Dagblaðið - 29.01.1976, Qupperneq 10

10
Pagblaðið. Fimmtudagur 29. janúar 1976.
BIABIB
frjálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvæmdastjóri: Svcinn H. Eyjólfsson
Kitstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Hitstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
iþróttir: Hallur Simonarson
llönnun: Jóhannes Heykdal
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Asgeir Tómasson, Atli Steinarsson.
Bragi Sigurðsson, Erna V. Ingólfsdóttir, Gissur SigurOsson, Ilallur
Ilallsson, Helgi Pétursson, Katrln Pálsdóttir, ólafur Jónsson, Ómar
Valdimarsson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson, Ragnar
Th. Sigurðsson.
.Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
'Augiýsingastjóri: Asgeir Hannes Eiriksson
‘Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Ilitstjórn Siðumúla 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og af-
grciðsla Þverholti 2, simi 27022.
Fórn fyrir lítið
Viðskiptaráðuneytið fórnar miklu
fyrir litið, þegar það nú afnemur
frjálsan innflutning á kexi og brauð-
vörum og gerir hann háðan innflutn-
ings- og gjaldeyrisleyfum. Þarna er
verið að brjóta eina meginregluna i
efnahagsmálum okkar.
Innflutningurinn á þessum vörum
nam rúmlega 300 milljónum króna á siðasta ári.
Þetta er litið brot úr prósenti af heildarinnflutn-
ingnum.
Góðu heilli hafa rikisstjórnir nú i rúman áratug
lagt áherzlu á viðskiptafrelsi, með nokkrum undan-
tekningum þó. Frjáls verzlun hefur verið leiðarljós-
ið og hún jafnt og þétt aukin á þessu timabili. Jafn-
vel mörgum sósialistum var farið að skiljast, að
hag neytenda var bezt borgið, ef verzlunin var
frjáls. Þessi þróun varð viðs vegar um heim. ís-
lendingar, sem höfðu hokrað við haftabúskap, réttu
úr kútnum og fylgdust með þróuninni. Stærstu
skrefin voru stigin i tið viðreisnarstjórnarinnar.
Viðskiptalif á íslandi varð að þola eldskirn hafta-
pólitikurinnar á árunum eftir striðið. Svo fór, að
fólki úr öllum flokkum ofbauð ofurvald kommissara
stjórnmálaflokkanna, sem völsuðu með leyfin.
Þjóðin fagnaði, þegar þessu var breytt.
Sumir stjórnarandstæðingar hafa að undanförnu
krafizt nýrrar haftastefnu. Menn hafa sagt að
meira en góðu hófi gegndi væri flutt inn af ýmsum
vörum. Sjálfstæðismenn i rikisstjórn stóðu gegn
höftunum, en sú andstaða virðist vera farin að bila.
Við búum við mikinn gjaldeyrisskort, en stjórn-
völd ráða, þegar til lengdar lætur, yfir nógum leið-
um til að bæta gjaldeyrisstöðuna, ef að þvi væri
keppt sem aðalatriði. Mestu skiptir, að almenning-
ur fái sjálfur að ráða, hvernig hann ver peningun-
um sinum. Þau völd eiga ekki að vera i höndum
pólitískra kommissara. Engum manni á að fá þau
völd að úrskurða eftir sinu höfði, hvað sé óþarfi og
hvað ekki af þvi, sem fólkið vill kaupa. Fólkið á að
ráða.
Það er látið i veðri vaka af fylgjendum nýrrar
haftastefnu, að islenzkur iðnaður muni graeða á
höftum. Þetta er alrangt, enda fyrir löngu viður-
kennt af forystumönnum iðnaðarins. Iðnaðurinn
hefur verið i öskustó, en stöðu hans á að bæta með
öðrum leiðum en höftum. Iðnaðurinn þrifst bezt og
eðlilegast við verzlunarfrelsi.
Stjórnvöldum væri nær að koma til móts við óskir
iðnaðarins á öðrum sviðum i stað þess að kasta til
hans ruðum einum.
Menn óttast, að haftastefnan kunni að halda inn-
reið sina. Byrjað sé i litlu, með kex og brauðvörur,
en með þvi sé verið að „viðra” það, sem siðar komi.
Þessi ótti er vonandi ástæðulaus.
Til þess verður að ætlast, að ráðamenn þjóðarinn-
ar standi við fyrirheit sin og hafi verzlunarfrelsi i
heiðri.
