Dagblaðið - 19.03.1981, Blaðsíða 8

8
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 19. MARZ 1981.
(ð
Erlent
Erlent
Erlent
Erlent
I
—segir Otto Lambsdorff fjármálaráðherra V-Þýzkalands
um skipti Sovétmanna og V-Þjóðverja á gasi og pípulögnum
„En þeir munu ekki reyna að koma í veg fyrir það”
K
Sovétmenn gera sér vonir um að geta
aukiö gasútflutning um 30-40 þúsund
milljón rúmmetra á ári á næstunni 1
gegnum hinar nýju gaslagnir frá
norðurhéruðum Tyumen til vestur-
landamæra Sovétríkjanna.
mjög óhyggin og stjórnmálalega
óþroskuð,” sagði hann.
Og hvað þýða verzlunarviðskipti
fyrir Moskvu? „Svarið við þessari
spurningu er mjög einfalt og hefur
oft verið gefið, bæði í ræðum
sovézkra leiðtoga og í alþjóðlegum
skjölum. Sovétríkin líta ekki á al-
þjóðlega samninga sem neinn Tróju-
hest heldur sem brú sem tengir tvo
heima, sem hvorugur getur verið án
hins í dag, ef þeir eiga að hafa annan
valkost en ósamkomulag,” segir
Boris Kaimakov, fréttaskýrandi
APN.
Fjármálaráðherra Vestur-Þýzka-
lands, Otto Lambsdorff, sagði nú í
vikunni að V-Þjóðverja greindi enn á
við Bandaríkjamenn um samkomu-
lag sem V-Þjóðverjar gerðu við
Sovétríkin um að kaupa sovézkt gas í
skiptum fyrir pípulagnir.
Eftir fund með Alexander Haig,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði Lambsdorff að Bandaríkja-
menn mundu ekki reyna að koma í
veg fyrir þessi viðskipti þrátt fyrir þá
fullyrðingu Bandarikjastjórnar að V-
Þjóðverjar yrðu eftir samkomulagið
að treysta á Moskvu varðandi 30 pró-
sent af gasnotkun landsins.
„Bandaríkjamenn eru að vissu
leyti mótfallnir þessu samkomulagi
en munu ekki koma í veg fyrir að
Evrópumenn og ekki aðeins Þjóð-
verjar geri þetta samkomulag. Þessa
skoðun var mér kunnugt um áður en
viðræðurnar hófust og hún breyttist
ekki meðan á viðræðunum stóð,”
sagði Lambsdorff.
(APN og Reuter).
í efnahagsáætlun Sovétríkjanna
fyrir næstu tíu árin er að finna áætl-
anir um nýja samninga við „auð-
valdsríkin” um eldsneytisviðskipti.
Með hliðsjón af vaxandi þörfum
Vestur-Evrópu fyrir eldsneyti og með
þá staðreynd í huga að fram til ársins
1985 búast Sovétríkin við að auka
gasframleiðslu sína úr 435.000
milljón rúmmetrum í 600.000—
640.000 milljón rúmmetra eru horf-
urnar á auknum útflutningi á gasi al-
gerlega raunhæfar.
Eins og Nikolai Tikonov forsætis-
ráðherra benti á í viðtali við APN-
fréttastofuna má búast við að gasút-
flutningur geti aukizt um 30.000—
40.000 milljón rúmmetra á ári, eða
jafnvel meira, í gegnum hinar nýju
gaslagnir frá norðurhéruðum
Tyumen til vesturlandamæra Sovét-
ríkjanna. Sovézkir sérfræðingar hafa
nú til athugunar viðskiptatilboð frá
nokkrum löndum í Vestur-Evrópu.
í hinum margslungna heimi í dag
gegna efnahagstengsl og samningar
um efnahagsmál mikilvægu pólitísku
hlutverki en hvert er þetta hlutverk?
