Dagblaðið - 15.10.1976, Blaðsíða 11

DACBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 15. OKTÖBER 1976.
Letelier leiddur út úr
skrifstofu sinni i varnarmála-
ráðuneytinu i
Santiago í
byltingunni
Fyrir þremur
árum.
Lögreglan og FBI fengu málið
strax til meðferðar og síðar
leyniþjónustan CIA. Nú eftir
helgina lauk rannsókn leyni-
þjónustunnar og varð niður-
staðan sú að þarna hefði her-
foringjaklíkan i Chile ekki
verið að verki, til þess hefði
sprengjan verið of viðvanings-
lega gerð — og auk þess stæði
chileanska ríkisstjórnin í við-
kvæmum samningum við
Bandaríkjastjórn.
Útlagastjórn
Samt sem áður eru fjölda-
margir þeirrar skoðunar að
enginn nema herforingjaklíka
Pinochets hafi staðið að
morðinu. Nokkrum dögum áður
en Letelier var myrtur var
hann sviptur chileönskum
ríkisborgararétti. í stjórnartið
Allendes gegndi hann mörgum
þýðingarmiklum embættun —
eða allt þar til hann var hand-
tekinn og fangelsaður í Santi-
ago þegar stjórn Allendes var
steypt af stóíi 11. september
1973
Eftir handtökuna sat
Letelier í fangelsi í 364 daga,
mestallan tímann á hinni ís-
köldu Dawson-eyju í Magellan-
sundi skammt frá Suðurheims-
skautinu. Þegar hann var
Teiknimynd úr Washington Post: „Viltu horfa aðeins í hina áttina
— ég þarf að ganga frá nokkrum pólitískum morðum," segir imynd
herforingjastjórnarinnar við Sám frænda.
látinn laus fór hann til
Washington. Hann og frú
Moffitt voru bæði starfsmenn
stofnunar sem fæst við stjórn-
málarannsóknir. Letelier hafði
ævinlega verið mjög gagnrýn-
inn á herforingjastjórnina og
hafði jafnvel í hyggju að setja á
laggirnar chileanska útlaga-
stjórn.
Embættismenn stjórnar
Pinochets í Chile hafa visað
fullyrðingum um þátttöku
stjórnar þeirra í morði Lete-
liers á bug og fullyrt á móti að
þeir hafi veitt alla hugsanlega
aðstoð við rannsókn morðsins
— eða morðanna.
Pyntingar,
raflost, nauðganir
í Playboy-viðtalinu sagði
Letelier að kvenfangar hefðu
verið fluttir til Dawson-eyju
með skipinu Esmeralda, einu
þeirra skipa sem tóku þátt í
skrautsiglingunni upp Hudson--
fljót í New York á 200 ára af-
mæli Bandaríkjanna 4. júli f
sumar.
„Konurnar voru pyntaðar.
Þær fengu raflost. Þær voru
þvingaðar til að ganga naktar I
fylkingu fyrir framan aðra
fanga og sjómennina. Þeim var
nauðgað margsinnis af sjó-
mönnunum...“
Pyntingum var óspart beitt til
að fá fram játningar af ýmsu
tagi, segir Letelier í viðtalinu.
„Sergio Vuskovic, sem var

,„.l..l. ■<“'
.... <
..U,.l <
„1. ““
. neykj»víwurw>r-f
, f de».
!A»taaolnal<>- . •
.össins, »•* lrr'°‘
doga ko9t
selj*
WirkJ-
clf.nr
■y(.4Vnr.<«
anatjóoi?
r.;-, oi'é° '•
cndurtyr.Cln t»ak ^
tjóoi’ vnr3 *V. »11 r uQ31.555,00. '
rcW^tri FmosoUnsrhfissi ^ ^ rríltirtjuve;
rítt «3 in.telsnlnnl nr.
