Dagblaðið - 25.07.1978, Page 10

MMBIABIB
Útgefandk DagbláflíðrVf. \
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eytflfsson. Rrtatjóri: Jónas Kristjánssorv
Fróttastjóri: Jón Birgir Póturssap. RitstjómarfuHtrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjómar
Jóhannes Reykdal. íþróttir Hallur Símonarson. Aflstoðarfróttastjórar. Atli Steinarsson og ómar
A/aldimorsson, Handrit: Ásgrfmur Pólsson. _
Blaflamenn: Ánna Bjamason, Ásgfiir Tómasson, Bragi SÍgurflsson, Dórti Stefónsdóttir, Gissur Sigurðs
son, Guflmundur Magnósson, HaNur HaMsson, Helgi Pótursson, Jónqs Haraldsson, Ólafur Goirsson,
Ólafur Jónsson Ragnar Lár., Ragnheiflur Kristjánsdóttir. Hönnun: Guðjón H. Pálsspn.___________________
Ljósmyndir: Ari Kristinsson Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður VHhjáln^son,^
Ragnar Th. Sigurflsson, Sveinn Þormóflssdn.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjórfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorierfsson. Sölusfjóri: Ingvar Svoinsson. Drorfing-
arstjóri: Már E.M. HaNdórsson.
Ritstjóm Síðumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur ÞverhoKi 11.
Aflalsími blaflsins er 27022 (10 línur). Áskrift 2000 kr. á mánufli innanlands. í lausasölu 100 kr. ointakifl.
Setning og umbrot Dagblaðifl hf. Síflumúla 12. Mynda- og plötugorð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun:
Árvakur hf. Skorfunni 10.
Kratarhafa undirtökin
Alþýðuflokkurinn hefur þegar í upp-
hafi náð góðri taflstöðu í viðræðunum
við Alþýðubandalag og Framsóknar-
flokk um myndun vinstri stjórnar. Stafar
það einkum af því, að hann er eini
flokkurinn, sem á annarra kosta völ.
Ljóst er, að Alþýðubandalagið mun fallast á sjónar-
mið Alþýðuflokksins um óbreytta þátttöku í varnarsam-
vinnu Vesturlanda. Ef af nýrri vinstri stjórn verður,
mun húnþví ekkiþurfa að bera sama já—já og nei—nei
kross í varnarmálum og hin síðasta þurfti að bera.
Hins vegar eru báðir flokkarnir sammála um aðgerðir
gegn ýmissi spillingu, sem hefur fylgt dvöl hins banda-
ríska herliðs. Geta allir fagnað, ef nýrri stjórn tekst að
draga meira eða minna úr misferli, sem stafar af misjöfn-
um reglum innan og utan vallargirðingar.
Þá hafa viðræðurnar leitt í ljósy að enginn flokkanna
heldur fast í sérvizku um lausn efnahagsmálanna.
Alþýðubandalagið telur gengislækkun í formi örs gengis-
sigs koma til greina, ef hún er samfara niðurfærslu- og
millifærsluleiðum, sem bandalagið hefur bent á.
Komi Alþýðuflokkur og Alþýðubandalag sér saman,
er lítil hætta á andstöðu Framsóknarflokksins, sem er í
sárum eftir úrslit kosninganna. Sá flokkur mun ekki hafa
mikil áhrif á málefnasamninginn, sem kann að verða
niðurstaða viðræðnanna.
Framsóknarflokkurinn mun þó sjá til þess, að sama
endaleysan haldi áfram í landbúnaðarmálum þjóðar-
innar, enda hafa þeir til þess stuðning Alþýðubanda-
lagsins. Alþýðuflokkurinn mun sennilega fórna endur-
bótum á þessu sviði á altari góðrar stjórnarsamvinnu.
í staðinn eru nokkrar líkur á, að ýmsar tillögur
Alþýðuflokksins um aukið siðferði í fjármálum og dóms-
málum, svo og um endurbætur í stjórnskipan nái fram
að ganga. Til dæmis hafa flokkarnir í viðræðunum enga
afsökun fyrir því að ná ekki samkomulagi um breyt-
ingar á kosningalögum í stíl við tillögur Jóns Ármanns
Héðinssonar, Jóns Skaftasonar og fleiri.
Samhliða viðræðunum láta þingmenn og aðrir for-
ustumenn Alþýðuflokksins svipuhöggin dynja á
Alþýðubandalaginu. Þeir segjast reiðubúnir að mynda
minnihlutastjórn, ef bandalagið verði ekki nógu
sveigjanlegt í stjórnarmyndun.
