Dagblaðið - 22.12.1976, Blaðsíða 11

Dagblaðið - 22.12.1976, Blaðsíða 11
DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKIIDA(HJK 22. DKSKMBER 1976. .v • *•'! Í ' Í SSIlfS'i,'' §. S0mffiwkí I ■• >M <■■;■ '' t-i 'XMMmm. Arió 1967 hafði Lamb falið sig bak við tré í heimabæ sínum þaðan sem hann skaut síðan á vegfarendur. Tveir menn létu lífið. Hann var látinn laus árið 1974 eftir að lækningu hans var talið lokið og fór síðan til Ródesíu, af því að hann gat hvergi fengið vinnu heima fyrir, segja fjölskylduvinir hans. Nokkrir Bandaríkjamanna segjast vera komnir til Ródesíu vegna „spennunnar og sólar- innar“ eins og segir í blöðum hermannanna. Aðrir segja, að er þeir komu heim frá Víetnam, hafi þeir ekki getað fengið vinnu við sitt hæfi, ekki getað samið sig að hinu venjulega lífi, eða hreinlega verið rótlausir. Eins og einn segir frá Cleveland: „Ég gat ekki þolað þetta þarna heima. Einhvern veginn passaði ég ekki inn í lífið eftir að ég kom frá Víet- nam. Hér hef ég þó einhverja þýðingu." Lambert lýsir því yfir, að ekki sé rekin nein auglýsinga- starfsemi í sambandi við ráðningu nýrra hermanna, en segir, að upplýsingar um starfið séu gefnar, ef um þær er beðið. Sagt er að sumir þéni þó stórar summur á þvi að selja venjulega bæklinga um her- mennsku í Ródesíu, sem fást ókeypis i ráðuneytinu í Salis- bury, fyrir stórar upphæðir í Bandaríkjunum. Hann neitar algjörlega að viðurkenna, að útlendingar séu málaliðar og hann sýnir opin- bert skjal, sem ritað er, á léleg- an pappír — það er mikill pappirsskortur í Ródesíu: „Það er fullljóst, að hvað sem þér kunnið að hafa lesið í dag- blöðum um málaliða, notum við ekki slíka aðila til þess að verja land vort. Það eru einfaldlega engir málaliðar í Ródesíu.“ Og hann bætir sjálfur við: „Allt þetta kjaftæði um málalið skerðir málstað okkar. Við br- um samstæður her manna, sem eru stoltir af því sem þeir eru að gera.“ Talið er. að allt að 400 Bandaríkjamenn séu í liði Ródesiumanna i borgarastyrjöldinni þar. sameignar, bílskýli og frágang lóðar? í sjálfu sér er fremur ámælisvert að bera saman. kostnaðarvérð íbúðajafnvel á mismunandi byggingarstigi, án nokkurra skýringa, þannig að ekkert sé sambærilegt nema „íbúðar“ nafnið eitt og fer- metrafjöldi (innanmál íbúðar án sameignar?) gefinn til hlið- sjónar, en látum slikt liggja milli hluta að sinni. Þá skal heldur ekki deilt um þá niðurstöðu að finna megi dæmi um talsvert hærri byggingarkostnað en hjá Byggung, þó sá samanburður sem Þorvaldur notar Sé bæði óljós og greinilega valin dæmi til að sýna fram á einstakt af- rek Byggung í lækkun bygging- arkostnaðar. Hitt er öllu alvarlegra hvaða ályktanir hann dregur síðan af þessum samanburði. Út frá verðmismuninum á íbúðunum samkvæmt eigin samanburði er Þorvaldur Mawby fljótur að reikna. Að sjálfsögðu er dæmið sjálft ekki sett upp, væntanlega til þess að þreyta ekki lesendur á flóknum og vísindalegum útreikningum, en útkoman gefin sem „óhugnanlegur hagnaður, sem ekki nemur milljónum, heldur tugum milljóna oe í sumum til- fellum hundruðum milljóna ai byggingu einstakra fjölbýlis- hú£a.“ Þessi niðurstaða er síðan endurtekin til áherslu en siðan segir: „Það er því hægt að slá því föstu að hagnaður bygging- araðiia sé gífurlegur." Vart mun það ofsögum sagt að hundruð milljóna í hagnað af einstökum fjölbýlishúsum sé gífurlegur hagnaður! En Þorvaldur er mikill Kjallarinn Gunnar S. Bjömsson reikningsmeistari og hann lætur ekki staðar numið við svo búið. Nú er eftir að reikna hvað verður um allar milljónírnar, svo ekki sé minnst á milljóna- tugi og hundruð milljóna og þá tekur fyrst steininmur. Látið er að því liggja að þessum hagnaði sé stungið undan. skatti? „Sú spurning hlýtur að vakna hvort skattar og skyldur hafi verið greiddar af þessum hagnaði. Og hvað verður yfirleitt um hann?