,„n.n 14 dngn.
rcttnr imnn gerðnr
tíor3ki»au,,1:’!1’' Tlóo,
— < “•»—
V-,, lyisjn ®Wl1*
KtovcrOiO srolfln1 þnnnls '■
■ , Rir nS »roi
n. lAstnrtíniO tokur^ ^ coo.oo<
(v 1 hnndhain, » ur> 400.ooo,
„.<1. < “■<<““

vc8*r.uið4r
oy
nó -*tlr-
indvirBi If.6t.lCW*
arstrtfti.
c_ u«tn»»l
undlrskrlít 1
v.sti,
10 <»
<•'■■*’
vlB •*»•
4t*eíl8
r,«tel*°
w„t s-'tn i»‘
10 M —
,1, «
„ snmnlnt*
'Y*, vlnnustoin
, ; -inn k<«.rt'>!
nlW£*
;rclO. •! 1
■Mt<-n
:iiu <"
.stolan,
n.,;-or3inn.
iðnurinn loí!,r
ini nnlt'u eiC°'r
-» ir—'■■ “
.„o~l«- « •«»
-j«ninK»» "**
-n l*elr "rU
.5 h»ildórn*00'
. foók»rvot
,o««kr»r ów
f;,3tUÍ4
tnsrtnu!'
»HIS3U»,
,ohlj“!
■orður
^íínr
aúoby**l“‘a
lögum Fjárveitingavaldið virð-
ist ekkert um þessi viðskipti
hafa vitað.
En hvað gerist? Ég hafði
samband við Hagsýslustofnun,
þar sem upplýsingar eru
ævinlega greiðlega veittar, sé
það hægt I fjárlögum
1972 er ekkert um þetta að
finna, ekki heldur í fjár.
lögum 1973. I fjár-
lögum 1974 er ekkert um
þetta að finna. En í fjár-
lögunum 1975, ég endurtek
1975 er heimildarakvæði sem
heimilar þessi svokölluðu
makaskipti, en ekkert meira. í
millitíðinni höfðu til að mynda
farið fram rikisstjórnarskipti.
En leyfið til fjárveitingar, fram
hjá fjárveitingarvaldi, sem
gengur til Húsbyggingasjóðs
Framsóknarflokksins, virðist
hafa komið af himnum ofan.
Annað verður ekki séð af
heimildum.
Lífeyrissjóður
opinberra starfsmanna
Allt eru þetta staðreyndir,
staðfestar staðreyndir. Þessu til
viðbótar má minna á að til er
Lífeyrissjóður starfsmanna
ríkisins. en stjórn hans skipa
þrír menn, einn tilnefndur af
Hæstarétti, einn tilnefndur af
fjármálaráðuneyti og einn af
BSRB. Það mun vera fyrir því
löng hefð, sennilega áratuga
gömul, að fjármálaráðherra
getur með valdboói lánað allt
að 20% af ráðstöfunarfé
sjóðsins. Þetta virðist vera fjár-
veitingarvald ráðherra, sem
hann hefur fram hjá hinu
raunverulega fjárveitingar-
valdi. Þetta er táknrænt dæmi
um það hvernig hætta mis-
notkunar getur stóraukizt á
óðaverðbólgutímum eins og
þeim sem við nú lifum. Að þess-
ar reglur eru svona hefi ég
fengið staðfest á skrifstofu
opinberra starfsmanna.
