Dagblaðið - 12.06.1979, Blaðsíða 10

BIAÐIÐ
frfálst, úháð dagblað*
Útgofandi: Dagblaðið hf. *■
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. SkrífstofustjóH rítstjómar: Jóhannes Reykdal. Fréttastjóri: Ómar
Valdimarsson.
íþróttir Hallur Símonarson. Menning: Aðalstoinn Ingótfsson. Aðstoöarfréttastjóri: Jói)as Haraldsson.
Handrít: Ásgrímur Pólsson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómassop, Atli Steinarsson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Helgi Pétursson, Ólafur Geirsson, Sigurður Sverrisson.
Hönnun: Guðjón H. Pálsson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsðon. Sölustjórí: Ingvar Svoinsson. Droifing-
arstjórí: Már E.M. Halldórsson.
Ritstjóm Siðumúl^ 12. Afgreiðsla, áskriftadoild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins ér 27022 (10 línur). Áskríft 3000 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 150 kr. eintakið.
Setning og umbrot Dagblaðið hf., Stðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun:
Árvakur hf. Skorfunni 10.
Vaxandi los á kjósendum
Ekki er amalegt að vera í stjórnar-
andstöðu, þegar önnur eins ríkisstjórn
er við völd og sú, sem nú reynir í ör-
væntingu að þrauka langt fram yfir
andlát sitt.
Meðan stjórnarflokkarnir rífa hver
annan á hol sefur Sjálfstæðisflokkurinn
værum blundi og græðir samt fylgi á tá og fíngri. Þetta
sýna skoðanakannanir Dagblaðsins.
Sú könnun, sem birt var í blaðinu í gær, bendir til,
að flokkurinn mundi ná helmingi allra gildra atkvæða,
ef þingkosningar færu fram nú, svo og 31 þingmanni
af 60.
Auðvitað eru þessar tölur ónákvæmar. En raunar
þyrfti ekki að koma neinum á óvart, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði nú stærri kosningasigur en árið 1974.
Þá var líka vinstri stjórn, en ekki eins fáránleg og þessi.
Skoðanakannanir Dagblaðsins benda til, að fylgi
flokksins hafi aukizt hraðast frá kosningum og fram til
síðustu áramóta, en aukningin sé nú orðin mjög hæg.
Framsóknarflokkurinn virðist nú loksins vera farinn
að jafna sig eftir kosningaósigurinn í fyrra. Framan af
stjórnartímabilinu hrakaði fylgi hans áfram, en tók svo
snarlega að vaxa aftur í marz á þessu ári.
Flokkurinn á nú fremur skammt í að ná hinu hefð-
bundna fylgi sínu frá fyrri árum. Það þýðir, að nú
bitna óvinsældir ríkisstjórnarinnar nærri eingöngu á
Alþýðuflokknum og Alþýðubandalaginu.
Fyrri skoðanakannanir Dagblaðsins bentu til, að Al-
þýðuflokkurinn hafi að mestu haldið sínu fram til síð-
ustu áramóta. Síðan hafí fylgið hrunið á fyrstu tveimur ■
mánuðum þessa árs, en tapið hafi verið mun hægara
síðan.
Samkvæmt sömu heimildum virðist Alþýðubanda-
lagið hafa haldið sinu mun lengur eða fram í marz á
þessu ári. Síðan hafí það sætt hliðstæðu fylgishruni og
Alþýðuflokkurinn sætti fyrstu tvo mánuði ársins.
Fróðlegt væri að túlka frekar, hvað kom fyrir Al-
þýðuflokkinn í janúar og Alþýðubandalagið í marz.
Ennfremur hvað sneri gæfu Framsóknarflokksins í
marz. En það verður ekki gert hér að sinni.
Eins og síðustu kosningar sýna þessar miklu sveiflur
á einu ári, að flokkstryggð hér á landi er orðin eins lítil
og hún er til dæmis í Bretlandi. Kjósendur sópast í
stórhópum fram og aftur milli flokka.
