Dagblaðið - 22.12.1976, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKIIDA(HJK 22. DKSKMBER 1976.

.v • *•'!
Í ' Í SSIlfS'i,'' §. S0mffiwkí
I

■• >M <■■;■

'' t-i
'XMMmm.
Arió 1967 hafði Lamb falið
sig bak við tré í heimabæ sínum
þaðan sem hann skaut síðan á
vegfarendur. Tveir menn létu
lífið. Hann var látinn laus árið
1974 eftir að lækningu hans var
talið lokið og fór síðan til
Ródesíu, af því að hann gat
hvergi fengið vinnu heima
fyrir, segja fjölskylduvinir
hans.
Nokkrir Bandaríkjamanna
segjast vera komnir til Ródesíu
vegna „spennunnar og sólar-
innar“ eins og segir í blöðum
hermannanna. Aðrir segja, að
er þeir komu heim frá Víetnam,
hafi þeir ekki getað fengið
vinnu við sitt hæfi, ekki getað
samið sig að hinu venjulega lífi,
eða hreinlega verið rótlausir.
Eins og einn segir frá
Cleveland: „Ég gat ekki þolað
þetta þarna heima. Einhvern
veginn passaði ég ekki inn í
lífið eftir að ég kom frá Víet-
nam. Hér hef ég þó einhverja
þýðingu."
Lambert lýsir því yfir, að
ekki sé rekin nein auglýsinga-
starfsemi í sambandi við
ráðningu nýrra hermanna, en
segir, að upplýsingar um starfið
séu gefnar, ef um þær er beðið.
Sagt er að sumir þéni þó stórar
summur á þvi að selja
venjulega bæklinga um her-
mennsku í Ródesíu, sem fást
ókeypis i ráðuneytinu í Salis-
bury, fyrir stórar upphæðir í
Bandaríkjunum.
Hann neitar algjörlega að
viðurkenna, að útlendingar séu
málaliðar og hann sýnir opin-
bert skjal, sem ritað er, á léleg-
an pappír — það er mikill
pappirsskortur í Ródesíu: „Það
er fullljóst, að hvað sem þér
kunnið að hafa lesið í dag-
blöðum um málaliða, notum við
ekki slíka aðila til þess að verja
land vort. Það eru einfaldlega
engir málaliðar í Ródesíu.“
Og hann bætir sjálfur við:
„Allt þetta kjaftæði um málalið
skerðir málstað okkar. Við br-
um samstæður her manna, sem
eru stoltir af því sem þeir eru
að gera.“
Talið er. að allt að 400 Bandaríkjamenn séu í liði Ródesiumanna i borgarastyrjöldinni þar.
sameignar, bílskýli og frágang
lóðar?
í sjálfu sér er fremur
ámælisvert að bera saman.
kostnaðarvérð íbúðajafnvel á
mismunandi byggingarstigi, án
nokkurra skýringa, þannig að
ekkert sé sambærilegt nema
„íbúðar“ nafnið eitt og fer-
metrafjöldi (innanmál íbúðar
án sameignar?) gefinn til hlið-
sjónar, en látum slikt liggja
milli hluta að sinni.
Þá skal heldur ekki deilt um
þá niðurstöðu að finna megi
dæmi um talsvert hærri
byggingarkostnað en hjá
Byggung, þó sá samanburður
sem Þorvaldur notar Sé bæði
óljós og greinilega valin dæmi
til að sýna fram á einstakt af-
rek Byggung í lækkun bygging-
arkostnaðar.
Hitt er öllu alvarlegra hvaða
ályktanir hann dregur síðan af
þessum samanburði.
Út frá verðmismuninum á
íbúðunum samkvæmt eigin
samanburði er Þorvaldur
Mawby fljótur að reikna. Að
sjálfsögðu er dæmið sjálft ekki
sett upp, væntanlega til þess að
þreyta ekki lesendur á flóknum
og vísindalegum útreikningum,
en útkoman gefin sem
„óhugnanlegur hagnaður, sem
ekki nemur milljónum, heldur
tugum milljóna oe í sumum til-
fellum hundruðum milljóna ai
byggingu einstakra fjölbýlis-
hú£a.“
Þessi niðurstaða er síðan
endurtekin til áherslu en siðan
segir: „Það er því hægt að slá
því föstu að hagnaður bygging-
araðiia sé gífurlegur."
Vart mun það ofsögum sagt
að hundruð milljóna í hagnað
af einstökum fjölbýlishúsum sé
gífurlegur hagnaður!
En Þorvaldur er mikill
Kjallarinn
Gunnar S. Bjömsson
reikningsmeistari og hann
lætur ekki staðar numið við svo
búið. Nú er eftir að reikna hvað
verður um allar milljónírnar,
svo ekki sé minnst á milljóna-
tugi og hundruð milljóna og þá
tekur fyrst steininmur. Látið er
að því liggja að þessum hagnaði
sé stungið undan. skatti? „Sú
spurning hlýtur að vakna hvort
skattar og skyldur hafi verið
greiddar af þessum hagnaði. Og
hvað verður yfirleitt um
hann?“ En svarið lætur ekki á
sér standa því hagnaðurinn er
„notaður til að fjárfesta í
íbúðarkaupum og þá væntan-
lega í þeim húsum, er viðkom-
andi byggingaraðilar eru að
byggja og þá í þeim tilgangi að
agræða gróðanum."
Það er sannarlega leitt að
Þorvaldur skuli láta þar staðar
numið enda hefði honum várt
orðið skotaskuld úr úr því að
reikna út hversu margar þær
íbúðir eru, sem keyptar og
byggðar hafa verið fyrir alla
