Dagblaðið - 24.01.1980, Qupperneq 11

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 24. JANÚAR 1980.
II
Á barnaheimili I Kaliforniu eru karlmenn orðnir uppistaðan i starfsliðinu.
enga samtryggingu sem tryggir
konum laun í barneignarfrium og
ekki er boðið upp á sveigjanlegan
vinnutima. Því þurfa mæður sem
vinna úti að hendast með börn sin á
milli tveggja, jafnvel þriggja staða
daglega og bæði móðir og barn verða
kúguppgefin á sliku. En með því að
einstæðum mæðrum fjölgar óðfluga
með aukningu hjónaskilnaða og með
því að ein laun nægja ekki lengur
fyrir nauðþurftum verða æ fleiri að
láta sig hafa þetta.
Þó eru sum sveitarfélög og ein-
staklingafélög vestra að átta sig á að
við svo búið má ekki standa. Heilu
hverfin í sumum borgum hafa tekið
sig saman um barnagæzlu og vinnu-
staðir skipuleggja hana líka í auknum
mæli. En það sem komið er er aðeins
dropi í hafið.
Feðurnir vilja líka
fá að velja
Greinilegt er á öllu að konur geta
ekki lengur staðið einar i baráttunni.
Æ fleiri karlmenn ganga til liðs við
þær og gera þeirra baráttu að sinni.
Þeir vilja lika fá að velja um hvort
þeir vinni fyrir brauðinu eða að þeir
séu heima hjá börnunum. Meðauknu
atvinnuleysi er valið þó takmarkað
hjá körlunum, ekki siður en konun-
um. Þeir sem komust af i Víetnam-
stríðinu komu oft heim fullir af
starfsorku en þeirra beið þá ekkert
starf. Fannst mörgum þeirra anzi
óþægilegt að þeir sjálfir gengju at-
vinnulausir á meðan konur þeirra
ynnu allan daginn. Einn þeirra sagði
svo frá að honum hefði verið skapi
næst að stytta sér aldur. ,,En þá
mundi ég eftir því hversu margt það
var i fyrra starfi mínu sem ég þoldi
ekki. Núna langar mig til þess eins að
vinna eitthvað fyrir sjálfan mig og
hugsa um börnin min sem ég hef ekki
séðímörgár.”
Það færist einnig í vöxt að ungir
feður neiti að vinna aukavinnu til
þess að geta verið heima, þá sérstak-
lega kvöld- og helgarvinnu. Auka-
vinnan er heldur ekki lengur eins
nauðsynleg og hún var á meðan
karlar voru einu fyrirvinnur heimila
sinna.
Með þessu hafa furðulegir hlutir
gerzt: heilbrigði þjóðarinnar hefur
farið vaxandi, meðalaldur fólks
hækkar með því að konur á miðjum
aldri fá nú eitthvað að lifa fyrir og
karlar þurfa ekki einir að bera ábyrgð
á öllu. Þó er farið að bera meira á
hjartasjúkdómum hjá konum en
áður gerði, sérlega þeim sem vinna
ábyrgðarmikil störf. Baráttan hlýtur
þvi að beinast að jafnari dreifingu
ábyrgðarinnar en má ekki vera ein-
göngu færsla hennar af karlinum yfir
á konuna.
Baráttan fyrir þessu fer liklega
ekki fram i kvenréttindahreyfingunni
eða annars staðar á opinberum vett-
vangi. Heimilin verða hennar vett-
vangur. Þeim verður að byrja á að
breyta. Konurnar verða að sýna körl-
um sínum fram á að þær þurfi bæði
starf utan heimilis og ást, hjónabönd
og börn þar að auki. Jafnframt þurfa
þær að búa sig undir jafna ábyrgð á
þjóðfélaginu, á við karla.
Mótmælum inn-
rásinni með því
aðsitjaheima
Þessa dagana berast fréttir af þvi
að stöðugt víðar sé það til umræðu
meðal þjóða heims að láta það með
öllu ógert að senda sveitir íþrótta-
manna á ólympíuleikana sem haldnir
verða að þessu sinni i Moskvu á
sumri komanda. Með þessu vilja
þjóðirnar, ef af verður, mótmæla
harðlega innrás Sovétríkjanna i
Afganistan. Það væri gjörsamlega
í andstöðu við eðli og inntak
ólympíuhugsjónarinnar um frið og
vinfengi þjóða i milli ef hinar frjálsu
þjóðir heims sendu sinar skærustu
iþróttastjörnur til heimsleikjanna í
Moskvu á sama tima og hersveitir
einræðisríkisins væru i útjaðri ríkis-
ins önnum kafnar við að hneppa sak-
lausa smáþjóð í fjötra. Færi svo
gengi hinn frjálsi heimur gjörsamlega
á bak orða sinna um samstöðu gegn
einræðisöflunum og fótum træði
sinar helgustu hugsjónir um fullan
rétt hins veika og smáa til að lifa
frjálsu lifi. Hvernig gætu talsmenn
og fulltrúar slíkra hugsjóna notið
gestrisni og veizluhalda einræðisherr-
ans i Moskvu á sama tima og herir
hans leggja undir sig smáþjóðina i
útjaðri ríkisins?