Þetta sýnir líka tónninn í þeim, sem spurðir voru í
síðustu skoðanakönnun Dagblaðsins. ,,Ég veit nú
ekki, hvað hægt er að kjósa nú orðið; þetta virðast allt
sömu fíflin,” sagði einn.
,,Þeir eru allir eins.” ,,Búinn að missa trú á öllum
flokkunum.” „Þeireru allir jafn vonlausir.” „Þettaer
skrípaleikur.” Þannig mætti lengi rekja ummæli fólks
í skoðanakönnuninni.
Það dregur töluvert úr gildi þessarar síðustu könn-
unar, að nærri helmingur hinna spurðu vildi af ýmsum
ástæðum ekki nefna neinn stjórnmálaflokk umfram
annan. En það staðfestir þó um leið, að losið á kjós-
endum fer vaxandi.
Ekki er ástæða til að taka þessar kannanir sem ná-
kvæma lýsingu á raunveruleikanum. En í stórum drátt-
um endurspegla þær þó ákveðin mynztur í breytingum
á fylgi stjórnmálaflokkanna.
Stóra spurningin, sem engin leið er að svara, er um
afstöðu þeirra, er sátu hjá í könnuninni. Skiptast þeir á
flokkana, þegar til kastanna kemur, í sömu hlutföllum
og hinir, sem gáfu greið svör?
Eða er þar meira um óánægða stuðningsmenn
stjórnarflokkanna, sem mundu i kosningum láta draga
sig til heimahúsa? Þá væru sveiflurnar í raun nokkru
minni en tölur könnunarinnar sýna.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 12. JUNI 1979.
Ítalía:
Kommúnistar
halda óbreyttri
stefnu
—þrátt fyrir fylgistapið íliðnum
kosningum og dánægju
vinstri hluta f lokksmanna
Þrátt fyrir verulegt fylgistap í
kosningunum í fyrri viku ætla ítalskir
kommúnistar að halda sömu stefnu
áfram. Alls var tap þeirra 4% þeirra,
sem kusu. Misstu þeir tuttugu og sex
sæti í neðri deild þingsins og sjö í
hinni efri eða senatinu eins og hún er
kölluð. Þrátt fyrir þetta lýsti einn af
forustumönnum flokksins, Gerardo
Chiaromonte því yfir að ekki mætti
meta niðurstöður kosninganna
þannig að flokkurinn yrði að snúa frá
þeirri stefnu sem fylgt hefur verið
undir forustu Berlinguer formanns,
eins helzta frumkvöðuls hins
svonefnda Evrópukommúnisma.
Sú stefna byggir á miklu sjálf-
stæði kommúnistaflokka í Vestur:
Evrópu gagnvart ráðamönnum í
Moskvu, sem um áratuga skeið hafa
verið forustumenn um allt sem lýtur
að kenningum og markmiðum
flokkanna, sem barizt hafa fyrir inn-
leiðingu kommúniskra stjórnarhátta i
Evrópu. Nú hefur orðið á þessu
breyting. Allir stærri kommúnista-
flokkarnir í Vestur-Evrópu undir
forustu hins franska og ítalska hafa
lýst yfir sjálfstæði sínu.
ítalskir kommúnistar hafa nú um
nokkurt skeið stefnt að setu í ríkis-
stjórn með kristilegum demókrötum,
stærsta flokki landsins og þeim
flokki, sem verið hefur þar í forustu
alveg frá lokum síðari heims-
styrjaldar. Kommúnistar gera sér
ljóst að lengra er nú til þess að gera
megi sér nokkrar vonir um að geta
boðið fólki upp á raunhæfan
möguleika á vinstri ríkisstjórn sem
mótleik gegn stjórnarforustu
kristilegra detoókrata.
Kommúnistar, sem eru ob, voru
næststærsti flokkur á þingj ítaliu,
höfðu forustu um það að þingmenn
þeirra og nokkurra smáflokka
hættu að veita minnihlutastjórn
Kristilega demókrataflokksins hlut-
leysi og aðstoð við afgreiðslu
nauðsynlegra og mikilvægra mála.