Hafa verzlunarviðskipti í för með sér
að gera ríki „háð” hvert öðru eða
hafa þau í för með sér milliríkja-
tengsl á nýjum og verðmætum grund-
velli?
Þegar Sovétríkin og Vestur-Þýzka-
land gerðu fyrir nokkrum árum hinn
fræga „gas-fyrir-pípulagna” samn-
ing þá var það ekki aðeins viðskipta-
hlið þessa samnings sem bent var á,
það var jafnframt hið mikilvæga
skref sem með honum var stigið til að
bæta sambúð ríkjanna. í þessu tilfelli
var samningurinn bæði hvati og af-
urð slökunarinnar.
Þessar gaspípulagnir, sem flytja
sovézkt gas um Iangan veg til Vestur-
Evrópu, eru talandi dæmi um ábata-
samt eðli viðskipta milli austurs og
vesturs. Vestur-Evrópa fullnægir
20% af þörf sinni fyrir innflutt gas
með sovézku gasi. Sovézkt gas full-
nægir 60% af þörfum Austurríkis
fyrir þessa tegund eldsneytis, Vestur-
Þýzkalands 17%, ítaliu 22% og af
þörfum Frakklands fullnægja Sovét-
ríkin 16%. Þetta hefur að sjálfsögðu
stuðlað að því að vestræn ríki yrðu
fyrir minna skakkafalli af oliukrepp-
unni en annars hefði orðið.
Flestir sérfræðingar á Vesturlönd-
um telja þó að vestræn orkumál verði
ekki svo mjög háð „Síberíugasinu”.
T.d. segir Klaus Lisen, stjórnarfor-
maður Ruhr-gas, að Vestur-Þýzka-
land hafi miklar orkulindir og öflugt
flutningakerfi og fari þessir mögu-
leikar vaxandi. Einnig hafa önnur
ríki Vestur-Evrópu útlit fyrir að hafa
yfir nægum orkulindum að ráða.
Bandarískur sérfræðingur, Miles
Kostick að nafni, hefur varað V-
Evrópu við „að verða efnahagslega
og stjórnmálalega háð Moskvu með
auknum kaupum á gasi.”
Verzlunarmenn á Vesturlöndum
álíta að Miles Kostick og skoðana-
bræður hans séu að reyna að hræða
Evrópu í vissu augnamiði.
Undanfarið hefur það gerzt oftar en
einu sinni að bandarísk fyrirtæki,
sem keppa um markaði við hin
evrópsku, hafa slegið hin siðar-
nefndu út af markaðnum og samið
sjálf. Framtíðin mun leiða í ljós hvort
þessi skoðun hefur við rök að styðj-
ast.
Trúlega er það svo að stuðnings-
menn þess að frysta samvinnu, sem
Nýir samningar Sovétmanna við „auðvaldsríkin” um eldsneytisviðskipti
fyrirhugaðir:
„Bandaríkjamenn eru ó■
ánægóir meó samkomu-
lag okkar og Rússa”
finna sig nú í vonlausri aðstöðu,
koma nú fram í sviðsljósið í augljós-
lega pólitískum tilgangi. Á þessu
sviði hafa stjórnmálamenn í Evrópu
næga reynslu af samvinnu við Sovét-
ríkin til að gera sér um hana
ákveðnari hugmyndir. Sem dæmi um
það má nefna er Staribacher, við-
skiptaráðherra Austurríkis, svaraði
þeirri spurningu hvort hætta væri á
að ágreiningur kæmi upp á milli
Sovétríkjanna og Vínar, hvort
Austurríki mætti búast við að verða
annaðhvort að beygja sig undir póli-
tískar kröfur Sovétríkjanna eða
landinu yrði neitað um orku, olíu,
gas og kol. Hann sagði það myndi
Kreml áreiðánlega ekki gera. „Þeir
sem halda að Sovétríkin geri eitt-
hvað slíkt álíta þau of frumstæð,