Það virðist beinlinis kjánalegt að fórna þessari
meginreglu til að geta sparað nokkrar milljónir i
innflutningi á kexi og brauðvörum.
Þarna er fórnað fyrir litið.
Tímamót í baróttu Bandaríkjamanna gegn eiturlyfjum:
Bandarísk-mexikönsk
herferð gegn opíum.
valmúarœkt í Mexikó
Um langa hrið hefur megnið
af þvi heróini sem eiturlyfja-
neytendur i Bandarikjunun nota
komið frá Mexikó og hafa
stjórnvöld þar til þessa verið
mjög ósamvinnuþýð við banda-
risk yfirvöld um að komast fyrir
meinið. Nú hafa þau hins vegar
fallizt á nána samvinnu við
Bandarikjamenn, að nota jurta-
eyðingarefni á ópium-valmúa-
ekrurnar og einnig að notfæra
sér gervitungl Bandarikja-
manna til að finna valmúaakr-
ana.
Siðustu þrjú árin hefur heróin
frá Mexikó einu verið i meiri-
hluta á Bandarikjamarkaði og
samkvæmt upplýsingum
bandariskra yfirvalda mun
söluverðmæti þess árlega
nema, eða hafa numið, á milli 12
og 18 þús. dollurum. Annars
kemur heróin aðallega frá
Tyrklandi og SA-Asiu.
Bandarikjamönnum hefur
reynzt vonlaust að gæta landa-
mæranna við Mexikó, enda eru
þau 3.200 km löng og hálf
milljón manna fer um þau á
viku hverri. Þvi er baráttunni
nú beint gegn uppsprettunni
sjálfri, valmúaökrunum i Mexi-
kó.
A siðasta ári varð mexi-
kanska hernum talsvert ágengt
með aðstoð 40 bandariskra
þyrilvængja og sérfræðinga i
jurtaeyðingu. Eldri aðferðir
Mexikana, að ganga um akrana
með stangir og slá fræin af jurt-
unum, hafa ekki reynzt vel.
Þingmaðurinn Charles B.
Rangel frá New York hefur
kannað þessar aðferðir og segir
þær ekki árangursrikar vegna
landshátta á þeim svæðum sem
valmúinn er einkum ræktaður.
Yfirvöld, sem berjast gegn
eiturlyfjum, segja að hernum
hafi ekki tekizt að eyðileggja
um tortima hvorki meira né
minna en 6.500 hekturum af
ópium-valmúaökrum.
Bandarisk yfirvöld segja að
það dugi að visu ekki til að
draga verulega úr heróinneyzlu
i Bandarikjunum en segja
einnig að takist mexikanska
hernum að eyða 60 til 70% fram-
leiðslunnar hafi hann gert vel.
Fyrsta mánuðinn eftir að þessar
aðferðir voru teknar upp fyrir
jól var 250 hekturum af
ópium-valmúaökrum eytt. Það
er þó talið litið brot af heildar-
landflæminu sem valmúi er
ræktaður á i Mexikó. Eyðingin
var þó fimmföld á við sama
timabil i fyrra.
Til samanburðar má nefna að
aðgerðir yfirvalda i Bandarikj-
unum til þess að komast að
rótum annars eitursmygls til
landsins með þvi að eyðileggja
flugvelli smyglara nálægt
landamærunum og leita uppi
blöndunarstöðvar hafa ekki
borið likt því eins mikinn árang-
ur og áðurnefndar aðgerðir.
Upplýsingar um magn heró-
ins sem komið hefur árlega til
Bandarikjanna frá Mexikó eru
ekki nákvæmar en nefndar eru
tölurnar sjö til tiu tonn á ári.
Bandarikjamenn styrkja
mjög þá herferð sem nú stendur
yfir i Mexikó og er fjöldi banda-
riskra sérfræðinga i Mexikó til
að þjálfa og kenna heimamönn-
um.
Siðasta ár eyddu Bandarikja-
menn um 65milljónum dollara i
baráttuna gegn eiturlyfjum,
uppruna þeirra, sölu, dreifingu
og neyzlu og þar af munu um
20% renna til baráttunnar i
Mexikó sem nú er loks orðin
raunhæf eftir mikinn þrýsting
Bandarikjamanna og ótrúlega
langa mótstöðu Mexikó-
manna.
nema um 45% framleiðslunnar i
fyrra með þessum aðferðum, en
til þess að skortur verði áþreif-
anlegur á bandariska heróin-
markaðinum telja þau nauðsyn-
legt að eyðileggja a.m.k. 50%
framleiðslunnar. Vandamálið
til þessa var að mexikanskur
yfirmaður aðgerðanna var
mjög á móti þeim aðferðum að
nota jurtaeyðingarefni sem
dreift er úr flugvélum. Máli sinu
til stuðnings benti hann á mis-
notkun þess háttar efna i Viet-
nam-striðinu og ásakaði Banda-
rikjamenn fyrir það.