“ En svarið lætur ekki á sér standa því hagnaðurinn er „notaður til að fjárfesta í íbúðarkaupum og þá væntan- lega í þeim húsum, er viðkom- andi byggingaraðilar eru að byggja og þá í þeim tilgangi að agræða gróðanum." Það er sannarlega leitt að Þorvaldur skuli láta þar staðar numið enda hefði honum várt orðið skotaskuld úr úr því að reikna út hversu margar þær íbúðir eru, sem keyptar og byggðar hafa verið fyrir alla þessa tugi og hundruð milljóna. Ef þessi ósköp hafa staðið lengi er ekki fjarri lagi að byggingaraðilar eigi bráðum megnið af íbúðarhúsnæði á landinu, eða er það ekki Þor- valdur? Ef einhver þessara stórlaxa væri t.d. nýbúinn að byggja og selja „einstakt fjölbýlishús“ og þó gróðinn næmi ekki nema ■litlum hundrað milljónum (ekki hundruðum) þá gæti þessi aðili „hagrætt gróðanum“ og byggt fyrir hann 46 2ja herb. íbúðir ef miðað er við kostnaðarverðið hjá Byggung (án húsnæðismálaláns) og það skuldlausar og skattfrjálsar eignir. Eða er villa einhvers staðar í dæminu? Hvernig stendur svo á þvi að seldar eru íbúðir á lægra verði enkostnaðarverðihjá Byggung? Þeir aðilar hljóta að gefa kaupendum eftir, ekki aðeins „hundruð milljóna“ af mögu- legum hagnaði, heldur hljóta þeir að borga með íbúðunum, nema þá að þessir aðilar sleppi allir létt fram hjá „óeðlilegum skipulagskvöðum“. Þorvaldur skrifar um aðra byggingaraðila: „Varla getur munurinn legið I því að þeir kaupi steypuna dýrari, þeir borgi smiðunum hærra kaup eða annar tilkostnaður sé hærri en hjá Byggingarfélagi ungí fólks.“ Varðandi hagnað byggingar aðila er auðvitað tilgangslaust að vísa Þorvaldi á opinberar tölur frá Þjóðhagsstofnun, sem nýlega hefur sent frá sér skýrslu um byggingariðnað 1972 — 1973, þó slíkar upp- lýsingar séu yfirleitt teknar trúanlegar og lagðar til grund- vallar við opinbert mat á af- komu atvinnuvega. En hverju er hægt að svara aðila, sem fullyrðir að gróða sé „hagrætt“ og telur að því er virðist ástæðu til að athuga bókhald byggingafyrirtækja sérstaklega? Ef til vill má benda á þá staðreynd, að í athugun sem gerð var á vegum Lands- sambands iðnaðarmanna árið 1974 kom í ljós að af 319 fyrir- tækjum í húsasmíði árið 1972 féllu út af skrám ársins 1973 108 fyrirtæki eða um H af fyrir- tækjum í greininni en annar eins fjöldi eða 117 ný komu í staðinn. Má spyrja hvort líkur séu á að slíkt ætti sér stað ef hagnaður væri jafn gífurlegur eins og Þorvaldur segir. Hvernig fara fyrirtæki sem hafa jafn óstöðugan rekstrar- grundvöll og raun ber vitni að því að „hagræða gróðanum"? Það er útbreiddur mis- skilningur að sveilfur í efna- hagslífinu stafi að miklu leyti af sveiflum í framboði hús- næðis. Eins og sést best, ef litið er á tölur um fjárfestingu liðinna ára, eru það sveiflur í fjárfestingu í sjávarútvegi og opinberum framkvæmdum, sem valda mestu þar um. Byggingariðnaðurinn er hér þolandi og fullyrða má að eng- um er það meira til tjóns hversu kröftuglega sveiflur í efnahagslífinu endurspeglast í þessum iðnaði. Húsnæðis- skortur á undanförnum árum stafar einnig af skorti á byggingarlóðum og þeirri staðreynd, að byggingarfvrir- tæki hafa ekki getað tekið upp nýjustu tækni og búa við stöðuga óvissu um framtíðar- verkefni. Þetta veldur svo því að gangverö íbúða a.m.k. á Reykjavíkursvæðinu, er oft talsvert hærra en byggingar- kostnaðurinn. Þetta á að sjálf- sögðu einkum við um þau fyrir- tæki, sem lengst hafa náð í lækkun byggingarkostnaðar. Ég held hins vegar, að flestir geti verið sammála um að bygg- ingarfyrirtækin hafi almennt fremur reynt að láta slíkt koma kaupendum til góða í lægra íbúðaverði en að þau hafi rakað til sín tugum og hundr- uðum milljóna eins og Þorvald- ur Mawby heldur fram. Annars hlýtur eftirfarandi spurning að vakna: Hvernig I ósköpunum fékk Byggung byggingameistara til að vinna fyrir félagið og kasta þannig frá sér þessum glæstu mögu- leikum á að sópa að sér milljón- um á auðveldan hátt? Má I því sambandi vitna til orða sölumanns hjá fasteigna- sölum í Reykjavík. Agúst G. Hróbjartsson segir i viðtali í Tímanum 26. nóv. sl. „Mín reynsla er sú, að bygginga- meistarar, sem selja íbúðir á föstu verði á frjálsum markaði, séu yfirleitt með lægra fbúðar- verð en byggingasamtök, hverju nafni sem þau nefnast.“ Að lokum skal Byggung ósk- að til hamingju með árangur af viðleitni til lækkunar bygging- arkostnaðar, sem formaður félagsins a.m.k. virðist mjög ánægður með og þá um leið látin í ljós ósk um að al- menningi verði framvégis gef- inn kostur á að fylgjast með árangri félagsins á þessu sviði. Gunnar S. Björnsson. framkvæmdastjóri Meistarasambands bvggingamanna.

x

Dagblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið
https://timarit.is/publication/260

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.