Dagblaðið - 17.01.1980, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 17. JANÚAR 1980.
FJOLMKHLLIFJARÞRÖNG
II
Það hefur verið þröngl i búi hjá
smáfuglum í vetrarsnjónum. Líka hjá
stórum fuglum, t.a.m. rikisútvarp-
inu. Formaður þeirrar pólitísku klíku
sem kallast útvarpsráð, hefur varla
komið svo á skjá s.l. ár, að hann hafi
ekki með miklum alvöruþunga
krafist haerri afnotagjalda. Sjaldan
minnst á að eitthvað mætti spara á
þeim bæ þó nú eigi víða að skera, t.d.
á spítölum. Nema ef vera skyldi LSD
sem virðist hafa stórt safn af gömlum
og ódýrum kvikmyndum, óboðlegum
og næstum óendanlegum. Nú á t.d.
bresk hertogafrú að ríða húsum
næstu mánuðina (ojbara). —
Þá er lokið langri jólaveislu en
dauflegri að vanda. Rúsínan í pyls-
unni kom þó fyrst, jólaræða biskups-
ins, „yfir íslandi” og Hamrahliðar-
kórinn í hvitum slopp, líkt og
flökunarfólk brúkar, og virtist
þreyttur. Engum manni er biskup
líkur, að flytja svo hiklaust og skipu-
lega ræðu ársins uppúr sér. „Mikið
rennur vel uppúr yður, séra Jiss”
sagði karl undir Fjöllunum um
mælskumann í klerkastétt. — Á jóla-
dag kom amerísk glansmynd um
Jesú. Mættum við þá heldur fá Amal
og næturgestina ennþá einu sinni. En
meðal annarra orða, hversvegnaer sí
og æ verið að likja Jesú við konung,
jafn vafasamt slekti?
Drottinn blessi heimilið, eftir
Guðlaug Arason, var góð tilbreytni.
Þá var skaupið eftir og Billy Smart
eina ferðina enn. Mun sú uppákoma
endast út öldina ef að líkum lætur. —
Sparnaðartillögur
Við aumir útvarpsnotendur skilj-
um það, að stofnunin þarf sinna
muna með og tökum hækkunum með
kristilegri þolinmæði. Hún býr í
þröngu leiguhúsi og dýru; ekki nóg
að eiga grunn að húsi og skóflu þó
vönduð sé og byggingarsjóð, ef
landsfeður eru þá ekki búnir að hirða
hann í annað á nýjan leik.
Þá koma nokkrar vel meintar
sparnaðartillögur.
Útvarpsráð, kosið eftir hluta-
skiptareglu stjórnmálaflokkanna,
oftast skipað þröngsýnum harðlínu-
mönnum, verði lagt niður en dag-
skrárstjórn falin deildum stofnunar-
innar að öllu leyti. Þessi kommisara-
stjórn pólitikusa er til vansæmdar í
menningarstofnun, veldur óþarfa
kostnaði og skrifræði.
En m.a.o. hver var árangur af
starfi nefndar sem átti að „skoða”
skipulag og rekstur ríkisútvarpsins og
gat út stóra bók 1975?
Afnotagjöld Útvarps- Sjónvarps
verði innheimt með sköttum.
Allar kaupsýsluauglýsingar í
nóv.—des. verði hækkaðar í verði
um helming. Faraldur þessi, með
jarganlegum skrípalátum alloft, er
látinn hafa forgang. Slík yfirhelling
er móðgun við útvarpsnotendur.
Kjallarinn
HaraldurGuðnason
hluta með upplestri úr bókum þeirra.
íþróttaefni, sem tröllriður öllum fjöl-
miðlum ittti að minnka mjög veru-
lega. h ■ erathugandi að fella niður
^ „Þessi kommisarastjórn pólitíkusa er til
vansæmdar í menningarstofnun, veldur
óþarfa kostnaöi og skrifræði.”
Kaupahéðnar auglýsa hvað sem það
kostar þegar jólamarkaðurinn
nálgast. Verðið á því að vera hátt. Þá
má benda á, að útvarpið auglýsir
ókeypis fyrir bókaútgefendur að
útvarp frá kl. 13—15. Útvarpið þótti
eftirsóknarverðast meðan morgunút-
varpi lauk kl. 10 f.h. og hófst að nýju
kl. 7 að kvöldi. Nú er tækið haft opið
af vana allan daginn.
