Dagblaðið - 16.03.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 16. MARZ1981.
12
MMBIAÐIÐ
fijáJsl, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaöiö hf. M - — • - -
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóKsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
Aöstoóarritstjóri: Haukur Helgason. Fréttastjóri: úmar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar: Jóhannes Reykdal.
(þróttir: Hailur Símonarson. Menning: Aflalsteinn Ingólfsson. Aflstoflarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Asgrfmur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar HaUdórsson, Atli Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albertsdóttir, QisH Svan Eínarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Hukf Hákonardóttir, Kristján Már Unnarsson, Sigurður Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnieifsson, Einar ólason, Ragnar Th. Sigurflsson, Sigurður Porri Sigurflsson
og Sveinn Pormóflsson.
SkrHstofustjóri: ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Práinn PorleHsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. HaNdórs-
son. DreHingarstjóri: Valgerflur H. Svainsdóttir.
Ritstjóm: Siflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aflelsfmi blaflsins er 27022 (10 linur).
Bezti sendiherrann
„Þið hafið konu á toppnum,” sagði
útlendingaeftirlitsmaðurinn á flugvell-
inum í Nairobi í Kenya fyrir viku, þegar
hann sá þar tvö íslenzk vegabréf. Hann
kom til skjalanna hjá passastimplara,
sem grunaði þetta vera fölsuð vegabréf
frá gervilandi á borð við St. Kilda hans
Dunganons.
Útlendingaeftirlitsmaðurinn sagði honum, að óhætt
væri að stimpla þessi bréf. „Kenyamenn hafa samt vit
á að láta konur ekki stjórna sér,” sagði hann og hló
mikið. Jafnrétti er vissulega ekki í hávegum haft þar
syðra. En allténd vissi hann um Vigdísi Finnboga-
dóttur.
Vafasamt er, að hann hafi vitað nokkuð um ísland,
áður en Vigdis varð forseti, enda er langur vegur frá
íslandi til Kenya. Þetta dæmi sýnir, að ísland er nú
víðar til á landabréfi en áður var. Fleiri trúa, að landið
sé í rauninni til og þá ekki sem nein ímyndun Dunga-
nons.
Erfitt er að átta sig á, hve mikið áþreifanlegt eða
óáþreifanlegt gagn ísland og íslendingar hafa af því að
verða hugtak hjá fjarlægu fólki. Lipurri passaskoðun
en ella er bara lítið og persónulegt dæmi. En við segj-
um, að safnist, þegar saman kemur, og viljum vera til á
landabréfi annarra.
Við njótum í þessu ekki aðeins þeirrar staðreyndar,
að Vigdís Finnbogadóttir er forseti. Við njótum þess
líka, að hún hefur ekki sparað sér neitt erfiði við að
taka á móti óslitinni röð erlendra blaðamanna og svara
þeim á þann hátt, að vakti aðdáun þeirra, lesenda
þéirra og heyrenda.
Samhliða viðtölum við Vigdísi i blöðum og tíma-
ritum, í útvarpi og sjónvarpi, hefur í sömu erlendu
fjölmiðlunum birzt annað efni frá íslandi, ferðasögur,
náttúru- og þjóðlífslýsingar í máli og myndum. Þetta
hefur gengið svo langt, að jafnvel Kenyamenn vita, að
ísland er til.
Þetta á eftir að koma okkur að gagni í utanríkisvið-
skiptum og á öðrum sviðum. Óhjákvæmilega verður
gagnið þó fyrst áþreifanlegt í ferðamannaþjónustu.
Eftir nokkurra ára lægð á því sviði eru bókanir er-
lendra ferðamanna fyrir sumarið meiri en þær hafa
verið. Og það hjálpar líka Flugleiðum.
Upphlaupið í Danmörku út af opinberri heimsókn
Vigdísar til Margrétar Þórhildar drottningar var raun-
verulegt og raunhæft. Þar var ekki aðeins um að ræða
lesefni í Alt for damerne um kjóla og kápur, hatta og
skartgripi, heldur stórmál í augum Dana, sem aldrei
líta í það ágæta blað.
Ferð Vigdísar Finnbogadóttur til Danmerkur var
óslitin sigurganga. Hástig hennar var fundurinn í
blaðamannaklúbbnum, sem leiftraði af fyndni, skjót-
um tilsvörum og alþýðleika, einmitt hinum mannlegu
þáttum, sem Danir kunna svo vel að meta.