En nú fullyrði ég ekki
lengur, heldur spyr: Það skal
endurtekiö að nú er ekki
fullyrt heldur spurt: Kunnugir
segja mér, en treysta sér ekki
til að staðfesta, að útlánalisti
ráðherra samkvæmt þessum
reglum hafi að undanförnu
verið skrautlegur. og þá
einkum á því tímabili sem hér
um ræðir. Getur verið að með
þessum hætti hafi
Lí f ey rissj óður st arf sm anna
ríkisins verið notaður td þess
að lána umræddunt
Húsbyggingasjóði? Alla vega er
það verkefni f.vrir röskan bing-
mann að gera tyrirspurn um
það hvernig útlánum úr
þessum sjóði er háttað og
hverjum er lánað. Og krefjast
svara. Það virðist ekki þjóna
neinum sjáanlegum tilgangi að
Makaskiptasamningur Húsbyggingasjóðs Framsóknarflokksins og
Listasafns ísiands. Magnús Torfi Ólafsson og Selma Jónsdóttir
koma fram fyrir hönd I.istasafnsins, og er þeirra þáttur eðlilegur
ugauðsær.Uuðjón Styrkársson, 1 Kristinn i Finnbogason og Sigur-
björn Eiríksson koma fram fjrir hönd brunninna húseigna Fram-
sóknarflokksins. Hins vegar er í raun óljóst f.vrir hvern Halldór E.
Sigurðsson kemur fram. Hann áhagsmuna að gæta báðum megin.
Menn kunna að spyrja hvernig greinarhöfundur hafi komizt yfir
þetta skjal. Því er tii að svara að það barst nafnlaust í pósti, en síðan
hefur verið kannað að það er víða til.
Listasafninu, þegar það vantar
fé til þess að greiða
Húsbyggingasjóði Framsóknar-
flokksins! - . hvernig verða
þessir peningar til? Þetta virð-
ist ekki vera fjárveiting af fjár-
Kjallari á
föstudegi
Vilmundur Gylfoson
ráðherra hafi prívatfjár-
veitingavald („lán“ á óðaverð-
bólgutimum er í raun
fjárveitingjframhjá hinu raun-
verulega fjárveitingavaldi með
þessum hætti. Þetta er ein af
þessum leynireglum sem til
hafa orðið i skjóli samtrygging-
ar og moggaþagnar, og þar sem
vandinn og spillingarhættan
margfaldast á óðaverðbólgu-
tímum.
Það er ekki fullyrt að þetta
sé svona, en svara óskað.
Hestar og hús
"Þetta var útúrdúr, spurning
og ekki fullyrðing. Eftir stend
ur hinn sérstæði listaáhugi
riktsins og útgáfa skuldabréfs
að nafninu til handa Listasafni
Islands og í raun og veru til
handa Húsbyggingasjóði Fram-
sóknarflokksins, samkvæmt
undirskrift til handa Guðjóni
Styrkárssyni og Kristni Finn-
bogasyni. En listaáhuginn var
fyrir bí jafnóðum og húsa-
kaupin voru um garð gengin.
Þetta skuldabréf virðist hafa
verið gefið út í heimildarleysi,
húsaskiptin sjálf eru fyrst leyfð
á árinu 1975, og þar er ekkert
minnzt á skuldabréf.
Nokkrunt mánuðum síó„i
þegar fyrrum rekstraraðilar
Glaumbæjar voru orðnir
rekstraraðilar Klúbbsins, voru
menn á þeirra vegum staðnir að
verki þar sem þeir voru að
næturlagi að flytja vínbirgðir
úr rikisrekinni áfengisverzlun
og í veitingahús sitt. Þá stóðu
lögreglumenn þá að verki og
innsigluðu veitingahúsið.
Ólafur Jóhannesson greip inn i
þau afskipti lögreglu meö
frægum hætti, þannig að
lögregluntenn mótmæltu,
lögreglustjöri mótmælti, og
embætti ríkissaksóknara sagði i
borgarstjóri i Valparaiso, fékk
raflost í tunguna svo þar kom
stórt sár. Það sama gerðist með
Andrés Sepulveda, fyrrum
þingmann. Fangarnir voru
bundnir við mastur og húð-
strýktir.