Deilur um
Morgunpóst
Morgunpóstinn mætti leggja
niður; hann hlýtur að vera alldýr,
þrír menn í starfi og að hluta til í
næturvinnu. Morgunútvarpi ætti að
breyta í fyrra horf, létt lög i umsjá
Jóns Múla og Péturs Péturssonar
með notalegu rabbi þeirra, líka um
veðrið (ef Markús leyfir).
Þess er varla von að allt sé feitt á
stykkinu í klst. þætti hvern dag vik-
unnar. Þá eru islenskir svo við-
kvæmir fyrir tali og skrifi í fjölmiðl-
um að varla er sjálfrátt og mun
fámenni valda að nokkru. Til að
mynda fær Eiður útvarpsráðsmaður
með meiru tilfelli útaf þvi einu að
sagt var einhverntíma í Morgunpósti,
að Alþýðublaðið væri þunnt og
ekkert i því nema pólitík. Þetta er
satt. „Slík óþarfa viðkvæmni er
hvimleið enda ættu menn ekki að
þurfa að kippa sér upp við aula-
fyndni með framsóknarkeim eins og
stundum heyrist í Morgunpósti,”
skrifar Einar Karl ritstjóri Þjóðvilj-
ans. Ekki hef ég fundið þennan
„framsóknarkeim” og bendir þetta
til tilfinninganæmleika ritstjórans,
án viðkvæmni.
Sem landslýð er kunnugt voru
Morgunpóstmenn kallaðir fyrir eins-
konar rannsóknarrétt útvarpsráðs.
Og þá sýnast þeir bróðir Páll og
félagi Sigmar hafa snúið vörn i sókn
og krafið Eið skýringar á því hvað
hann meinti með þvi að segja þá
haldna pempíuhroka. Var þá leitað
skýringa í tiltækum orðabókum á
þessu nýyrði Eiðs þingmanns og fyrr-
um sjónvarpsstjörnu. En ekki fyrir-
fannst merking orðsins. Og lauk svo
þessu upphlaupi hins hógværa og
hrokalausa alþingismanns.
Hér getur brátt orðið amen eftir
efninu. Ég tek undir tillöguMarkúsar
Þorgeirssonar skipstjóra, aðáramóta-
skaupi sjónvarpsins verði hér eftir
lagt fyrir róða — a.m.k. meðan fjár-
hagur er svo slakur sem lýst hefur
verið. Eða höfum við ekki fengið nóg
af diskó-hristingi árið sem leið? Er
skopskyn íslendinga fyrir bí síðan
revíuhöfundana gömlu leið og
Matthildur lagði upp laupana? Þess í
stað látum við okkur vel líka útvarps-
skáupið sem var bráðskemmtilegt nú
síðast, og reyndar áður.
Nú er nefnilega komið til sögu nýtt
skaup, sem sjónvarpið getur sjálfsagt
fengið fyrir lítið, a.m.k. ef kratarnir
sprengja sínar pólitísku púðurkerl-
ingar árlega. Þetta er vinnustaða- og
fundaskaupið. Það mætti hugsa sér
eitthvað á þessa leið:
Elli og Fjrikki: Diskóblitz.
Bændaglíma i sjónvarpi: Haukdal
og Steinþór bændur. Þeir velji lið
austan og vestan Þjórsár. Liðið sem
sigrar skal hafa sinn bónda efstan á
ihaldslistanum í næstu kosningum.
Málið leyst, allir LSD-framboðslistar
úr sögunni.
Skopleikurinn Möppudýrin sýndur
í þjóðarleikhúsinu. Leikstjóri Vimmi
vammlausi.
Framsóknarkórinn i Vesturlands-
kjördæmi syngur nýja framboðssöng
inn: „Hvert er nú farin hin fagra og
bliða / fórstu Dagbjört. . . .”
Kratatríóið: Söngur hinna nýfrels-
uðu ,,Ég er kominn heim í heiðar-
dalinn, ég er kominn heim með slitna
skó,” o.s.frv. (Karvel, Bjarni Guðna
og Jón Hannibal).
Lokaþáttur: Allaballa Show.
Haraldur Guðnason
Vestmannaeyjum.
Innrásin í Afghanistan:
Mótmæli og hræsni
Kjallarinn
Það er margt makalaust í áróðri
sovésku stjórnarinnar varðandi inn-
rás hers hennar inn í Afghanistan á
dögunum. Hún segist hafa ráðist inn
i landið til að forða því frá innrás.
