Dagblaðið - 22.12.1976, Blaðsíða 10

10
miBUBIB
fijálsi'áháð dagblað
Utgofandi Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Krístjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Holgason. Aöstoöarfróttastjóri: Atli
Stoinarsson. íþróttir: Hallur Símonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit: Ásgrímur Pálsson.
Blaöamenn: Anna Bjarnason, Ásgoir Tómasson, Bragi Sigurösson, Erna V. Ingólfsdóttir, Gissur
Sigurösson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jóhanna Birgisdóttir, Katrjn Pálsdóttir, Krístín
Lýösdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjarnleifur
Bjamloifsson, Sveinn Þormóösson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Áskríftargjald 1100 kr. á mánuÖi innanlands. í lausasölu 60i)kr. eintakiö.
Ritstjóm Síöumúla 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiösla Þvorholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugorö: Hilmir hf., Síöumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skoifunni 19.
Taktískur sigur
Máttur almenningsálitsins og
frjálsrar blaöamennsku kemur
vel í ljós í síðustu atburðum í
landhelgismálinu.
Gundelach, forystumaður samn-
ingamanna Efnahagsbandalagsins
í viðræðunum við Islendinga, gaf í skyn á
blaðamannafundi í Briissel, að íslendingar virt-
ust hafa skipt um skoðun varðandi veiði-
heimildir til handa bandalaginu. Hann svaraði
þó neitandi spurningu um, hvort íslenzkir ráð-
herrar hefðu gengið á bak orða sinna við
hann. Af öllum viðbrögðum Gundelachs má
vera ljóst, að hann varð fyrir miklum vonbrigð-
um, þegar ekkert tilboð barst frá íslenzku
fulltrúunum, eftir að bandalagið hafði lagt
fram sitt tilboð. Nú kastaði þessi forystumaður
EBE grímunni og fór að hóta, að bandalagið
kynni að beita íslendinga viðskiptaþvingunum,
ef þeir létu ekki segjast.
Nú skal engum getum að því leitt, að
íslenzkir ráðherrar hafi verið búnir að gefa
Gundelach einhver vilyrði fyrir því, að Bretar
fengju að koma aftur inn fyrir 200 mílna
mörkin um áramótin. En hitt virðist ljóst, að
þannig hafði þessi sendimaður Efnahagsbanda-
lagsins metið stöðuna eftir viðræður við full-
trúa íslenzku ríkisstjórnarinnar, að hann hafði
allt að því fullyrt, að hér fengju tólf brezkir
togarar að veiða eftir áramót. Hann hafði lýst
yfir að hans mati rökstuddum vonum sínum
þess efnis, að bráðabirgðasamkomulag yrði
gert eða yfirlýsingar gefnar, sem tryggðu Bret-
um þessi hlunnindi.
Ekki hefur þessi bjartsýni Gundelachs, sem
endurspeglaðist í yfirlýsingum brezkra
ráðherra, verið með öllu út í hött. Nú geta þeir
sem hafa veitt íslenzkum stjórnvöldum aðhald í
þessu máli og lagt kapp á að gera lýðnum ljóst,
að við megum ekki veita útlendingum að nýju
veiðiheimildir innan 200 mílna landhelgi okkar
fagnað taktískum sigri.
Greinilega hefur komið* fram hjá starfs-
mönnum Efnahagsbandalagsins, að þeir álíta,
að pólitískur þrýstingur á íslenzku ríkis-
stjórnina síðustu vikur hafi komið í veg fyrir,
að íslendingar gerðu tilboð eða gæfu yfirlýsing-
ar, sem hleyptu Bretum aftur inn fyrir land-
helgismörkin.
Að þessu hafa margir staðið, og Dagblaðið
hefur haft talsverða forgöngu um að veita ríkis-
stjórninni aðhald og vara við hættunum. Þá eru
mjög mikilvægar yfirlýsingar ýmissa aðila svo
sem Fiskiþings, Alþýðusambandsþings og
Landssambands íslenzkra útvegsmanna um, að
ekki megi veita útlendingum veiðiheimildir.
Við höfum nóg handa okkur og Efnahagsbanda-
lagið getur ekki boðið okkur nein hlunnindi,
sem eru þess virði, að við semjum um veiði-
heimildir handa bandalaginu.
Nú er að fylgja eftir þessum sigri og sjá til
þess, að Bretar séu endanlega burtreknir úr
íslenzku landhelginni.
Síðan ber okkur að losna við fiskiskip ann-
arra útlendinga við allra fyrsta tækifæri.
