Frjáls verslun - 01.03.1939, Qupperneq 27

Bjarni riddari Sívertsen, frh. af bls. 5
á Islandi. Bjarni var rausnarsamur og gestris-
inn og hafði allmikið um sig að höfðingjasið.
En fyrst og fremst var hann kaupsýslumað-
ur. Verzlun hans var umfangsmikil og rak hann
hana fyrst og framanaf í félagi við Wolf stór-
kaupmann í Keupmannahöfn, eða, þangað til
Wolf dó, 1809. Þó að Hafnarfjarðarverzlunin
væri aðalverzlun hans, fór hann einnig að verzla
í Reykjavík 1797 og hafði þar allmikla verzlun,
en kom þó sjálfur lítið við reykvísk mál. Hann
fékk ýmsa menn til forstöðu Reykjavíkurverzl-
unar sinnar, fyrst Sigurð stúdent, en seinast tók
við henni Sigurður, sonur Bjarna. Verzlunarhús
hans hér standa að nokkru leyti enn, í Hafn-
arstræti, þar sem nú er Smjörhúsið, én vöru-
geymsluhús stóðu hinumegin við götuna. Bjarni
hafði um sumt samvinnu við annan kaupmann
í Reykjavík, sem hét Petræus, á þann hátt, að
þeir leigðu stundum saman til helminga skip til
farmflutninga, tvö eða fleiri, og gerðu þetta að-
allega til þess að dreifa siglingahættunni, en það
kom fyrir að Bjarni misti skip. Petræus verzl-
aði einnig í Hafnarstræti, sem nú er, þar sem
nú standa skrifstofur 0. Johnson & Kaaber.
Eitt mesta og merkasta átak Bjarna Sívertsen
fyrir íslenzk viðskipti voru afskipti hans af
útvegs og siglingamálum. Hann hafði siálfur
vanist siósókn frá æsku sinni og lagði snemma
hug á það, að bæta útveginn og keypti sér þil-
skip. Hann var að eðlisfari hagur maður og góð-
ur1 smiður og það varð til þess, að hann fór
sjálfur að fást við skipasmíðar. Fyrsta tilraun
hans tókst vel og lagði hann þá út í merkilega
nýiung og þótti stórhuga. Hann kom upp skipa-
smíðastöð í Hafnarfirði og einskonar dráttar-
braut, þar sem hann gat tekið til viðgerðar all-
stór skip. Þetta var fyrsta þessháttar fvrirtæk-
ið. sem hér var stofnað og smíðaði Bjarni og
gerði við mörg skip, sagði fyrir verlíum oe- gekk
oft sjáfur vel að þessari vinnu og þótti hún
skemmtileg. Fyrsta skipið sem Bjarni smíðaði
mun hafa verið „Havnefjords Pröven", 1803,
nær 19 álna langt skip. Alls mun Bjarni hafa
átt um eða yfir 10 skip, til fiskveiða og farm-
flutninga, frá Danmörku og Bretlandi, en hann
hafði einnig skip í förum með saltfisk beint til
Spánar. Flest munu þetta hafa verið lítil fiski-
skip, eða bátar, um eða innan við 10 lestir, en
stærst uppundir 40 lestir.
Þegar Bjarni hafði rekið verzlun sína og út-
veg náiægt einn áratug í góðu gengi, skeði bað
eitt sinn, að „með skipunum komu út tíðindi
mikil og harla stórkostleg", segir Espólín, því
að þá „höfðu allar Norðurálfuþjóðir tekið sig
FRJÁLS VERZLUN
saman í móti Napóleon keisara í Frakklandi,
síðan er hann fór óförunum í Rússlandi". Það
er vitanlegt og þarf ekki að rekja hér nákvæm-
lega hver áhrif Napóleonsstyrjaldirnar höfðu á
viðskiptalíf Evrópu. Danir drógust inn í þann
ófögnuð og þar með vofði hætta siglingabanns
og vöruskorts yfir Islandi. Tíðindi þessi bárust
seint til íslands, því að ferðir voru strjálar og
voru þeir Bjarni og fleiri fyrirmenn héðan, s. s.
Magnús Stephensen, á leið til útlanda er þeim
barst þessi hersaga og urðu sjálfir óþyrmi-
leo-a fyrir barðinu á styrjöldinni. Var skip þeirra
hernumið og haldið með það til hafnar í Leith.
Hefst nú mikill þáttur og markverður í ís-
lenzkri verzlunar og stjórnmálasögu, þó að hér
verði fátt eitt af honum sagt, því að allmikið
hefir verið um hann skrifað. Englendingar tóku
danska flotann í árásinni á Kaupmannahöfn
1807, til þess að hamla bví að hann yrði Napó-
leon til nvtja og varð af bessu langvinn styrj-
öld milli Dana og Englendinga og eltu Englend-
ingar þá einnig uppi íslandsförin og tóku
bau. Þannig lentu þeir félagar, sem fyr er nefnt,
í haldi í Skotlandi, en stiftamtmaðurinn, Trampe
greifi, sem einnig var með þessu skipi, komst
áfram til Hafnar.
Nú steðjaði mikill vandi að þeim Magnúsi
Stephensen og Bjarna Sívertsen og mikill voði
búinn íslenzkri verzlun. Gengu þeir félagar í
bað af mikilli ósérnlægni og miklum dugnaði að
bjarga málum lands síns og vildi svo vel til, að
þeir fundu áhrifamikinn og tillagagóðan mann.
sem fúslega gekk í lið með þeim vegna vináttu
við ísland og þá Stenhensena. Það var Sir Josenh
Banks, alkunnur maður, m. m. af einni ferð sinni
með Cook, og hafði komið til íslands áður og
haft aðsetur í Hafnarfirði og bundið vináttu við
Ólaf Stephensen, föður Magnúsar. Þess vegna
skrifaði Magnús honum og tjáði honum vand-
ræði sín og landsins og bað hann úrlausnar.
Bjarni Sívertsen var einnig í þessum ráðum og
gekk rösklega í málið. Hann var um ellefu vik-
ur í Edinborg og fór einnig til London og var
þar lengi að vinna að þessum málum. Fóru þeir
félagar fram á það, að íslendingar eða Islands-
kaupmenn fengju að halda óhindrað upni sigl-
ingum til íslands, þótt Danir ættu í ófriði við
Englendinga og fékkst þetta fyrir milligöngu
Sir Josephs, eftir mikið þóf. Sýndi Bjarni Sí-
vertsen í því drengskap sinn og víðsýni að hann
lét sér ekki nægja það, þótt hann fengi sín eigin
skip laus og frjáls til flutninga, heldur var hann
iengi í London til þess að losa einnig úr her-
námi skip annarra kaupmanna og að sumu leyti
keppinauta sinna. Þakkaði hann þetta allt Sir
Joseph Banks, en ekki sjálfum sér, og misstu ís-
27