Hún segist einnig hafa sent her sinn
að beiðni stjórnvalda, í Afghanistan,
sem sovéski herinn byrjaði á að
steypa af stóli. Til að kóróna
hræsnina sendi Brésnef hinum nýja
rikisleiðtoga, Babrak Karmal, sem
sovéski herinn kom til valda, skeyti,
þar sem hann óskar Karmal til ham-
ingju með „kosningu hans í stöðu
aðalritara Lýðræðislega Alþýðu-
flokksins og í æðstu stöður ríkisins”!
Auðvitað er þessi kaldhæðnislega
hræsni ekkert annað en vesæl tilraun
til að fela hina raunverulegu ástæðu
fyrir innrásinni, þ.e. valdahagsmuni
ráðamanna í Moskvu og leppa þeirra
í Afghanistan.
Viðbrögð heims-
valdaríkjanna
Mótmæli ráðamanna í Bandaríkj-
unum, Bretlandi og fleiri heimsvalda-
ríkjum hafa verið hávær.' Ákveðið
hefur verið að stöðva SALT II og
stöðva kornsölu til Sovétrikjanna.
„Mannvinurinn” Carter réttlætti
síðara atriðið með því að kornið
hefði i öllu falli farið í skepnufóður,
en ekki til manneldis!
En þrátt fyrir allan hávaðann, þá
er ástæða til að ætla að það sé ekki
sjálf innrásin í Afghanistan, sem
veldur ráðamönnum þessara rikja
hugarangri. Þessi innrás var í undir-
búningi nokkurn tima áður en hún
var framkvæmd og bandaríska leyni-
þjónustan vissi um liðssafnað
sovéska hersins við landamæri
Afghanistan. Á aðfangadagskvöld
var bandaríska sendiherranum í
Moskvu tilkynnt að innrásin væri
um það bil að hefjast.
Sovétríkin höfðu afgerandi itök í
Afghanistan fyrir innrásina og þar
voru þúsundir sovéskra hernaðarráð-
gjafa. Það er einnig Ijóst, af yfir-
lýsingum hinna nýju ráðamanna í
Afghanistan, að þeir ætla að draga úr
, þeim róttæku aðgerðum, sem einkum
beindust gegn landeigendum, og
fyrri stjórnvöld í Afghanistan beittu
sér fyrir.- Þannig ætlar Karmal og
Co„ að eigin sögn, að koma til móts
við þá aðila, sem stundað hafa
skæruhernað í Afghanistan, einkum
frá Pakistan, og njóta aðstoðar frá
Bandaríkjunum og Kína.
Það er augljóslega ekki af
umhyggju fyrir fátækri alþýðu
Afghanistan, sem Carter og Co. mót-
mæla innrás sovéska hersins (Og þeir
sem halda að slíkt hafi vakað fyrir
sovéskum ráðamönnum ættu að
hugleiða þá staðreynd, að Sovétríkin
studdu einræðisherrann Daud á
sínum tíma með ráðum og dáð).
Það sem bandarískum og breskum
ráðamönnum er efst í huga þessa
dagana er að nota innrás sovéska
hersins inn í Afghanistan til að efla
herstyrk sinn og verða betur færir um
að gripa inn í innanrikismál þegar
af hálfu Bandarikjanna var rædd,
m.a. af stjórnvöldum. Þessir aðilar
eru þannig beinlínis að hamast við að
fordæma innrás sovéska hersins, til
að komast í aðstöðu til að geta gert
sams konar hluti annars staðar!
Hernaðaruppbygg-
ing Bandaríkjanna
Allt frá timum styrjaldarinnar i
Víetnam hefur andstaðan gegn
hernaðarihlutun Bandaríkjanna í
öðrum ríkjum verið mjög öflug,
bæði í Bandarikjunum og annars
staðar. Það er þessi andstaða, sem
hefur gert það að verkum að banda-
ríski herinn hefur ekki getað farið
sínu fram eins og áður og þjónað sem
alheimsverndari fyrir hagsmuni
heimsvaldastefnunnar. Þeir tímar
voru liðnir að bandaríski sjóherinn
gæti gengið á land í Líbanon og
Dóminíkanska lýðveldinu og vikið
frá rikisstjórn, sem þeim var ekki að
skapi. M.a.s. tilraun þeirra s.l. vor til
að hjálpa skjólstæðingi sinum,
^ „Undarleg röksemdafærsla, aö innrásin
sýni nauðsyn þess aö efla samvinnu og
stuöning við herveldi, sem margsinnis hefur
ráöizt inn í önnur ríki...”
hagsmunir þeirra 'krefjast þess.
