Frjáls verslun - 01.08.1939, Blaðsíða 3

hinna pólitísku samvinnumanna undanfarin ár
gegn frjálsri verzlun og kaupmannastéttinni
yfirleitt.
Fyrir tuttugu árum var haíizt handa í blaði
Framsóknarmönnum með rógi og svívirðingum
um alla hina stærri útgerðarmenn. Þeir voru
hundeltir árum saman, og á þá voru bornar
hinar verstu vammir og skammir, sem fram-
sóknarleiðtogarnir gátu látið sér til hugar koma.
Þeirra áhugamál var það, að enginn stæði upp
úr flatneskju miðlungsmanna, og að dugnaðar-
mennirnir fengi ekki leyfi til að hazla sér völl
og rýma til fyrir öðrum. Það gat orðið hættu-
legt fyrir þjóðfélag, sem í framtíðinni átti að
byggjast á samvinnukaupskap og ríkisrekstri.
Hinn látlausi rógur var farinn að hafa þau
áhrif, að það gekk skammaryrði næst, að kall-
ast útgerðarmaður. — Nú er útgerðin komin á
heljarþröm, orðin fátæk og úrræðalítil. Nú er
aftur orðið heiðarlegt, að vera útgerðarmaður,
því að nú standa fáir upp úr. Rógurinn og ill-
girnin hafa unnið sitt hlutverk.
Nú er röðin komin að kaupmannastéttinni.
Þar eru ennþá nokkuð margir menn ofansjáv-
ar. í mörg ár hefir blað Framsóknarflokksins
reynt að koma því inn hjá þjóðinni, að kaup-
menn séu hinir verstu fjandmenn hennar. Þeir
eru kallaðir okrarar, samvizkulausir fjárplógs-
menn, blóðsugur þjóðfélagsins, svikulir brask-
arar og fleiri slíkum nöfnum. Þeim er líkt við
dönsku einokunarkaupmennina, þeir eru sagðir
lifa á svitadropum alþýðunnar og eigingirni
þeirra er takmarkalaus.
Á þennan veg hefir hinn pólitíski aðili sam-
vinnufélaganna í landinu rekið róg sinn og sví-
virðingar um verzlunarstéttina. Takmarkið var,
að útrýma allri kaupmannaverzlun í landinu,
og til þess átti að nota sömu aðferð og beitt var
við útgerðarmennina. Samvinnufélögin áttu að
ná yfirráðum í allri verzlun landsmanna og þar
með auka stórkostlega hið pólitíska vald Fram-
sóknarflokksins, sem nú byggir tilveru sína að
mestu á áhrifavaldi kaupfélaganna.
En þessi margra ára herferð, með róginn og
illgirnina að vopni, hefir mistekizt. Þjóðin hef-
ir ekki fengizt til að trúa þeim svívirðingum,
sem á verzlunarstéttina hafa verið bornar, því
að starf hennar og þroski hefir sannað hið
gagnstæða. íslenzka verzlunarstéttin stendur
fyllilega á sporði verzlunarstéttum annara þjóða
um þekkingu, dugnað, árvekni og heiðarleik í
viðskiptum. Stéttin þarf engan kinnroða að bera
fyrir starf sitt. Hún er þjóðinni til sóma, og
það er hverjum manni sæmd að því, að teljast
til íslenzkrar verzlunarstéttar. Ef það væri allt
satt, sem Framsóknarmenn hafa borið á kaup-
mannastéttina undanfarin 10 ár, þá mundu
kaupfélögin af eðlilegum orsökum hafa lagt
undir sig alla verzlun í landinu. Menn verzla
yfirleitt þar, sem þeim er hagkvæmast og við-
skiptin leita þangað, sem kjörin eru bezt.
En þetta hefir orðið á annan veg. Áður en
höftin komu til sögunnar, höfðu kaupfélögin í
meira en hálfa öld ekki náð undir sig meira en
10% af innflutningsverzlun landsins.
Þegar rógsherferðin brást, var horfið að
öðru ráði, sem barst upp í hendur Framsóknar-
manna með innflutningshöftunum. Það var að
kúga verzlunarstéttina með aðstoð haftanna.
Samvinnufélögum er gefinn forgangsréttur um
allan innflutning. Þessi síðari aðferð hefir eflt
kaupfélögin fjárhagslega í stórum stíl, en tak-
markið, að ráða niðurlögum verzlunarstéttar-
innar, hefir ekki náðst. Það takmark er enn
allfjarri, og er ekki ólíklegt, að Framsóknar-
flokkurinn hafi reist sér hurðarás um öxl, þeg-
ar hann hóf þá ráðagerð.
Verzlunarstéttin mun berjast til þrautar gegn
róginum og ranglætinu. Hún heimtar, að sami
réttur gangi í þessu landi yfir alla, sem við við-
skipti fást.
Hún er reiðubúin að leggja fram krafta sína
og taka á sig þær kvaðir, sem nauðsynlegar eru,
til þess að komast fram úr erfiðleikunum — ef
hið sama er látið yfir alla ganga. Þeir, sem
halda óréttinum við, leita að ófriði. Þangað til
viðurkennt er, að sami réttur eigi að ganga yfir
alla, verður hér enginn friður, og■ ekkert sam-
starf til lengdar.
Verzlun Dana í næstu styrjöld
P. Munch, utanríkisráðherra Dana, hefir ritað grein
í tímaritið Europische Revue, þar sem hann segir m. a.:
„Komi til stríðs milli stórveldanna, mun Danmörk og
önnur ríki, sem líkt stendur á fyrir, kappkosta af öll-
um mætti, að halda sér utan við styrjöldina. Danmörk
treystir því, að hlutleysi hennar verði virt í einu og
öllu. Hvað viðvíkur verzlun vorri við ríki, sem kynnu
að verða andstæðingar i styrjöld, þá er það ætlun vor,
að fylgja sömu reglum og í heimsstyrjöldinni. Við mun-
um reyna að halda uppi viðskiptum við tvær stærstu
kaupþjóðir vorar, Þýzkaland og England, á þeim
grundvelli, að útflutningnr okkar skiptist til þeirra á
svipaðan hátt og á friðartímum. Vér væntum þess, að
báðir aðiljar skilji þessa afstöðu Danmerkur, og að
það er öllum hlutaðeigendum fyrir beztu, að þannig
sé málum skipað“.
FRJÁLS VERZLUN
3