Eyjólfur Sigurðsson hefur lagt til, að Alþýðuflokkur-
inn fái Sjálfstæðisflokkinn til að verja minnihlutastjórn
Alþýðuflokksins falli. Síðan beiti Alþýðuflokkurinn
sínum eigin úrræðum í efnahagsmálum og beri þau, svo
og úrbætur í kosningalögum, undir dóm kjósenda að ári.
Margir sjálfstæðismenn muna vel eftir Emilíu, síðustu
stjórn af þessu tagi, er reyndist vera undanfari
viðreisnarstjórnarinnar. Vafalaust yrði því töluverð
stemmning í Sjálfstæðisflokknum fyrir eins árs stuðningi
við minnihlutastjórn Alþýðuflokksins.
Árni Gunnarsson er enn harðari í leiðara Alþýðu-
blaðsins. Hann segir flokkinn geta myndað minnihluta-
stjórn án samnings um hlutleysi nokkurs annars flokks
og samt haldið hinum flokkunum í eins konar skrúf-
stykki.
Raunverulega er ekki tímabært að ræða þessi atriði,
meðan vinstri viðræður ganga tiltölulega vel. Enda er
Alþýðuflokkurinn með þessu í rauninni að reyna að
kúska hina flokkana til samstarfs á málefnagrunni
Alþýðuflokksins.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 25. JÚLÍ 1978.
Margir Vestur-Þjóðverjar hafa endurskoðað afstöðu sina til orkuvinnslu kjarnorku af þvi að þeim finnast of tiðar fregnir af
geislavirkum efnum sem sleppa út i andrúmsloftið.
Vestur-Þýzkaland:
Aðeins mu af fjór-
tán kjamorkuraf-
stöðvum i gangi
— sífelldarbilaniroggallaraukandstööu
umhverfisverndarmanna
Umhverfisverndarmenn vilja vernda hina óspilltu náttúru og halda sem lengst I gróna reiti, eins og sést fremst á myndinni. 1
baksýn er kjarnorkuverið i Dounreary I Norðaustur-Skotlandi, sem mjög hefur verið mótmælt á undanförnum mánuðum.
)
Niu af fjórtán kjamorkurafstöðvum
í Vestur-Þýzkalandi voru ekki við
framleiðslu fyrir nokkrum dögum.
Vakti þetta sérstaka athygli vegna
þess að þá stóð yfir Bonnfundur sjö
stærstu iðnríkja hins vestræna heims.
Samþykkti fundurinn einmitt að æski-
legt væri að auka nýtingu kjarnork-
unnar til raforkuframleiðslu.
Ástæðan fyrir stöðvun kjarnorku-
stöðvanna munu vera af tæknilegum
orsökum að stórum hluta. Meðal
annars geislavirk efni sloppið út í
andrúmsloftið i nokkrum tilfellum. í
einu tilfellinu er um að ræða kjarn-
orkurafstöð, sem fulllokið var við
tæknilega fyrir nærri tveim árum.
Hefur starfræksla hennar ekki hafizt
vegna lagalegs ágreinings.
Sérfræðingar harma hve illa
gengur aö uppfylla áætlanir varðandi
kjarnorkustöðvar. Einnig hefur róður-
inn reynzt þungur í baráttunni gegn
þeim hópum þjóðfélagsins, sem berjast
gegn kjarnorkustöðvum vegna hættu
þeirrar; sem stafa kann af þeim fyrir
umhverfið.
Hefur mjög verið dregið úr
áætlunum um hve mikil raforka muni
fást með kjarnorku á næstu árum.
OECD reiknar nú aðeins með þriðj-
ungi þeirrar orku, sem áður var gert
ráð fyrir að yrði til reiðu fyrir árið
1985. Vestur-Þýzkaland, sem til
skamms tíma taldi raunhæft að áætla
að fjörutíu og fimm þúsund megawött
yrðu vinnanleg í kjamorkurafstöðvum
1985 hefur lækkað áætlanir niður í
tuttugu þúsund megawött.
Reynslan virðist einnig sýna, að þó
svo kjamorkustöðvamar virðist til-
búnar til vinnslu megi ekki taka það
sem gefið, að raforkan fáist þaðan til
notkunar.
Fyrir nokkrum dögum upplýsti sér-
fræðingur að kjarnorkurafstöðvar í
Vestur-Þýzkalandi framleiddu nú að-
eins tuttugu og átta af hundraði þess
magns, sem þeim væri ætlað undir
eðlilegum kringumstæðum. Þar voru
níu af fjórtán stöðvanna alveg
stöðvaðar eins og áður sagði.. Hin
uppgefna afkastageta eða 7312 mega-
wött gaf aðeins 2078 megawött inn á
raforkudreifikerfi Vestur-Þýzkalands.
