Frjáls verslun - 01.03.1939, Blaðsíða 3

iS því, að menn gjaldi mjög varhuga við því að
eiga nokkur viðskipti við menn hér. En ef svo
er, að útlendingar séu hræddir við að senda
hingað vörur, þegar þeir vita hvernig ástandið
er, þá getur ekki allt verið með feldu og við
megum aðeins sjálfum okkur um kenna.
En eitt geta landsmenn haft hugfast, að er-
lendar þjóðir, sem hér hafa viðskipti, fylgjast
nákvæmlega með um allt, er hér gerist, og kaup-
sýslumenn þeirra fá að vita það jafnóðum.
Gjaldeyrisframkvæmdin
og sérstíiða S. í. S.
Síðasta árið hefir gjaldeyrisástandið farið
hríðversnandi og síðan innflytjendur almennt
fóru að safna stórskuldum erlendis vegna yfir-
færsluvandræðanna, hefir hin áberandi sérstaða
S. í. S. með gjaldeyrir og greiðslur til útlanda
verið tíðrætt umtalsefni. Málið horfir þannig
við, að Sambandið hefir fengið leyfi til að nota
allan sinn gjaldeyrir, annan en þann, sem fæst
fyrir saltfisk, til að greiða fyrir vörur, sem
Sambandið kaupir frá útlöndum. Auk þess virð-
ist það mega nota allan gjaldeyri, sem það fær
íyrir afurðir, er það kaupir af öðrum en sínum
eigin félögum, svo sem ýmsar sjávarafurðir.
Heyrzt hefir að Sambandið hafi undanfarið haft
á leigu skip til þess að kaupa ísfisk í Vest-
mannaeyjum, í því skyni að afla sér gjaldeyris.
Einnig mun það hafa keypt í stórum stíl hrogn
og harðfisk.
Meðan innflytjendur fengu nokkurn veginn
að standa í skilum við útlönd, var lítið sagt við
þessum sérréttindum Sambandsins. En síðan
bankarnir fóru að endursenda vöruvíxlana í
hrönnum og engir geta staðið í skilum við út-
!önd nema Sambandið og þeir, sem eingöngu
verzla við „clearing“-löndin, þá hefir aðstaðan
gerbreytst. Þá hefir fyrst komið greinilega í
ljós hversu stórfeld fríðindi það eru, að mega
nota án íhlutunar allan gjaldeyri, sem hægt er
að ná í.
Því hefir verið mjög eindregið haldið fram,
að S. 1. S. þurfi ekki að hlíta sömu lögum og
önnur verzlunarfyrirtæki í landinu. I því sam-
bandi má benda á það, að mjög hart er gengið
eftir hjá öllum útflytjendum, öðrum en S. I. S.,
nákvæmri skilagrein fyrir hverri krónu af því,
sem útflutt er. Gengur þetta eftirlit stundum
svo langt, að skip eru látin bíða í höfn þangað
til fullnægjandi skil hafa verið gerð. Því er aft-
ur á móti haldið fram, að S. í. S. sendi út allar
vörur án nokkurs eftirlits með gjaldeyrinum og
þurfi engum að standa reikningsskil í því efni.
Óneitanlega lítur það einkennilega út, að
nokkur hluti landsmanna þurfi að hlíta hinu
strangasta gjaldeyriseftirliti, en annar hluti
sleppi gersamlega og þurfi engum að standa
reikningsskap gerða sinna á þessu sviði. Eng-
inn vafi er á því, að þetta misrétti torveldar á
allan hátt gjaldeyriseftirlitið og eitrar fram-
kvæmd haftanna. Ef hér á vel að fara, verða
allir að vera jafnir fyrir lögunum. Annaðhvort
verður S. í. S. að hlíta sömu löguui og aðrir, eða
aðrir verða að fá að njóta sömu fríðinda og
Sambandið, án nokkurs undandráttar.
Eitur viðskipbslífsins —
frosnar inneignir.
Hin hættulegustu spjöll, sem nokkur þjóð get-
ur unnið lánstrausti sínu, er að „frysta“ hjá
sér inneignir útlendinga, þótt í smáum stíl sé.
Þegar svo er komið, að enginn getur verið viss
um að andvirði hingað seldra vara eigi aftur-
kvæmt til seljandans, þrýtur skjótt lánstraust-
ið og álitið. Forráðamönnum þjóðarinnar ætti
nú fyrst og fremst að vera það ljóst, að við get-
um ekki lifað á því til lengdar að frysta hér
inneignir útlendinga. Að því hlýtur að koma, að
slík „tekjulind" þorni. Þess vegna á að stanza
strax þessa vanskilaþróun. Hún leiðir aðeins
til glötunar. Það verður nú þegar að gera þær
ráðstafanir, sem duga til að stanza óreiðuna.
Þetta getur ekki haldið svona áfram, það sér
hver maður með heilbrigðri skynsemi.
Þjóðin verður nú þegar að greiða eða semja
um hinar frosnu inneignir og sjá um að hægt
sé að greiða það, sem innflutt er. Ef ekkert er
að gert og allt látið ganga áfram eins og nú,
halda vanskilaskuldirnar áfram að vaxa þang-
að til þjóðin fær ekki við þær ráðið.
Þessi mál eru nú í höndum manna, sem enga
gæfu hafa borið til að leysa þau, enda fer nú
allt versnandi með mánuði hverjum.
FRJÁLS VERZLUN
S