Þeirra markmið er að nota innrás
Sovétrikjanna til að skapa ástand,
heima fyrir og erlendis, sem leyfir
þeim að grípa til hernaðaríhlutunar í
málefnum annarra ríkja, eins og i
íran, Kampútseu eða Nigaragúa,
svo aðeins séu nefnd dæmi frá síðasta
ári um ríki, þar sem hernaðaríhlutun
Somoza, með því að senda „friðar-
gæslusveitir” til Nigaragúa i nafni
Bandalags Amerikuríkja (OAS)
mistókst vegna hræðslu við mót-
mælaaðgerðir og uppþot út um alla
Ameríku (Tillögu Bandaríkjanna um
„friðargæslosveitir” var hafnað af
OAS).
Bandaríska ríkisstjórnin hefur nú
þegar ákveðið að auka útgjöld sín til
hermála stórlega. En það sem hana
vantar umfram allt er almenningsálit
sem gerir henni kleift að nota her-
styrk sinn til að vernda hagsmuni sína
og skjólstæðinga á borð við Somoza
(sem bandaríski herinn kom til valda)
og íran-keisara (sem bandaríska
leyniþjónustan kom til valda 1953).
Það er um þetta vandamál, sem
helstu blöð í heimsvaldaríkjunum
ræða þessa dagana og nefna gjarnan
„getu Bandarikjanna tíl að beita
veldi sinu”.
Þess er skemmst að minnast þegar
Carter reyndi s.l. sumar að nota
„uppljóstrun” bandarísku leýniþjón-
ustunnar um veru 2000 sovéskra her-
mannaáKúbuí því skyni að undir-
búa jarðveginn fyrir mögulega innrás
í Nigaragúa (Af einhverri ástæðu
„gleymdi” hann alltaf að geta um
bandarísku herstöðina á Kúbu í þessu
sambandi). Þessari áróðursherferð
var fylgt eftir með skipulagningu sér-
stakra hersveita, sem augljóslega er
ætlað að grípa inn í gang mála í Mið-
Ameríku, þegar tækifæri býðst.
Þaðerí þessu samhengi, sem inn-
rásin í Afghanistan kom ráðamönn-
um í heimsvaldalöndunum sérstak-
lega vel. Það útskýrir mestan part af
mótmælum Carters og félaga hans.
íslenskir þjónar
heimsvaldastefnunn-
ar
Hér á landi hafa eðlilega margir
orðið til þess að mótmæla innrás
sovéska hersins í Afghanistan. Allt
gott um það að segja. Þáð vekur
aftur á mc/ti tortryggni manns gagn-
vart einlægni margra þeirra sem mót-
mæltu, að þeir keppast við að hnýta
því aftan við, að þessi innrás sovéska
hersins sýni nauðsyn þess að banda-
riski herinn verði áfram hér á landi
og ísland verði áfram í NATO. Það
er óneitanlega undarleg röksemda-
r
Asgeir Daníelsson
færsla, að innrásin sýni nauðsyn
þess að efla samvinnu og stuðning
við herveldi, sem margsinnis hefur
ráðist inn í önnur ríki og skipt þar um
stjórnvöld að eigin geðþótta. Með
nákvæmlega sömu röksemdum
mætti benda á innrásir bandaríska
hersins og fullyrða að þær sýni að
ísland verði að ganga í Varsjárbanda-
lagið! Ég á ekki von á þvi að þessir
aðilar muni stinga upp á sliku þegar
bandarískir ráðamenn grípa næst til
þess að ráðast inn í önnur riki til að
tryggja hagsmuni sina og sinna leppa.
Það er ekki iaust við að manni
finnist mótmæli þessara aðila við
innrásinni í Afghanistan vera hræsni,
þegar þeir nota innrásina beinlínis til
að efla bandarísku heimsvaldastefn-
una og lofa hernaðarmátt hennar, —
og það á sama tíma og Bandarikin
eru að nota innrásina til að auka
möguleika sína til að geta sjálf gripið
inn i með hervaldi og hættan á innrás
bandarísks hers í Nigaragúa er yfir-
vo.fandi.
Við þessar aðstæður er það
óneitanlega rökréttara að bæta við
. mótmæli gegn innrás'Sovétríkjanna
inn i Afghanistan kröfum um að
bandaríski herinn fari burt af íslandi
og ísland segi sig úr NATO.
Ásgcir Danielsson
hagfræðingur.