Svo var farið með þá undir
þiljur þar sem þeir fengu raf-
lost þar til þeir játuðu hvað sem
var... aðrir fangar fengu sár
sem salti var nuddað í...“
Skrautsýning fyrir
Rauða krossinn
Nauðungarvinna og einangr-
un frá öðrum föngum var
einnig algengt. Einu sinni kom
það fyrir að nefnd frá alþjóð-
lega Rauða krossinum fékk að
rannsaka fangabúðirnar. Þá
var föngunum haldið vakandi
til klukkan þrjú nóttina áður
við að mála nýjan kofa. Daginn
eftir var farið með þá
niður á ströndina, þar sem þeir
spiluðu fótbolta á meðan eftir-
litsnefndin staldraði við. Síðan
hófust pyntingarnar á nýjan
leik
Marcelo Meturana, blaðafull-
trúi chileanska sendiráðsins I
Washington, sagði frá þvi eftir
að viðtalskaflarnir við Letelier
voru birtir, að stjórn sín hefði
aldrei beitt fanga pyntingum og
að fangarnir hefðu alls ekki
verið fluttir til Dawson-eyju
með skipinu Esmeröldu. Þeir
hefðu farið flugleiðis.
greinargerð sem send var ráðu-
neyti þegar í stað að „áfram-
haldandi starfræksla þessa
veitingahúss eins og málum þá
var komið var alls endis óvið-
eigandi frá sjónarmiði
almennrar réttarvörzlu’*.
Tveimur dögum áður en ráð-
herra gerði þetta höfðu Guðjón
Styrkársson og Kristinn
Finnbogason. fyrir hönd þessa
sama Húsbyggingasjóðs, lánað
Sigurbirni Eiríkssyni 2,5
milljónir, en Sigurbjörn í stað
inn fallið frá 5 milljón króna
kröfu á þá.Uff!
Tengslum lauk þar með,
sagði Steingrímur Hermannss.
í frægri blaðagrein í vetur sem
leið. Ekki aldeilis. Þennan
sama vetur hélt Kristinn
Finnbogason á vegum Fulltrúa-
ráðs Framsóknarfélaganna í
Reykjavík klúbb sem hittist
nokkuð reglulega — auðvitað í
Klúbbnum, og þar sem snætt
var og drukkið fyrir lítið verð.
Þar komu saman ýmsir at-
hafnamenn á vegum Kristins,
og ýmsir forustumenn flokks-
ins, svo sem Ölafur Jóhannes-
son, Halldór E. Sigurðsson og
Þórarinn Þórarinsson. Þetta
væri auðvitað sjálfsagt og eðli-
legt, nema í ljósi þess sem á
undan var gengið. Heimildar-
menn mínir eru tilbúnir til þess
að staðfesta þetta. sé þess'
krafizt. Auk þess hefur verið
margsagt frá frekari og siðari
samskiptum veitingahússins og
þess litla hluta — en áhrifa-
mikla að því er virðist — Fram-
sóknarflokksins, sem kenndur
er við Kristin Finnbogason og
félaga. Það er nú svo.

Í
1
Skítkast og
hvað hefur gerzt?
Efalítið segja samfélagsins
pempíur að allt sé þetta skít-
kast í garð heiðarlegra og at-
hafnasamra borgara.
Eg geri ráð fyrir að Kristinn
Finnbogason fagni þeim yfir-
lýsingum moggans og minni
spámanna að tími sé til kominn
að hætta þessum skrifum. Ég
fagna þessum yfirlýsingum
hins vegar ekki og hef ekki í
h.vggju að hætta um sinn. Að
sjálfsögðu veltur það þó á
undirtektum lesenda. Það er
starf mitt að segja frá -svona
löguðu.
En af hverju hefur allt þetta
gerzt? A árunum upp úr 1970
hófst hér óðaverðbölga af áður
óþekktri stærðargráðu. Óða-
veröbólga hefur alltaf verið
gróðrarstía braskara. hún
ruglar alla dómgreind og fæðir
af sér spillingu og þaðan af
verra athæfi. Það verður að
ráðast gegn rótinni og skilja
hana. síðan veröur minni vandi
að ráðast gegn sjálfum
óvininum.