Þegar stjórnmálum
og íþróttum var ekki
„ruglað saman"
Þær raddir heyrast að ekki eigi að
,,rugla saman” stjórnmálum og
iþróttum. Þær segja að engu máli
skipti hvað rikisstjórn Sovétríkjanna
hafizt að, hvort hún sé einræðisstjórn
eða lýðræðisstjórn, hvort hún fari
með friði eða ófriði. Höfðinu skuli
stinga i sandinn og láta sem ekkert
hafi gerzt, hinar frjálsu þjóðir skuli
samfagna einræðisherranum á þeim
vettvangi sem smáþjóðinni voru
brugguð hin köldu banaráð. Þessi
afstaða væri sannarlega í fullu
Kjallarinn
SigurðurE.
Guðmundsson
samræmi við það er efnt var til
ólympíuleikjanna i Berlín sumarið
1936 þegar vegur Hitlers var sem
mestur. Þá var stjórnmálum og
iþróttum sannarlega ekki „ruglað
saman”! Hin frómu og órugluðu
iþróttaforingjar lýðræðisríkjanna
voru ekki að gera sér rellu út af þvi
þótt einræðisherrann væri þá þegar
blóði drifinn upp að öxlum. Þvert á
móti töldu þeir fara vel á því að efna
til heiðursleikja frelsis og dreng-
skapar i höfuðborg hans. Um þær
mundir hafði hann raunar lagt undir
sig Austurríki og svipt Austurríkis-
menn frelsi sinu, ráðizt með morðtól-
um sínum á lýðveldisöflin á Spáni og
drepið þar bæði konur, börn og
ga'malmenni, að öðrum ótöldum, auk
þess sem fyrstu gasofnarnir voru
þegar teknir til starfa i Þýzkalandi.
E.n heimsforingjar stjörnuíþróttanna
voru ekki að gera sér rellu út af slik-
um „smámunum” enda tók Hitler
þeim vel — þótt honum væri að vísu i
nöp við blökkumennina sem reyndusl
sigursælir á leikjunum.
Brezhnev í sömu
sporum og Hitler
forðum
Þegar menn hugsa nú til baka
hljóta allir að vera sammála um hve
fráleitt var að efna til ólympiuleikj-
anna i Berlin samtímis þvi sem Hitler
var að Ijúka við að leggja undir sig
smáþjóðá útjöðrum ríkisins, fórmeð
eldi og brennisteini gegn annarri
nágrannaþjóð, lagði undir sig Rínar-
löndin og var tekinn til óspilltra mál-
anna við að fangelsa og lífláta and-
slæðinga sína og blásaklaust fólk i
stórhópum. En Brezhnev er nú í
sömu sporum og Hitler var þá og
Moskva höfuðborg sams konar rikis
sem fer með ofbeldi gegn nágrönnum
sínum.
Sagan frá Berlín má
ekki endurtaka sig
Það verður að teljast ólíklegt að
hin grátbroslega saga frá Berlín 1936
eigi eftir að endurtaka sig i Moskvu
1980. í öllu falli verður að vona að
sem allra flestar frjálsar þjóðir láti
það með öllu ógerl að stuðla að þvi,
reynslunni ríkari frá þeim tíma. I
þeim hópi hljótum við íslendingar að
vera. Fráleitt er að heiðra skálkinn
með því að senda íþróttasveit til
heimsleikjanna i höfuðborg hans,
enda væri það ekkert annað en gróf
móðgun við hugsjón ólympíuleikj-
anna. Ef til vill er hægt að afsaka það
með vanþekkingu eða hugsunarleysi
að islendingar skyldu senda íþrótta-
menn til Hitlers-Þýzkalands 1936 en
þeir hafa énga afsökun fyrir því að
senda frækið íþróttalið til Brezhnev-
Rússlands 1980. Slik framkoma jafn-
gilli yfirlýsingu um vinarhug okkar í
garð sovézka einvaldans og skeyl-
ingarleysi um örlög hinnar saklausu
smáþjóðar. Slíka hneisu má ólympiu-
nefnd islands ogstjórn ÍSÍ ekki kalla
yfir þjóðina.
Sigurður E. Guðmundsson
framkvæmdastjóri.
„Slíka hneisu má ólympíunefnd íslands
og stjórn ÍSÍ ekki kalla yfir þjóðina.”
/ Vi

er brýnt hagsmunamál fyrir lýðveldið
að þeir verði numdir burt. Slikt
gerist auðvitað jafnan i kosningum
en hitt er svo líka mögulegt, og væri
miklu æskilegra, að ekki sé nú talað
um að það væri stórmannlegra að
þessir „veiku karakterar” létu af
forystu af sjálfsdáðum — og létu
öðrum og hugumstærri mönnum
eflir stjórnarforystu. Svo mikið er í
húfi nú að sliks er full þörf.
