Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 02.02.1957, Síða 49

113
syn. Verulegur hluti þjóðarþegnanna hefur aldrei haft
þennan rétt, ekki haft neina aðstöðu til að beita honum,
eða eigi talið sér neinn ávinning að beita honum. Má þar
fyrst til nefna alla opinbert starfsfólk, sem eigi hefur verk-
fallsrétt og bændur, sem að vísu eru atvinnurekendur og
framleiðendur, en þó með því sérstaka sniði, að gerðadóm-
ur ákveður verð á framleiðslu þeirra, og meðallaun þeirra,
sem eigi er hægt að segja að séu rífleg miðað við vinnu-
framlag þeirra. Bændur hafa þó alltaf gert sér ljóst, að verk-
fall mundi fyrst og fremst skaða þá sjálfa, jafnvel þótt þeir
með því gætu knúið fram hærra verð á framleiðslu sinni.
Verzlunarfólk, sem er all fjölmenn stétt, mun aldrei hafa
beitt verkfölum í kjaradeilum, vafalaust ekki séð sér hag í
því og það mun sanni næst, eins og nú er komið högum vor-
um, að verkföll eru öllum til tjóns. Þeir, sem gera verkföll-
in, fá sjaldnast uppborið það tjón, er þeir bíða við þau,
áður en kjarabótin hefur á einhvern hátt verið af þeim
tekin og hið þjóðfélagslega tjón fæst aldrei bætt, auk þess
skapa þau úlfúð, sundrung og tortryggni, er valda tjóni,
sem eigi verður metið til fjár.
Að fenginni dýrkeyptri reynslu ættu flestir að geta verið
sammála um að afnema verkföM og leita annarra eðlilegri
og heilbrigðari leiða í kjaradeilum. Þeir, sem ekki vilja það,
hafa áreiðanlega önnur viðhorf til verkfalla, heldur en vel-
ferð og hag launþeganna og heill þjóðfélagsins.
Hvað á þá að koma í stað verkfalla í kjaradeilum?
Því er fljótsvarað. — Gerðardómur. Þeir, sem eigi vilja
leggja deilumál sín í gerð, hafa ekki hreint mjöl í pokanum
og harla litla trú á eigin málstað. í öllum deilumálum og
ágreiningi í þjóðfélaginu, öðrum en kjaradeilum, er gerð
eða dómstólar látnir skera úr og verða aðilar að láta sér það
vel líka, en aðeins í kjaradeilum er kúgun og hnefaréttur
löghelgaður. Væri ekki rétt að hugleiða hvernig umhorfs
yrði í þjóðfélagi, sem leyfði sömu aðferðir í öllum ágrein-
8