Flogið hefur fyrir, að Vigdís hyggi á opinbera
Noregsferð í haust. Það hefur ekki fengizt staðfest, en
verður það vonandi. Enginn vafi er á, að hún mun
standa sig þar með hinum sama glæsibrag og í Dan-
mörku, okkur öllum til gagns og ánægju.
í rauninni væri æskilegt, að forseti okkar fengist til
að vera sem mest á ferðinni heima og erlendis. Það
hefur auðvitað í för með sér meiri kostnað við embætt-
ið en áður hefur verið, en slíkt eru smámunir í saman-
burði við áþreifanlegan og óáþreifanlegan hag okkar.
Forsetinn er okkar bezti sendiherra til að sýna
öðrum fram á, að við kunnum að tala, lesa og skrifa;
lifum nútíma menningarlífi, byggðu á fornúm grunni;
höfum sérkennilega náttúru, sem vert er að skoða; og
eigum hefðir framleiðslu og viðskipta, sem gera okkur
samningshæfa.
ÖRYGGISMÁL
Á HNÍFSEGG

—fyrrigrein—
Allt í einu eru menn farnir að ræða
af kappi um stríðshættu og almanna-
varnir. Fjölmiðlar taka undir. Þá er
svo komið að fólki finnast ýmis teikn
um yfirvofandi átök risaveldanna
gleggri en áður. Ófriður Sovétríkj-
anna út um allar jarðir, nýr og
herskár tónn Reaganstjórnarinnar og
ofsafengið vígbúnaðarkapphlaupið
— allt segir sína sögu.
Áberandi er að þingmenn og
stjórnvöld eru ekki á sömu nótun-
um. Þingmenn eða ráðherrar humma
eitthvað um „engar nýjar forsendur
öryggismála" eða rifast um fermetra-
fjölda flugskýla og rúmmetrafjölda
olíugeyma.
Ég hef skrifað nokkrar greinar í
Morgunblaðið til þess að vekja meiri
umræðu um öryggismálin. Árangur-
inn er rýr. Þjóðviljinn hefur auk þess
hafnað þremur greinum i verki. Þvi
hef ég valið að skrifa tvær kjallara-
greinar í DB. Sú fyrri fjallar um
stríðshættuna. ísland og nauðsyn
viðbúnaðar. Hin síðari um tillögur í
málum almanna- og landvarna.
Greinarnar eru skrifaðar óháð stjórn-
málasamtökunum sem ég vinn með
— Kommúnistasamtökunum og
Verkalýðsblaðinu.
Er vígbúnaðurinn
mannlaus?
Sjálfsagt greinir menn á um orsakir
heimsstyrjalda. Einhverjir leggja
áherslu á brjálsemi leiðtoga eða
valdafíkn, aðrir lita á nýja styrjöld
sem „útþenslu heimskommúnism-
ans” og enn aðrir álíta efnahagslög-
mál meginorsökina. Ég álit það
síðastnefnda réttast m.a. vegna þess
að að Sovétríkin eru hvorki alþýðu-
sinnuð né sósíalísk. En látum orsakir
liggja milli hluta. Aðalatriðið er að
okkur mun ávallt reynast erfitt að
meta hlutlægt hættuna á striði. Þess
vegna verða menn að sjá út yfir deil-
ur um orsakir og búa sig undir hið
versta nógu snemma. Og auðvitað
verða menn líka að berjast gegn
ófriði. Hvoru tveggja er illa sinnt á
íslandi.
Fyrst þarf að vinna kirFilega á
vonleysinu og uppgjöfinni. Því er
þannig farið að menn hampa tölum
um eyðingarmátt og fjölda kjarna-
vopna og annarra vígvéla um leið og
strið færist í tal. Svo er skrattinn
málaður á vegginn og spáð gjöreyð-
ingu landsins og mannkynsins. Þetta
er álíka skynsamlegt og að geta ekki
barist eigin lífsbaráttu vegna hræðslu
um að verða fyrir bíl. Maður verður
að lifa með slíkri hættu og vita að
gangur mála er undir manni sjálfum
og öðrum kominn. Þannig er þessu
líkt fariðmeðstríðið.
