilraunir til stækkunar kökunnar,
sem er til skiptanna, svo að bæði launþegar og
vinnuveitendur hafi i senn hag af.
Þetta kemur greinilega fram i sameiginlegri
kröfugerð Alþýðusambandsins og Vinnuveitenda-
sambandsins á hendur rikisvaldinu. Á miðvikudag-
inn fékk rikisstjórnin i hendur fimmtán atriða lista
frá þessum aðilum. Þar kemur fram dýpri skilning-
ur en áður hefur sézt á þvi, hvernig þessir tveir
þrýstihópar geti bætt hag sinn, án þess að gera það
á kostnað hvor annars.
Þungamiðjan i atriðunum fimmtán er krafan um,
að rikisvaldið dragi úr útgjöldum sinum og skatt-
heimtu. Bent er á, að umsvif hins opinbera hafi auk-
izt hröðum skrefum á undanförnum árum og sé árið
i fyrra engin undantekning á þvi. Þvi er réttilega
haldið fram, að hið opinbera hafi ekki tekið tillit til
samdráttarins i þjóðartekjum.
Samtök vinnumarkaðarins telja, að sparnað i út-
gjöldum rikisins eigi að nota til að lækka söluskatt
og fella niður tolla, söluskatt og vörugjald af hrá-
efnum, vélum og tækjum til framleiðslu i sam-
keppnisiðnaði, þar á meðal fiskiðnaði. Ennfremur
til að lækka launaskatt og fasteignaskatta.
Þessar tillögur beinast einkum að þvi að lækka
álögur á fyrirtækjum. En launþegar mundu einnig
hafa óbeinan hag af. þeim, þar sem þær mundu efla
greiðslugetu fyrirtækjanna. í tillögunum er ekki
fjallað um lækkun né afnám tekjuskatts af almenn-
um launatekjum, sem ætti þó að vera eðlileg krafa
beggja aðila.
I tillögunum er lögð áherzla á fulla atvinnu og við-
nám við verðbólgu, enda lita menn nú um öxl til
einnar geigvænlegustu verðbólgu aldarinnar og
fram á veg til vaxandi hættu á atvinnuleysi. Svo
kann að fara, að velja þurfi á milli verðbólgu og at-
vinnuleysis og munu þá væntanlega flestir taka
verðbólguna fram yfir.
Aðilar vinnumarkaðsins eru i tillögunum sam-
mála um, að endurskoða þurfi verðlagningu land-
búnaðarvara og önnur verðmyndunarkerfi. Hin
fölsku verðmyndunarkerfi, sem við búum við hér á
landi, eru einmitt eín helzta ástæðan fyrir óhóflega
hægum hagvexti og þar af leiðandi óhóflega léleg-
um lifskjörum miðað við möguleika.
f kröfunum er ekki einungis farið fram á, að hag-
ur fyrirtækja verði bættur með lækkun ýmissa
skatta, heldur verði einnig bætt lánakjör fram-
leiðslufyrirtækja og vextir lækkaðir. Ennfremur er
farið fram á, að hagur launþega verði bættur með
endurskoðun lifeyrissjóðakerfisins og með þvi að
greiða vexti af innistæðum orlofsþega hjá Pósti og
sima.
Þessar tillögur eru flestar verulega skynsamleg-
ar. Þær hljóta að veita rikisstjórn og alþingi veru-
legt aðhald. Einnig ætti framkvæmd þeirra að
draga úr hinni hefðbundnu spennu milli aðila vinnu-
markaðsins. Þær miða að stækkun kökunnar, sem
er til skiptanna.
r
Óvenjulegt óstand í Mið-Austurlöndum:
Egyptar mundu ekki
styðja Sýrlendinga
gegn ísraelsmönnum
Israelsmenn hafa nú gefið Libanon, en talið er að þeir
ótvirætt i skyn að þeir muni muni þó leita samþykkis
gripa til hernaðaraðgerða ef Bandarikjastjórnar áður en til
Sýrlendingar blanda sér aug- þess kæmi. Þrátt fyrir af-
ljóslega i átök striðandi afla i dráttarlausa afstöðu reyna isra-
Grimuklæddar skyttur falangista berjast hér I götuvirki i Beirút.
elskir embættismenn að draga
úr möguleikunum á að til átaka
komi.
Simon Peres varnarmálaráð-
herra Israels og Mordechai Gur
herráðsforingi hafa þegar farið
til landamærahéraðanna i
norðri og fullvissað ibúa þar um
að tsraelsmenn muni stiga ,,hin
nauðsynlegu skref” haldi
sýrlenskar hersveitir inn i
Libanon. Enda lita þeir þannig á
að það skapi tsraelsmönnum
nýja hættu við landamæri Isra-
els og Libanons.
Þrátt fyrir að israelska
Vi
/■
Ný viðhorf
Um fyrri helgi efndu fiskimenn á
Suðurnesjum til mótmælaað-
gerða við bækistöðvar varnar-
liðsins, lokuðu vegum að fjar-
skipta- og radarstöðvum og hót-
uðu sterkari aðgerðum siðar.
Þeir voru að mótmæla aðgeröa-
leysi Natós þegar Bretar beittu
okkur hervaldi. Þessir mótmæla-
menn voru að visu ekki fjölmenn-
ir en þó varð ekki skert hár á
höfði þeirra vegna þess að á bak
við þá stóð vilji nærfellt allrar
þjóðarinnar.
Mótmælin voru gott og þarft
verk og þeim fylgdi almannahylli
meðan þeir þraukuðu á verðinum
næturlangt i 15 stiga frosti. Þeir
túlkuðu svo sannarlega almenna
furðu alþjóðar á þvi að varnarlið,
staðsett i landinu, hreyfði hvorki
hönd né fót til að verja okkur.