Áfram drýpur
eitrið
Alþýðubandalagið, sem er arftaki
Kommúnistaflokksins og siðar Sam-
einingarflokks Alþýðu, Sósialista-
flokHsins, hefur stöðugt stefnt að þvi
að ná hér yfirtökum i efnahags- og
atvinnulífi, sem eru einu þættirnir
sem eru ráðandi i þjóðskipulaginu, til
þess að þeir gætu endanlega lagt
lýðræðið að velli. Ef hér hefði verið
til staðar eigið varnarkerfi, t.d. með
þátttöku almennra borgara i heima-
varnar- eða herliði, eins og víðast
hvar annars staðar,. er enginn vafi á
því að kommúnistar hefðu lagt
megináherzlu á að ná tökum á stjórn
þess og þá hefði eftirleikurinn verið
auðveldur.
En svo er fyrir að þakka að við
erum i samfloti við önnur vestræn
lýðræðisriki, að því er snertir varnir
landsins, og því er það örðugra fyrir
islenzka kommúnista að koma ár
Kjallarinn
Geir R. Andersen
sinni fyrir borð með hervaldi. En vilj-
inn er áreiðanlega fyrir hendi. Það
sýnir þrýstingurinn á það aðjgera
landið varnarlaust.
Og þar sem kommúnistar með
Alþýðubandalagið í fylkingarbrjósti
eru þess ekki umkomnir að gera hér
byltingu á Sovét-vísu, er öðrum
meðulum beitt. Og það eru meðul i
þess orðs fyllstu merkingu. Þeir beita
sem sé sálfræðilegum aðferðum og
áhrifum. Þessar aðferðir orka sem
eitur á sáiarlíf fólks sem móttækilegt
er fyrir þeim áróðri að hér verði ekki
lifvænlegt fyrr en allt framtak og
frumkvæði komi frá miðstýrðu rikis-
valdi.
Þetla eitur hefur nú haldið áfram
að drjúpa í íslenzkar sálir og hjörtu
þeirra í nokkra áratugi. Það er því
ekki nema von að hinir ístöðulausari í
forystuliði lýðræðisflokkanna hafi,
gegnum árin orðið fyrir eituráhrif-
unum líka. Það er ekki á allra færi að
standast þær freistingar sem í því eru
fólgnar að leggja upp laupana þegar
rikisf orsjá stendur opin hverjum
þeim sem vill gefa frá sér baráttuna
fyrir frjálsu framtaki og umsvifum
gegn því að sá hinn sami þurfi ekki
framar að kvíða öðru en þvi að koma
i tæka tíð og nálgast framfærslulíf-
eyrinn, eða réttara sagt ávísun fyrir
framfærslunni, því peninga á hann
ekki að þurfa lengur!
Stefanía hefur
móteitur
Öllum landslýð er ljóst, og hefur
svo verið lengi, að einungis ein leið er
fær í sambandi við stjórnarmynd-
un. Það er „Stefaniu-mynstrið”
svokallaða. Á þetta benti sá er þetta
ritar i greininni „Stéfania Hansdótt-
ir,” er hann skrifaði í Dagblaðið 21.
marz á sl. ári. Raunar hefur aldrei
verið grundvöllur fyrir annars konar
stjórn hér á landi en samsetningi úr
hinum þrem lýðræðisflokkuril.
Meinið hefur verið það að ef
aðeins tveir lýðræðisflokkanna
mynda stjórn þá hefur sá er verið
hefur í stjórnarandstöðu glapizt til
þess að styrkja stjórnarandstöðu sina
með samstöðu með kommúnistum til
þess eins að reyna að fella rétt kjörna
rikisstjórn einhvern tíma á kjörtíma-
bilinu!
Slík stjórnarandstaða á ekkert
skylt við stjórnmál. Þeir mertn sem sí
og æ klifa á því að sterk stjórn verði
ekki ntynduð, nenta Alþýðubanda-
lagið sé þátttakandi, eru ekki þess
verðir að vera kallaðir stjórnmála-
menn. Sögulegar sættir Sjálfstæðis-
flokksins og kommúnista t.d. verður
einfaldlega aldrei um að ræða nema
Sjálfstæðisflokkurinn hreinlega sam-
einaðist Alþýðubandalaginu.
Og slikar „sættir” munu lands-
menn aldrei sættast á, hversu ntjög
sem forystumenn lýðræðisflokkanna
tjá sig fúsa til að vinna með
kontmúnistum og þar með gegn hags-
munum lands síns. Þeir „stjórn-
málamenn” sem þannig hugsa hljóta
að vera hugstola.
Tafarlaus samstaða um þriflokka
lýðræðisstjórn gæti hugsanlega
breytt því áliti landsmanna að þeir
sem hæst hrópa um frelsi og lýðræði
séu „geggjaðir pcrsónuleikar”. Hitt
mun ekki hrakið að þrátt fyrir slika
stjórnarmyndun mun ekki hjá þvi
komizt að nýir og traustari menn
verði valdir til „mannaforráða”
innan þessara fiokka. Móteitur
„Stefaniu” gegn íslenzkum
kommúnistum nægir ekki, eitt sér.
En þaðer góð byrjun.
£ „í forystuliði lýðræðisflokkanna þriggja
eru svo veikir hlekkir að þaö er brýnt
hagsmunamál fyrir lýðveldið að þeir verði
numdir brott.”