þessa tugi og hundruð milljóna.
Ef þessi ósköp hafa staðið
lengi er ekki fjarri lagi að
byggingaraðilar eigi bráðum
megnið af íbúðarhúsnæði á
landinu, eða er það ekki Þor-
valdur?
Ef einhver þessara stórlaxa
væri t.d. nýbúinn að byggja og
selja „einstakt fjölbýlishús“ og
þó gróðinn næmi ekki nema
■litlum hundrað milljónum
(ekki hundruðum) þá gæti
þessi aðili „hagrætt gróðanum“
og byggt fyrir hann 46 2ja herb.
íbúðir ef miðað er við
kostnaðarverðið hjá Byggung
(án húsnæðismálaláns) og það
skuldlausar og skattfrjálsar
eignir. Eða er villa einhvers
staðar í dæminu?
Hvernig stendur svo á þvi að
seldar eru íbúðir á lægra verði
enkostnaðarverðihjá Byggung?
Þeir aðilar hljóta að gefa
kaupendum eftir, ekki aðeins
„hundruð milljóna“ af mögu-
legum hagnaði, heldur hljóta
þeir að borga með íbúðunum,
nema þá að þessir aðilar sleppi
allir létt fram hjá „óeðlilegum
skipulagskvöðum“.
Þorvaldur skrifar um aðra
byggingaraðila: „Varla getur
munurinn legið I því að þeir
kaupi steypuna dýrari, þeir
borgi smiðunum hærra kaup
eða annar tilkostnaður sé hærri
en hjá Byggingarfélagi ungí
fólks.“
Varðandi hagnað byggingar
aðila er auðvitað tilgangslaust
að vísa Þorvaldi á opinberar
tölur frá Þjóðhagsstofnun, sem
nýlega hefur sent frá sér
skýrslu um byggingariðnað
1972 — 1973, þó slíkar upp-
lýsingar séu yfirleitt teknar
trúanlegar og lagðar til grund-
vallar við opinbert mat á af-
komu atvinnuvega.
En hverju er hægt að svara
aðila, sem fullyrðir að gróða sé
„hagrætt“ og telur að því er
virðist ástæðu til að athuga
bókhald byggingafyrirtækja
sérstaklega?
Ef til vill má benda á þá
staðreynd, að í athugun sem
gerð var á vegum Lands-
sambands iðnaðarmanna árið
1974 kom í ljós að af 319 fyrir-
tækjum í húsasmíði árið 1972
féllu út af skrám ársins 1973
108 fyrirtæki eða um H af fyrir-
tækjum í greininni en annar
eins fjöldi eða 117 ný komu í
staðinn. Má spyrja hvort líkur
séu á að slíkt ætti sér stað ef
hagnaður væri jafn gífurlegur
eins og Þorvaldur segir.
Hvernig fara fyrirtæki sem
hafa jafn óstöðugan rekstrar-
grundvöll og raun ber vitni að
því að „hagræða gróðanum"?
Það er útbreiddur mis-
skilningur að sveilfur í efna-
hagslífinu stafi að miklu leyti
af sveiflum í framboði hús-
næðis. Eins og sést best, ef litið
er á tölur um fjárfestingu
liðinna ára, eru það sveiflur í
fjárfestingu í sjávarútvegi og
opinberum framkvæmdum,
sem valda mestu þar um.
Byggingariðnaðurinn er hér
þolandi og fullyrða má að eng-
um er það meira til tjóns
hversu kröftuglega sveiflur í
efnahagslífinu endurspeglast í
þessum iðnaði. Húsnæðis-
skortur á undanförnum árum
stafar einnig af skorti á
byggingarlóðum og þeirri
staðreynd, að byggingarfvrir-
tæki hafa ekki getað tekið upp
nýjustu tækni og búa við
stöðuga óvissu um framtíðar-
verkefni. Þetta veldur svo því
að gangverö íbúða a.m.k. á
Reykjavíkursvæðinu, er oft
talsvert hærra en byggingar-
kostnaðurinn. Þetta á að sjálf-
sögðu einkum við um þau fyrir-
tæki, sem lengst hafa náð í
lækkun byggingarkostnaðar.
Ég held hins vegar, að flestir
geti verið sammála um að bygg-
ingarfyrirtækin hafi almennt
fremur reynt að láta slíkt koma
kaupendum til góða í lægra
íbúðaverði en að þau hafi
rakað til sín tugum og hundr-
uðum milljóna eins og Þorvald-
ur Mawby heldur fram.
Annars hlýtur eftirfarandi
spurning að vakna: Hvernig I
ósköpunum fékk Byggung
byggingameistara til að vinna
fyrir félagið og kasta þannig
frá sér þessum glæstu mögu-
leikum á að sópa að sér milljón-
um á auðveldan hátt?
Má I því sambandi vitna til
orða sölumanns hjá fasteigna-
sölum í Reykjavík. Agúst G.
Hróbjartsson segir i viðtali í
Tímanum 26. nóv. sl. „Mín
reynsla er sú, að bygginga-
meistarar, sem selja íbúðir á
föstu verði á frjálsum markaði,
séu yfirleitt með lægra fbúðar-
verð en byggingasamtök,
hverju nafni sem þau nefnast.“
Að lokum skal Byggung ósk-
að til hamingju með árangur af
viðleitni til lækkunar bygging-
arkostnaðar, sem formaður
félagsins a.m.k. virðist mjög
ánægður með og þá um leið
látin í ljós ósk um að al-
menningi verði framvégis gef-
inn kostur á að fylgjast með
árangri félagsins á þessu sviði.
Gunnar S. Björnsson.
framkvæmdastjóri
Meistarasambands
bvggingamanna.