Þessu fylgdu lika vonsvik með
værukærð og afskiptaleysi, skiln-
ingsleysi og áhugaleysi Atlants-
hafsbandalagsins sem lét eins og
það sæi ekki þegar stórveldið
Bretland var að kremja minnsta
bandamanninn.
Sömu undrunar gætti samtimis
i aðgerðum islenskra stjórnvalda
sem ákváðu að gripa til marg-
háttaðra aðgerða, að senda Pétur
Thorsteinsson i hringferð og
æskja 'heimsóknar Luns til að
vekja Atlantshafsbandaíagið upp
úr mókinu. Annaö var stjórnarað-
gerð, hitt almannaaðgerð, báðar
miðuðu að þvi sama. Ég tel einnig
að það hafi lika haft töluverða
þýðingu að stugga við Amerikön-
unum i Keflavik. Þá fyrst virtust
Bandarikjamenn kippast við. Auk
þess var svo stillilega og vel að
mótmælunum unnið að það var til
fyrirmyndar. Mér finnst i sjálfu
sér ástæðulaust af forsætisráð-
herra að snúast gegn þessum að-
gerðum með hörðum oröum og
fjarska langsótt að kalla þær
stórhættulegar af þvi að hætta
væri á að einræðisöfl yfirtækju
þær. Það er of snemmt að fara
strax að hræða hér með portú-
galskri grýlu og finnst mér yfir-
lýsing Geirs fremur vera i þeim
anda að engir megi hugsa né gera
neitt nema þeir sem valdið hafa.
Almenningur eigi bara að þegja
meðan aðrir hugsa fyrir hann.
Þannig litur þetta út a.m.k. inn
á við gagnvart islenskum al-
menningi en ég skal að visu
viðurkenna að það er ekki ein-
hlitt. I öðru sýndi forsætisráð-
herra lika töluverða dirfsku, sem
i sjálfu sér er lika aðdáunarverð,
að segja þjóð sinni þannig tii
syndanna og risa gegn almenn-
ingsáliti. Astæðurnar kunna og að
vera þær að hann vildi róa vissan
ótta hjá Nató og jafnvel að vinna
Luns betur á okkar band. Þannig
verður þetta skiljanlegra sem
tæki á slnum stað i landhelgisbar-
áttunni, en við skulum gæta að
þvi að þar gegna margir aðilar
mikilvægu hlutverki. Styrkleiki
okkar i þremur þorskastriðum
hefur m.a. verið fólginn i mátu-
legum þrýstingi, reiptogi og jafn-
vægi milli stjórnar og stjórnar-
andstöðu og alveg eins og við
skiljum að stjórnarandstaðan
tekur að sér hlutverk hörku og
einsýni, eins þurfa þeir sem á-
byrgðina bera að hafa möguleika
á að fórna einstaka peði i þessu
stóra tafli.
Mérer kunnugt um það, án þess
að það hafi komist i hámæli, að
þegar sjómennirnir i Grindavik
lokuðu veginum að fjarskipta-
stöðinni komu leiðtogar
,,marx-leninista-samtakanna” til
þeirra og buðust til að ganga i lið
með þeim og hefja varðstöðu með
rauðum fánum við vegartálmun-
ina. En athyglisvert er að sjó-
mennirnir höfnuðu þvi einum
rómi, enda mun það mála sannast
að vinnandi fólk fyrirlitur þann
róttæka slæpingjaskril.
Annar mjög athyglisverður at-
burður gerðist meðan stóð á
heimsókn Luns hingað. Kommún-
istar boðuðu til mótmælafundar
gegn Luns og Nató. Nú vitum við
vel hvernig almenningsviðhorfin
voru orðin hér gagnvart Nató og
óviðunandi afskiptaleysi samtak-
anna og menn kynnu þvi að hafa
ætlað að „einræðisöflin” tækju
forustuna i alþjóðarmótmælum.
Mótmælaaðgerðirnar voru aug-
lýstar i sjálfu kommúnistamál-
gagninu með hvatningum til allra
að mæta, svo að ekki lá nú litið
við. En viti menn, hver varð ár-
angurinn? Mér skilst að framan
viö ráðherrabústaðinn i Tjarnar-
götu hafisafnast 13, segi og skrifa
þrettán, ömurlegar ólukku-
hræður.
Hvemig á nú að túlka þessa
furðulegu staðreynd? Þýðir hún
að Isiendingar hafi engan áhuga á
landhelgismálinu? Þýðir hún að
Islendingar hafi verið ánægðir
með afskiptaleysi Natós? Eða
þýðir hún að Islendingar telji að
almenningur eigi ekkert að skipta
sér af landhelgismálinu en treysti
umhugsunarlaust föðurlegri for-
sjón rikisstjórnarinnar?
Nei,égtúlka þetta allt öðruvisi.
Ég tel að þetta stafi af þvi að
sjónarmið eru nú orðin gerbreytt
gagnvart stöðu varnarliðsins og
þátttöku i Nató. Hrunin er hin
rauða andstaða gegn þessu.
Þessi breyting var i siðustu kosn-
ingum og i hinni áhrifamiklu
undirskriftasöfnun Varins lands.
Þar með var hinni kommúnisku
andstöðu gegn Nató hnekkt. Bak
við þá breytingu býr lika tilfinn-
ing um það óeðlilega ástand að
Rússarskuli nú, þrátt fyrir opin-
bera slökunarstefnu, halda áfram
brjálæðislegri flotavæðingu i
Múrmansk og á hafinu fyrir norð-
HniiiM