Talsmenn kjarnorkurafstöðvanna full-
yrtuaðnúverandi ástand væri ekki hið
venjulega. Sumar stöðvanna sem nú
væru ekki í framleiðslu mundu fara i
gang innan skamms.
Ef litið er á hvaða kjarnorkustöðvar
í Vestur-Þýzkalandi eru starfræktar
kemur í ljós að af þeim eru tvær litlar
tilraunastöðvar nærri Karlsruhe.
Framleiða þær aðeins fimmtíu og
átján megawött. Aðeins þrjár stórar
stöðvar eru í rekstri. Ein þeirra
Wuergassenkjarnorkustöðin sem gefin
er upp f-yrir 640 megawött framleiðir
áttatíu af hundraði af uppgefnu afli.
Hafa orðið langvinnar rekstrarstöðv-
anir þar vegna tæknilegra erfiðleika.
Auk þess eru tvær aðrar kjamorkuraf-
stöðvar í landinu 630 og 805 mega-
watta stöðvar reknar áfallalítið um
þessar mundir. Þar með er allt
upptalið. Aðrar kjarnorkustöðvar eru
ekki í gangi.
Biblisstöðin á bökkum Rínar, sem
framleiða á undir eðlilegum kringum-
stæðum 1200 megawött hefur lengi
verið stöðvuð vegna bilunar en á að
fara aftur í gang í lok þessarar viku.
Systurstöð hennar Biblis B (fram-
leiðslugeta 1300 megawött) stöðvaðist
í byrjun júní síðastliðins vegna eðli-
legra skiptinga á vélarhlutum. Gert er
ráð fyrir að hún hefji raforkufram-
leiðslu í ágúst næstkomandi.
Brunzbuettel kjarnorkurafstöðin
(framleiðslugeta 800 megawött) hefur
ekki verið starfrækt siðan 18. júní
síðastliðinn. Þá komst geislavirkt efni
út í andrúmsloftið í þrjár klukku-
stundir samfleytt. Rannsókn á málinu
hefur staðið yfir og hefur aðstoðar-
framkvæmdastjóra fyrirtækisins verið
sagt upp störfum. Að sögn ráðherra
mun stöðin ekki verða starfrækt
næstu mánuði.
' Stjórnvöld standa frammi fyrir
ýmsum vanda varðandi kjamorkuraf-
stöðvarnar og sífelldar bilanir á þeim.
Ein þessarra stöðva, 255 megawatta
raforkustöð hefur ekki verið starfrækt
síðan í janúar 1977 er af mörgum talin
algjörlega óstarfhæf. Yrði þá að leysa
úr þeim vanda hvað gera á við rústir
kjarnorkuvers, sem að hluta til verður
að teljast geislavirkt. Annað kjam-
orkuver hefur bilað meira en þrjátíu
sinnum síðan það hóf starfrækslu fyrir
ellefu árum. Einnig má geta glænýs
orkuvers, sem framleiða á 900 mega-
watta orku og hóf starfsemi fimmta
maí siðastliðinn. Varð að stöðva
framleiðsluna tíu dögum síðar vegna
bilunar. Hefur það ekki enn farið í
gang.
Nokkur kjarnorkuver hafa ekki
hafið starfrækslu vegna deilna við
umhverfisverndarmenn eða þá sem
telja atvinnu sinni hætt við rekstur
þeirra. Sem dæmi um slikar deilur má'
nefna að fiskimenn hafa haldið því
fram að stöðvarnar muni drepa fyrir
þeim fiskinn í ánum og þeir með því
missa atvinnuna. Ríkisstjórnin hefur
viljað bíða eftir úrskurði dómstóla í
slíkum málum þó svo sérfræðingar
hennar hafi talið slikar fullyrðingar
rangar. í síðasta mánuði tilkynnti
stjórnin í Saxlandi að starfsemi einnar
kjarnorkustöðvar yrði hafin á næst-
unni hvort sem dómstóll yrði búinn að
fella úrskurð sinn eða ekki. Hér hefur
þó setið við orðin tóm í það minnsta
ennsem komiðer.
Á síðasta ári var þrem prósentum af
heildarorkuþörf Vestur-Þýzkaiands
fulinægt með kjarnorku. Ellefu af
hundraði raforkunnar komu frá slíkum
stöðvum.