Dagblaðið - 13.04.1976, Blaðsíða 15

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 13. APRÍL 1976.
ímyndunaraflinu er gefinn
laus taumur. Sögurnar fjalla að
verulegu leyti um afstöðuna á
miðöldum til k.vnlífsins og
manneskjunnar. Segja má að
boðskapur saenannaog þá jafn-
framt myndarinnar sé sá að
kynnautnin og svölun hennar
færi manninum einungis
ánægju þótt stundum geti hún
að vísu staðið í nánum tengsl-
um við dauðann. Kantara-
borgarsögurnar eru spreng-
hlægileg mynd og verður eng-
inn svikinn sem fer í Tónabíó
til að eyða tímanum. Þess má
svo að lokum geta að Pasolini
var myrtur af kynvillingi i
' vetur en hann var sjálfur kyn-
villtur sem kunnugt er.
Sérkennilegasti og jafnframt skemmti-
legasti karakter myndarinnar. Hann
minnir ónei 'ega á meistara Chaplin,
ekki satt?
Verkfræðingurinn fer í kirkjugarðinn til
að sannfæra sjálfan sig um að fórnardýrið
sem hann hafði ætiað að hjáipa yfir í ríki
dauðra hafi komist þangað hjálparlaust.
Henning Jensen.
ar. Hún hafði svo aftur stútað
karlinum sinum sökum þessa.
Flóttinn,eins og mynd þessi
kallast í auglýsingum bíósins.er
þokkalegasta mynd. Aó vísu má
segja að hún sé nokkuð lang-
dregin á köflum en það má vera
sökum þess að hún er gerð eftir
metsöluskáldsögu Marilyn Dur-
ham og hafa aðstandendur
myndarinnar eðlilega verið
nokkuð ijundnir af sögunni.
Persónusköpun og leikur er
góður, tæknivinna er vel af
hendi leyst og myndin er
fallega og skemmtilega tekin.
Það er nokkuð um það að lands
lag er notað til að lýsa hugai
ástandi persónanna sem í la. is
laginu eru og er auðsætt a<)
leikstjórinn hefur nokkuð
kynnt sér myndir Johns Fórd
en hann er sá maður sem að
mínu viti hefur náð hvað lengst
í notkun landslags sem hugar-
ástandslýsingar. Myndin er
sennileg og er það ekki svo lítið
i öllu þessu flóði ótrúlegustu
vestra með ofurmennum i aðal-
hlutverkum. Hérna de.vja menn
ef þeir eru lámdir í nýrun og
þykir engum mikið. Semsagt
mynd sem er vel þess virði að
sjá hana
15
<$%
Leiklist
Þjoðleikhusið:
FIMM KONUR
eftir Bjorg Vik
Þýðandi: Stefán Baldursson
Lýsing: Kristinn Daníelsson
Leikmynd og búningar: Þorbjörg Höskulds-
dóttir.
Leikstjóri: Erlingur Gíslason
Það er dálítið einkennilegt að
vera jafn-ósáttur og mér finnst
ég vera við leikrit Bjargar Vík
— svo hugtækt verk sem það á
sinn hátt er.
Að vísu get ég borið fram að
ég hygg alveg skýrar aðfinnslur
að sýningunni, mistökum sem á
henni hafa orðið og verið hefði
auðvelt úr að bæta í tíma. Það
var í fyrsta lagi áreiðanlega
misráðið að færa sýninguna úr
Leikhúskjallaranum, þar sem
hún var upphaflega áformuð,
upp á stóra svið leikhússins.
Fimm konur er ofur einfald-
lega leikrit sem þarf á ,,intímu"
umhverfi að halda, mundi
komast miklu betur fram í
þeim námunda við áhorfendur
sem af sjálfu sér verður á kjall-
arasviðinu. Á stóra sviði og sal
Þjóðleikhússins er hætt við að
týnist. að mestu niður það
áhrifamagn sem liggur í lát-
lausu hversdagsraunsæi leiks-
ins, raunsæi látbragðs og svip-
fars frekar en neins sem sagt er
á sviðinu, myndist aldrei það
nána samband leikenda og
áhorfenda sem á þarf að halda
til að maður trúi leiknum til
hlítar.
í öðru Iagi finnst mér
einkennilega misráðið í tvö
hlutverk í sýningunni. Það er
að vísu ánægjuefni að sjá
Kristínu Önnu Þórarinsdóttur
aftur á sviði eftir alltof langt
hlé. En hennar tauganæma
persónugerð og leikmáti er á
einhvern hátt alveg fjarlæg
persónunni sem hún á að lýsa:
hinni dulu sterku konu, málar-
anum Elínborgu. Á henni er
aðeins einn veikur blettur, ást
og traust hennar á manninum
sínum, og auðvitað tekst þeim
læðunum, vinkonum hennar, að
læsa klónni í hana einmitt þar
sem von er að blæði. Það var
bara allt önnur kona sem stödd
var á sýningu Þjóðleikhússins.
