Dagblaðið - 01.06.1977, Blaðsíða 10

10
DACBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. JÚNl 1977.
BIADIB
hjálst, úháð dagblað
Utgefandi Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjori: Sveinn R. Eyjolfsson. Ritstjóri: Jonas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjori ritstjórnar:
Johannos Reykdal. íþrottir: Hallur Símonarson. Aðstoöarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Sævar Baldvinsson. Handrit: Asgrimur Pálsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurösson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jakob F. Magnússon, Jónas Haraldsson, Katrín
Pálsdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Höröur Vilhjálmsson, Svoinn Þormóösson.
Skrif stof ustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Droifingarstjóri: Már E.M.
Halldórsson.
Ritstjórn Siðumúla 12. Afgreiösla Þverholti 2. Áskriftir, auglýsingar og skrifstofur Þvorholti 11.
Aöalsími blaösins 27022 (10 línur). Áskrift 1300 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 70 kr.
eintakiö.
Setning og umbrot: Dagblaöiö og Steindórsprent hf. Ármúla 5.
Mynda og plötugerö: Hilmir hf. Síöumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 19.
Hvergi má hopa
Enginn þingmanna Framsókn-
arflokksins mun, aö óbreytt-
um aðstæðum, ljá atkvæði sitt
til samþykkis því, að samið
verði við Efnahagsbandalagið
um fiskveiðar innan landhelg-
innar, sagði Steingrímur Her-
mannsson alþingismaður á fundi Framsóknar-
félagsins á ísafirði fyrir skömmu. Þessari yfir-
lýsingu ber að fagna í ljósi þess, að enn einu
sinni hefur sendimaður Efnahagsbandalagsins,
Gundelach, boðað komu sína til íslands til
samningaviðræðna.
Brezka útvarpið skýrði írá því, að á fundi
auðmannasamtakanna, Bilderbergsamtakanna,
í Bretlandi fyrir skömmu hefði Harold Lever
aðstoðarfjármálaráðherra beðið Geir Hall-
grímsson forsætisráðherra um ákvörðun um
samningaviðræður. Samtök brezkra útvegs-
manna hafa enn í hótunum viö íslendinga um
að hindra landanir. I brezkum fjölmiðlum er
skýrt frá harmagráti vegna missis veiðanna við
ísland. íslendingar vita, hvers vegna Gunde-
lach kemur hingað. Fyrir honum vakir að
reyna að knýja íslendinga, ef þörf gerist, til að
hleypa brezkum togurum aftur inn í landhelg-
ina. Hann hefur fyrir löngu nefnt vopnið. Við-
skiptasamningi íslands og EBE og þar með
tollfríðindum fyrir sjávarafurðir kann að vera
hætt.
íslendingar verða nú að treysta því, aó ríkis-
stjórnin guggni ekki fyrir þessari erlendu
ásælni. Hins vegar er rétt að minnast þess, að
fyrir jól gáfu íslenzkir ráðherrar margsinnis í
skyn, að rétt væri að semja við Efnahagsbanda-
lagðið í þá átt, að Bretar gætu veitt hér eitthvað
áfram. Þetta skein í gegn í annars þokukennd-
um ummælum sumra ráðherranna. Við vitum,
hvernig fór. Almenningsálitið knúði ráðherr-
ana til að hverfa frá þessu. Fyrir forgöngu
frjálsrar umræðu í Dagblaðinu, samþykkta
ýmiss konar samtaka og kannski að einhverju
leyti vegna afstöðu óbreyttra þingmanna
stjórnarflokkanna var ekki látið undan
þungum kröfum Breta og Efnahagsbanda-
lagsins.
Almenningur hefur skömm á því tiltæki for-
sætisráðherra að setjast á klíkufund Bilder-
bergsamtakanna í Englandi og makka þar meðal
annars um iandhelgismálið. Fólk mun nú ekki
taka við fráhvarfi frá þeirri stefnu, sem fylgt
hefur verið að undanförnu, um að hafna til-
mælum Breta. Ráðherrar mega vita, að almenn-
ingur mun ekki sætta sig við Bilderbergtilskip-
anir, jafnvel þótt kynni að verða unnt að reka
þær niður kok þingmanna. Nauðsynin á að reka
útlendinga algerlega úr landhelginni er enn
ljósari en áður.
,,Ö11 okkar rök hníga að því að fara ekki yfir
275 þúsund lesta hámarkið,“ sagði Jón Jónsson
fiskifræðingur og forstöðumaóur Hafrann-
sóknastofnunarinnar í viðtali við Dagblaðið
fyrir skömmu. Það væri mikil glópska, ef þessi
afstaða fiskifræðinga yrói hunzuð. Almenning-
ur kemst hins vegar ekki hjá að vantreysta
stjórnvöldum í því efni, miðað við fyrri
reynslu.
Jafnmikilvægt er að vera á verði, að því leyti
er landhelgismálið snýr að útlendingum. Nú er
nauðsyn að láta ráðamenn vita, að hvergi má
hopa.
La Pasionaria og Carrillo eftir að hún kom heim frá Sovétríkjunum eftir 38 ár í útlegð.
Spánn:
Heim úr útlegð
—f jöldi stjórnmálamanna hverfur heim til
Spánar til að taka þátt
íkosningum 15. júní.