Ríkisstjórninni veitir ekki af aðhaldi. Það
hefur sem betur fer verið veitt.
_______________DACRI.AÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR22; pESEMBER 1976,
Bandarískir uppgjafahermenn úr
Víetnam-stríðinu:
SÆKJA UM
„VINNU”
í RÓDESÍU
Þeir koma úr öllum lands-
hlutum Bandaríkjanna, og eiga
allir eitt sameiginlegt: Þeir eru
allir fyrrum hermenn, sem
barizt hafa í Víetjtamstríðinu, í
leit að nýjum bíóðsúthelling-
um.
Þetta eru Bandaríkjamenn í
her Ródesíumanna, sem
IRódesíumenn nefna nú gjarna
,,hin samböndin við Banda-
ríkin“ og er orðinn þýðingar-
mikill þáttur i þeirri viðleitni
[Ródesíumanna að stemma stigu
við frekari framrás skæruliða í
styrjöldinni i landinu, sem nú
hefur staðið í fjögur ár.
Samtals eru þeir um 400 og
liðsforingjarnir stæra sig af því
að sífellt berist fleiri og fleiri
fyrirspurnir frá áhugasöm-
um hermönnum.
Ródesíumenn hafa nú
ekki fleiri hvítum mönnum á að
skipa til þessaóstjórnasvörtum
hermönnum í baráttunni gegn
skæruliðum. Allir hvítir, kyn-
blendingar og menn af
Asíuuppruna hafa verið
kvaddir til herþjónustu og
svarta menn má helzt ekki nota.
Hernaðaryfirvöld hafa því
farið út í að auka æ við skrán-
ingu þeirra sem þeir nefna „er-
lenda sjálfboðaliða“, — stund-
um nefndir málaliðar, —til
þess að reyna að stöðva sókn
skæruliða frá stöðvum þeirra
handan landamæranna í
Mosambique og Zambíu.
Alls eru um eitt þúsund er-
lendir hermenn í liði Ródesíu-
manna. Þeir eru frá Þýzka-
landi, Kanada, Grikklandi, Hol-
l'andi, Ástralíu, Portúgal,
Frakklandi, Nýja Sjálandi,
Englandi, Svíþjóð og svo frá
Bandaríkjunum.
Gamalreyndir
Þeir beztu' eru frá Banda-
ríkjunum, vel þjálfaðir gamal-
reyndir hermenn, sem barizt
hafa i Víetnam.og eins og einn
skráningarliðsforinginn, Nick
Lambert, segir, „bera innilega
ósk í brjósti um að berjast gegn
kommúnisma. Þeir vilja ekki
láta atburðina í Víetnam endur-
taka sig“.
Flestir Bandaríkjamannanna
hafa komið til landsins síðast-
liðna átta mánuði, þrátt fyrir að
sigið Kafi á ógæfuhliðina fyrir
stjórnarhernum í styrjöldinni,
þrátt fyrir að bandarísk lög segi
svo til um,að menn missi ríkis-
borgararétt sinn fyrir að berj-
ast í erlendum" hersveitum og
þrátt fyrir að utanríkisráðu-
neytið hafi margsinnis lýst því
yfir, að það geti ekki verndað
líf þeirra, verði þeir teknir til
fanga.
Ástæðurnar fyrir þátttöku í
styrjöldinni eru margar: „Ég
kom til Ródesíu fyrir sex
mánuðum, vegna þess að það er
skoðun mín að stefna okkar
Bandaríkjamanna í málinu sé
alröng,“ segir þrítugur
kapteinn frá Alabama, sem seg-
ir sjálfur, að hann sé íhalds-
samur heimsvaldasinni. „Þetta
land er þýðingarmikið fyrir
okkur og er eitt af fáum ríkjum
í Afríku, sem er okkur vinveitt.
Samt gerum við allt, sem í
okkar valdi stendur til þess að
eyðileggja það samband.“
En það eru ekki allir komnir
til leiks vegna stjórnmála-
skoðana. Eftir að Matthew
Lamb féll í bardaga I- síðasta
mánuði, kom íljós.aðfortíðhans
sæmdi ekki alveg hermanni 1
Ródesíuher: Áður en nann
gekk til liðs við Ródesíumenn
hafði hann dvalizt sex ár á
geðveikrahæli þar sem honum
var lýst sem glæpsamlega sjúk-
um með tilhneigingu til að
líkjast hlutverkum John
Wayne í hvívetna.
r
Ibúðaverðið
v
Þorvaldur Mawby, símvirki,
ritar grein í Dagblaðið 24. nóv.
sl. undir fyrirsögninni
„Hagnaður byggingaraðila er
gífurlegur“. Ýmislegt sem þar
kemur fram er þess eðlis, að
ástæða er til að gera við það
nokkrar athugasemdir, þó jafn-
framt beri að fagna því, að
Byggung hafi byggt jafn ódýrar
íbúðir og fram kemur í
greininni.