Hitt má ætla að Kristín Anna
hefði notiðsín til muna betur í
öðrum hlutverkum í leiknum,
kannski sem Sif, ef ekki væri
alltof mikil eftirsjá að Sigríði
Þorvaldsdóttur úr því, kannski
í hlutverki Lillýar, eiginkonu
og kúguðu móður.
Heyra ekkert,
sjá ekkert,
segja ekkert
Bryndís Pétursdóttir vekur
einatt hlátur í hlutverkinu með
þess skoplegu tilsvörum. En
einhvern veginn finnst mér
hún ofvaxin hlútverkinu að
aldri og atgervi: aumingja Lillý
er hvorki eins stór og sterk og
Bryndís. Það held ég sé ekki
aðfinnsla að leik Bryndisar þótt
sagt sé að Lillý sé annarskonar
kvengerð en hér kom fram.
Bryndísi finn ég hins vegar að
ég man furðu vel sem borgara-
lega frú í sjónvarpinu nýskeð
og kvenskratta nokkurn í leik-
þætti eftir Svövu Jakobsdóttur
í kabarettsýningunni Ertu nú
ánægð kerling um árið.
Þá er komið að meiri ánægju-
efnum á sýningunni: þremur
skörulegum kvenlýsingum sem
hver á sinn hátt verða alveg
trúverðugar. Margrét Guð-
mundsdóttir er Hanna sem lík-
lega má heita „hetja” leiksins:
fráskilin frú að berjast við að
standa ein og sjálfstæð, án
halds og trausts í manni og
börnum og fyrirskrifuðu kven-
hlutverki.
,,Heyra ekkert, sjá ekkert,
segja ekkert”: það er þetta
hlutskipti konunnar í borgara-
legu .samfélagi sem Hanna og
þær stöllur rísa upp í gegn.
Hanna vill sjálf fá að vera til og
starfa og lifa, sjálfstæð mann-
eskjan. Það er dýrt, en tilvinn-
andi. Hvað það kostar að semja
sig að kröfunum má ráða af
dærni Önnu Maríu: Bríetar
Héðinsdóttur. Undir niðri
sléttu og felldu yfirborðinu er
hún innilukt í ófullnægju sinni,
einhvers konar blóðsuga á
manni sínum, vinkonum og trú-
legast elskhuganum líka. Og
loks er það Sif. sú sem raun-
verulega er frjáls, ógift, barn-
laus starfskona — einmana,
umkomulaus og án tilgangs í
lífinu. Sigríður Þorváldsdóttir
getur lengi komið manni á
óvart: þessi næma rauntrúa
kvenlýsing var perla i sýning-
unni. Frelsið getur lika verið
bæklun: kannski það sé ekki tii
nema fyrir uppreisn. Þá er lika
frelsis von. Það sýnir Lillý, er í
leikslokin hefur ákveðið að ala
ekki sitt fimmta barn. Frelsið
er fóstureyðing. Frelsið er
skilnaður.
Að mestu hefur láðst hér að
ofan að geta efnisins í leiknum.
Það er fljótgert. Þær fimm vin-
konur og fornar skólasystur,
konur á fertussaldri hittast
Kristín Anna Þórarinsdóttir leikur hiutverk Elinborgar listakonu
sem er að heiman frá sér hálft árið. Ljósm. Db — Bjarnleifur.
heima hjá Hönnu, hafa lokið
við að borða saman þegar leik-
urinn byrjar, drekka fram á
kvöldið. Eftir því sem á líður og
lækkar á könnunni fer að rifa i
það sem undir býr fáguðu og
felldu yfirborði miðaldra mið-
stéttarkvennanna: óhamingju,
ófullnægju sem af viðteknu
kvenhlutverks- og kynferðis-
munstri leiðir sem þær búa við.
Leikurinn fjallar um frelsi og
ófrelsi — eins og þau mál horfa
við miðaldra konum í norskri
millistétt, t.d.einhvers staðar í
úthverfi Oslóborgar, konur sem
allténd dreymir til að skera sig
úr fylkingi’ sinna gráu mæðra
aftur í óendanlegan hversdags-
leikann. Viðfangsefnið er stétt-
og staðbundið, og það er tísku-
efni í skandinavískri velferð.
En það er ekki ómerkt fyrir
það.
Sigriður Þorvaldsdótlir, Bryndís Pétursdóttir, Kristín Anna Þórarinsdóttir, Margrét Guómundsdóttir og Briet Héðinsdóttir í hlut-
\
verkum sínum.
J