Þessa dagana koma margir
fyrrum andstæðingar Franco-
stjórnarinnar aftur heim til
Sþánar. Kommúnistaflokkur-
inn hefur fengið leyfi til að
starfa í landinu. Hann býr sig
nú undir kosningar, sem verða
þann 15. júní. Leiðtogar hans
eins og t.d. Santiago Carrillo
hafa snúið heim til föðurlands-
ins.
t framboði fyrir flokkinn
verður 81 árs gömul kona að
nafni Dolores Ibarruri, eða
öðru nafni La Pasionaria. Hún
hefur verið í útlegð í Sovétrikj-
unum í fjöldamörg ár.
Miklar öryggis-
ráðstafanir
La Pasionaria kom með
Aeroflotvél til Spánar. Þar biðu
hennar um 200 úngir kommún-
istar til þess að sjá konuna sem
staðið hafði í eldlínunni í
borgarastríðinu. Hún var
komin til landsins eftir 38 ára
útlegð.
En aðdáendum hennar varð
ekki að ósk sinni að sjá þessa
öldnu konu. Hennar var mjög
vel gætt og mjög miklar
öryggisráðstafanir voru gerðar
við komu hennar. Talið er að
þær séu þær mestu sem þekkzt
hafa undanfarin ár.
Sovézkar fréttastofur sögðu
frá þvl að La Pasionaria væri að
yfirgefa landið. Spánskar
fréttastofur sögðu hins vegar
að hún kæmi ekki fyrr en viku
seinna en tilkynnt var í So.vét-
ríkjunum. Þetta var gert tíl að
koma í veg fyrir kröftug mót-
mæli frá hægri sinnum á Spáni.
Ættuð fró Baska-
héruðum Spánar
Sá Spánn sem hún sér við
heimkomuna er mjög frábrugð-
inn því landi sem hún yfirgaf
árið 1939. Hún yfirgaf heima-
landið þegar Franco tók
Madrid, en hafði barizt af öllum
kröttum gegn honum mörg ár.
Gekksi hún fyrir alls konar að-
gerðum til að hrella óvininn.
T.d. skipulagði hún her kvenna
sem barðist við hlið karlmann-
anna í fremstu víglinum.
Einnig lét hún konur taka þátt í
alls konar skærum. Lét hún
þær t.d. henda sjóðheitri olíu á
menn Francos í baráttunni um
Madrid.
La Pasionaria er alin upp i
Baskahéruðum Spánar. Fjöl-
skylda hennar bjó við mikla
fátækt og stundum urðu börnin
að svelta heilu hungri vegna
þess að matur var ekki til. Lífs-
skoðun hennar myndaðist að
miklulcyti af bernskuminning-
um hennar. Iíún gekk í komm-
únistaflokkinn árið 1920.
Vegur hennar óx mjög hratt
innan flokksins og hún varð
einn af valdamönnum hans.
Henni gekk ekki eins vel i
einkalífinu. Hún varð að sætta
sig við að geta ekki verið með
eiginmanni sínum í fjöldamörg
ár. Hann fór frá Sovétríkjunum
árið 1972. Fjögur af sex börn-
um hennar dóu i bernsku og
sonur hennar féll i baráttunni
um Stalíngrad í seinni heims-
st.vrjöldinni. Hún á eina dóttur
á lifi, en hún er gift í Sovétríkj-
unum.
Eins og fyrr segir hefur La
Pasionaria dvalizt í Sovétríkj-
unum í fjöldamörg ár. Hún
hefur ekki alltaf verið samþykk
þeim aðgerðum sem stjórnvöld
þar hafa gripið til. Hún gagn-
rýndi mjög innrásina í Tékkó-
slóvakíu árið 1968. Það er langt
frá því að hún sé fylgjandi
þeirri línu sem stjórnvöld í
Sovétrikjunum boða heldur vill
hún að kommúnistaflokkar I
Evrópu haldi sinni stefnu og
séu ekki háðir flokknum í
Sovétríkjunum.
í framboði 15. júní
La Pasionaria hefur verið
valin í framboð í kosningunum
15. júní. Hún er í framboði í
sinni gömlu heimabyggð. Hún
er álitin eiga mjög góða mögu-
leika á að sigra í kosningun-
um. Þáttur hennar i þessum
kosningum er frekar táknrænn
en mikið starf fyrir flokkinn,
það gerir aldur hennar. Hún
styður Santiago Carrillo og
stefnu hans' í þá átt að verða
algjörlega óháður Sovétmönn-
um.
Gömul mynd frá árinu 1938,
sem sýnir La Pasionaria halda
ræðu.
Það má vel vera að koma La
Pasionaria veki upp margar og
óskemmtilegar minningar hjá
mörgum. Hún er í hugum
margra Spánverja tákn sjálf-
stæðisins sem barizt var fyrir af
andstæðingum Francos I
borgarastyrjöldinni. Það getur
því farið svo að Francoistar tapi
fylgi vegna framboðs hennar.
Þeir sem yngri eru, og ekki
muna eftir konunni sem barðist
hatrammri baráttu í borgara
styrjöldinni, líta á hana sem
tákn fyrir þá tima sem fara í
hönd er meira frjálsræði er
leyft í stjórnmálum. Hún minn-
ir fólk á þá staðrevnd að nú
flykkjast þeir heim, sem urðu
að yfirgefa heimaland sitt
vegna stjórnmálaskoðana
sinjia. Sá tími er væntanlega
liðinn. Nú koma gamlir leið-
togar hinna ýmsu flokka. sem
bannaðir hafa verið á Spáni i
áraraðir, heim og taka við for-
ystuhlutverkum. Ahrif þeirra á
kosningarnar koma i ljös i jútii.
La Pasionaria og aðrir hennar
líkar eiga ef til vill eftir að
setja enn dýpri spor i spiinsk
stjórnmál en fyrr á árum.