Töldu þeir að ríkisstjórn Andreoltis
hefði gerzt um of hægri sinnuð og því
ekki lengur verjandi að styðja hana.
Kristilegir demókratar mega vel
við kosningaúrslitin una. Formaður
flokks þeirra, Beningo Zaccagnini,
lét hafa eftir sér að kosningunum
W/œ?
Lög eða réttur?
I samfélaginu eru margvísleg öfl
að verki, sum auðvitað voldugri og
sterkari en önnur. Ákveðnar reglur
gilda um hvernig samskiptum þeirra
skuli háttað. Sumar bundnar i
stjórnarskrá eða helgaðar með
lögum. Fleiri þó ræktaðar með hefð.
Til þess að samleikur þessara afla
í þjóðfélaginu hljómi þarf að virða
leikreglurnar. Jafnt á borði sem í
orði. Ella verður útkoman hávaði en
ekki tónlist líkt og hjá hljómsveit,
sem engan hefur stjórnandann og þar
sem hljóðfæraleikararnir spila sitt
lagið hver.
Árekstrar og
einleikur
í orði setur löggjafarvaldið —
Alþingi — landinu lög og fram-
kvæmdavaldið — rikisstjórn — stýrir
því að lögum. Sagt er að saman
stjórni þessir aðilar landinu. Sam-
kvæmt því ættu þessi öfl því að vera
öllum öðrum sterkari. Ella gætu þau
ekki stjórnað.
En sú leikregla gildir ekki ávalltá
borði, þótt hún standist í orði. Hér á
íslandi er framkvæmdavaldið veikt,
þótt það styðjist einnig við löggjafar-
valdið. Það hefur t.d. færri
möguleika til þess að koma áformum
sínum fram en framkvæmdavald
meðal frændþjóða okkar. Vald rikis-
stjórnar og Alþingis nær ekki lengra
en þeir sem valdið á að ná til kæra sig
um. Verði t.d. ágreiningur milli
framkvæmdavaldsins og annarra
voldugra afla í þjóðfélaginu ræður
sameiginlegur vilji framkvæmda- og
löggjafarvalds ekki niðurstöðunni,
nema hinn málsaðilinn uni því.
Fallist hinn aðili að deilumálinu ekki
á niðurstöðuna og neiti að una henni
eru ríkisstjórn og Alþingi í raun réttri
orðin valdalaus. Hljómsveitar-
stjórinn hefur þá verið settur af og
tyllidögum um löghlýðni, þingræði
og lýðræðisást íslendinga vomir þessi
vitneskja ávallt í skugganum þegar á-
greiningur verður milli þjóðfélags-
afla, sem ríkisvald telur sig þurfa að
hafa afskipti af.
„Hlýða menn lögum?”
„Stjórnum við landinu?” Þessar
spurningar, sem Ieitað hafa æ ofan í
æ á landsfeðurna, hafa reynst
þjóðarhag dýrkeyptari en margan
grunar. Þær valda því nefnilega, að
a „Minnumst þess, að í hjali um almenna
™ lagasetningu um skipan launamála í land-
inu. . . . ræða menn ekki um lög og rétt . . .
heldur deila um lög — EÐA RÉTT.”
„fiðlarinn á þakinu” spilar óáreittur
sinn Gamla Nóa í trássi við alla aðra
hljómsveitarmenn, sem vilja halda á-
fram með Beethoven.
Dýr vitneskja
Hvað sem hver segir á hátiðum og
þegar ríkisvald hefur þurft að hafa
afskipti af átökum voldugra þjóð-
félagsafla hefur það oft orðið að
fórna hagsmunum heildarinnar,
hafna „hinu rétta” til þess að velja
„hið ranga”, út frá því sjónarmiði að
lausnina verði að velja þannig, að
málsaðilinn geti við unað og fallist á