Snemma í greininni fjallar
Þorvaldur um ósveigjanleika
byggingaryfirvalda í garð Bygg-
ung, en Þorvaldur mun vera
formaður þess félags. Ekki skal
rifjaður upp aðdragandi og
úthlutun lóðar við Hagamel 51-
53, til félagsins, en ýmsum þótti
þá sem Byggung ætti síst undir
högg að sækja í samskiptum við
borgina, þar sem félagið er
nýtt, en lóðir liggja yfirleitt
ekki á lausu fyrir nýstofnað
byggingarfyrirtæki, síst í
vesturborginni.
Þorvaldur segir í grein sinni:
„Sú spurning hlýtur að vakna
hvort skipulag og skipulagsann-
markar séu ekki farnir að valda
óeðlilega háum byggingar-
kostnaði."
Og Þorvaldur heldur áfram
og ræðir urn vandamál
byggingafélagsins Einhamars
sf„ sem hefur ávallt þurft að
eiga í stríði við skipulags- og
bvggingaryfirvöld vegna óska
félagsins um að fá að byggja
ódýrar íbúðir.
Hér er sennilega kontið
nærri kjarna málsins, en því
miður tekst Þorvaldi ekki að
koma auga á hann. Hann
gengur þess í stað hreint til
verks og byrjar að hrósa
Byggung og þá væntanlega
sjálfum sér af lágum bygging-
arkostnaði.
Nú er mikið af spurningum í
grein Þorvalds og fyrirgefst því
vonandi þó nokkrum spurning-
um sé beint til hans sjálfs.
I fyrsta lagi má spyrja hvort
hann hafi kynnt sér þær
skipulagskvaðir sem settar
voru varðandi þær fram-
kvæmdir á Eiðsgranda og í
Hólahverfi áem hann tekur mið
af?
Talað er um „óeðlilegar
skipulagskvaðir’* sem valdi því
að íbúðir Byggung séu dýrari
en annars staðar en spyrja má
hvað hefði gerst ef félagið hefði
verið neytt til að hafa þök eins
og I Seljahverfi sem minnst er
á, eða taka inn í bygginguna
hluta af gatnakerfinu með
gangstíga inni í byggingunni.
Hvernig treystir Þorvaldur
sér til að bera saman verð á
íbúðum byggðum á mismun-.
andi tíma eftir mismunandi
teikningum. með sameign
'ýmist fullfrágenginni
(Eiðsgranda) eða ,,að mestu
frágenginni" (í Breiðholti og
hjá Byggung á Hagamel)?
Hvers vegna ber hann ekki
saman verð á íbúðum Byggung
annars vegar og íbúða frá
Einhamri sf„ Smára hf„ á
Akureyri (sjá Dagblaðið 1. des.
sl.) og íbúðir að Flúðaseli 65-67
(sjá Tímann 26. nóv. sl.) svo
nokkur dæmi séu nefnd? Er
Þorvaldur e.t.v. að auglýsa
sjálfan sig með því að leita eftir
dýrustu íbúðum sem hann
getur fundið, en sleppir þeim
dæmum, sem fyllilega stand-
ast verðsamanburð við íbúðir
Byggung?
Ef vilji hefði verið fyrir
raunhæfum samanburði á
íbúðaverði hefði þurft að taka
enn fleiri atriði inn í myndina
Má þar nefna stærð verkefna
þ.e. fjöldi íbúða í byggingar-
áfanga, sem auk
hönnunarinnar skiptir sköpum
um notkun staðlaðra móta og
önnur tæknileg atriði, s.s. notk-
un byggingakrana. Hver er
fjöldi 2„ 3. og 4. herberggja
íbúða í umræddum bygging-
um? Hvernig er fjármögnun
framkvæmda háttað? Á Bygg-
ung t.d. greiðari aðgang að fjár-
‘magni hjá lánastofnunum en
aðrir byggingaraðilar? .
Hér er spurt en ekki fullyrt,
en lóðaúthlutanir til félagsins
gefa nokkurt tilefni til slíkra
spurninga.
Og enn má spyrja: Hvernig
er eigin vinna félagsmanna í
byggingarsamvinnufélaginu
metin? Er búið að reikna med
launatengdum gjöldum, ef slík
vinna hefur verið unnin?
Hvað með stærð og fragang