Mennnirnir búa dreift á jarðkúl-
unni, við íslendingar búum dreift,
mennirnir geta varist tjóni, breytt
gangi sögunnar og síðast en ekki síst;
það eru menn sem beita vopnunum á
ákveðnum stöðum og i ákveðnum til-
gangi. Talið um ótakmarkað strið og
stjórnlausa notkun gereyðingarvopna
styðst ekki við nein rök. Umræður
um stríð snúast mikið um líkur —
líkur á að svona fari eða hinsegin.
Min tillaga er einfatdlega sú að menn
taki mið af mörgum möguleikum um
gang styrjaldar og búi smáþjóð undir
að takast á við hvem þeirra sem er —
„Þingmenn eða ráðherrar humma eitt-
w hvað um „engar nýjar forsendur
öryggismála” eða rífast um fermetrafjölda
flugskýla og rúmmetrafjölda olíugeyma.”

/*
EFLUM
INNLENDAN
LYFJAIÐNAÐ
Menn ræða mikið um iðnþróun og
eflingu iðnaðar. Talið er að fjölga
verði atvinnutækifærum í iðnaði ef
unnt eigi að vera að halda fullri at-
vinnu í landinu á næstu áratugum.
Mörgum verður þá hugsað til auk-
innar stóriðju og orkusölu til orku-
freks iðnaðar. Vafalaust eigum við
þar mikla möguleika.
Hins vegar eigum við einnig mikla
möguleika í ýmsum „léttum” iðn-
greinum sem byggja á hugviti og
menntuðu starfsliði. Ein þeirra
greina er lyfjaiðnaðurinn.
Helztu röksemdir
í grein sem Guðmundur Steinsson
deildarstjóri lyfjaþróunardeildar
Pharmaco hf. skrifaði í des. 1979 og
hann nefnir „Innlend lyfjafram-
leiðsla” dregur hann fram ýmsar rök-
semdir þess að efla innlendan lyfja-
iðnað. Þessar nefnir hann helztar:
„1. Innlendur lyfjaiðnaður veitir er-
lendum lyfjaframleiðendum sam-
keppni og heldur lyfjaverði innan
sanngjarnra verðlagsmarka.
2. Innlendur lyfjaiðnaður sparar
þjóðinni gjaldeyri.
3. Innlendur lyfjaiðnaður eykur inn-
lenda þekkingu á sviði lyfjarann-
sókna og lyfjaframleiðslu og
skapar íslenzkum rannsóknar-
stofnunum frekari möguleika á
hagnýtum rannsóknarverkefnum.
Kjallarinn
GuðmundurG.
Þórarinsson
4. Innlendur lyfjaiðnaður getur tekið
við auknum mannafla bæði með
og án sérþekkingar.
5. Innlendur lyfjaiðnaður er hag-
kvæmari en ýmis annar iðnaður,
þar sem ekki er um að ræða mikla
hráefnisflutninga til landsins og
framleidd er háþróuð og dýr vara,
þannig að hráefniskostnaður er
að meðaltali um 27% af heildar-
verðmæti.
6. Innlendur lyfjaiðnaður gefur inn-
lendum umbúðaframleiðendum
aukna sölu.
7. fslenzk stjórnvöld tapa engum
tolltekjum þótt þau styðji inn-
lendan lyfjaiðnað.”
Vel mætti hugsa sér að skipta inn-
lendum lyfjaiðnaði í þrjá megin-
þætti:
a) Að auka markaðshlutdeild inn-
lendra lyfja á innlendum lyfja-
markaði.
b) Að framleiða lyf til útflutnings í
samvinnu við erlenda aðila.
c) Að framleiða ýmis hráefni til
lyfjagerðar.
Innlend lyf eru
samkeppnisfær
í athugun sem Erling Edwald for-
stjóri Lyfjaverzlunar rikisins lét gera
nýlega á samanburði verðs á nokkr-
um töflutegundum, sem Lyfjaverzl-
unin framleiðir, við verð sambæri-
legra innfluttra lyfja kemst hann að
athyglisverðri niðurstöðu.
Á tíu árum telur hann LR hafa
sparaðum 6,7 millj. nýkr., miðaðvið
heildsöluverðmæti, á aðeins nokkr-
um töflutegundum.
Hér er aðeins um Iítinn hiuta af
framleiðslu LR áð ræða og gefur því
aðeins vísbendingu um hvað hægt
væri að gera.
Flestir kannast við samanburðinn á