1 nóvembersl. féllst hann loks
á hugmyndina eftir að umfangs-
miklar tilraunir með hugsanleg
efni höfðu verið gerðar og niður-
stöður lágu fyrir. Sum efnin
reyndust skaðleg fyrir annan
góður en loks stóðst svo mexi-
kanskt efni, Gramoxone, allar
kröfur, og verður það efni notað
i framtiðinni að öllu óbreyttu.
Þá hafa mexikönsk yfirvöld
einnig fallizt á þá hugmynd að
nýta gervitungl Bandarikja-
manna til að finna akrana sem
einkum eru i fjallahéruðum þar
sem erfitt er að komast að þeim
og einnig að finna þá.
Yfirmaður aðgerðanna af
hálfu Mexikó, Ojeda, sagði að á
næstu þrem mánuðum hygðist
hann með þessum nýju aðferð-

t
Lögin eru leikreglur þjóð-
félagsins. Lögin ættu jafnan að
spegla hugusnarhátt og skoðanir
fólksins i landinu og vera i sam-
ræmi við réttlætisvitund þess og
rikjandi aðstæður i þjóðfélaginu.
Lög eru mannanna verk, byggð
á skoðunum og mati löggjafans á
hverjum tima, og oftast hafa
lagafyrirmæli trúlega fullnægt
framangreindum skilyrðum,
þegar þau voru sett, þótt margar
undantekningar finnist frá þeirri
reglu. Við breyttar þjóðfélags-
aðstæður og breyttan hugsunar-
hátt er nauðsynlegt að breyta
leikreglunum. Sé það ekki gert,
geta lögin virkað öfugt við það,
sem til var ætlazt i upphafi —
skapað ranglæti i stað réttlætis —
eða það, sem algengara er: hætt
er að fara eftir þeim. Þau verða
dauður bókstafur, sem kallað er.
Þau hefur dagað uppi eins og
nátttröllin, sem sagt er frá i þjóð-
sögunum. Mýmörg dæmi eru um
slik lagaboð, sem ,,dagað hefur
uppi”, sem eiga ekki lengur við
vegna breyttra þjóðfélags-
aðstæðna og sem hætt er að beita.
I lagasafni okkar úir og grúir af
fyrirmælum, sem þannig er
ástatt um. Þau elztu eru allt frá
13. öld svo sem kaflar úr Kristin-
rétti Arna biskups Þorlákssonar
og kaflar úr Jónsbók. Frá siðari
öldum er að finna i Lagasafni
fjölmörg ákvæði einkum úr
Kirkjurétti, sem fyrir löngu eru
„dauður bókstafur” og enginn
litur lengur á sem gildandi lög,
enda striða mörg þeirra gegn
réttar- og siðgæðisvitund nútima-
manna. Þessi gömlu og úreltu
lagaboð spegla að visu skoðanir
þáverandi valdhafa og löggjafa
og eru að þvi leyti merkilegar
réttarsögulegar og sögulegar
heimildir.
Þessum úreltu og dauðu laga-
fyrirmælum er haldið að formi til
i löggjöfinni og þau talin til giid-
andi, islenzkra laga — að þvi er
virðist — af gömlum vana og af
þvi að þau hafa formlega ekki
verið úr gildi numin.
Allt fram til ársins 1962 voru
hér gildandi erfðalög, sem að
stofni til voru margra alda
gömul, þ.e. „Erfðaskipunin” svo-
nefnda frá árinu 1850, en sam-
kvæmtþeim gátu „útarfar”, fjar-
skyldir ættingjar arfleifanda allt
að niðjum langafa- og langömmu-
foreldra tekið arf, þegar skyldu-
erfingjum, maka og niðjum og
nærskyldari ættmennum var ekki
til að dreifa. Þegar erfðareglur
gátu leitt til þess, aö eftirlátnar
eigur manns' dreifðust mjög, og
oft kom litiö I hlut hvers erfingja.
Arfsskipti reyndust oft erfið og
kostnaðarsöm. Ein alvarlegasta
afleiðing þessara reglna var, að
fasteignir komust i eigu margra,