Frjáls verslun - 01.08.1939, Blaðsíða 7

varð lærlingur hjá 0. K. Þegar hann sá hinn
geysivíða verkahring þess fyrirtækis, varð
honum ljóst, að heimurinn var stærri en hann
hafði haldið. Hann varð óánægður með þá mögu-
leika, sem hann hafði áður verið harðánægður
með ... Dag einn hringdi hann til Hasager, rit-
stjóra, kvaðst vera bréfritari hjá 0. K. (lærling-
ur var alltof auðvirðilegur titill), og bauðst til
að vera dómari í fyrstu vélritunarkeppninni,
sem Politiken stofnaði til. Hann varð dómari —
og fékk hrós fyrir dugnað sinn í starfi þessu.
Hann var að byrja að gnæfa yfir meðalmenn-
ina. —
Nokkrum árum síðar fór hann í herþjónustu
í lífverðinum, og þegar hann kom heim, sendi
hann umsókn um stöðu, sem Aarhus Oliefabrik
auglýsti. Hann fékk tilkynningu um að tala við
framkvæmdarstjórann í hvítu villunni við Ár-
ósaflóann (þar sem hann býr nú sjálfur), og
fékk strax fulltrúastöðu við framkvæmdastjórn-
ina. Hann var aðeins 21 árs að aldri, og því fór
fjarri, að hann hefði hlotið fullnægjandi mennt-
un fyrir svona ábyrgðarmikla stöðu. En hann
vann 18 klst. á sólarhring, og vann ekki aðeins
sitt starf, heldur enn meira að auki.
Sífelldir erfiðleilcar.
Eftir 1920 lenti Aarhus Oliefabrik í langvar-
andi erfiðleikum. Þeim lauk með því, að þýzka
dótturverksmiðjan varð að hætta störfum árið
1928 og munaði litlu, að hún drægi ,,foreldrið“
með sér í fallinu. Þrír framkvæmdarstjórar voru
settir, hver á fætur öðrum, en fulltrúinn var allt-
af sá sami, og hann stækkaði jafnt og þétt
starfssvið sitt. Árið 1928 varð hann meðfram-
kvæmdarstjóri — þrítugur að aldri.
En nýir hvirfilbyljir í framkvæmdalífinu hóf-
ust í Ameríku og bárust um víða veröld. En nú
stóðst Aarhus Oliefabrik öll áföll, og þau 10 ár,
sem Juncker hefir setið undir stýri, hefir félag-
ið getað varið 34 milj. kr. til aukninga og
skuldagreiðslna.
Það var djarflegt af David, hrm., að gera
Juncker að framkvæmdarstjóra, og viturlegt. —
Hann var svo ungur, að hann fylgdist með tím-
anum, og hann þekkti ekki annað en erfiðleika
í verzlunarmálum. Það er eins og hann kynni
bezt við sig, þegar dimmt er í lofti. Að hans áliti
er aðeins til ein viðskiptaregla: „Verðsveiflurn-
ar eru summan af mistökum verzlunarheimsins“.
Allar aðrar reglur eru dauðar að hans dómi,
jafnvel framboð og eftirspurn eru hætt að
verka. Alls staðar í heiminum eru til nægar
vörur, en sums staðar er þeim brennt og ann-
ars staðar deyr fólk úr hungri.
I margar aldir hafa menn verið vissir um, að
verðlag hækkaði á stríðstímum, — en það lækk-
aði í Abyssiníustríðinu. Áður en stríðið hófst
og menn voru að tala um það, þá hækkaði verð-
lagið. Það lækkaði meðan allir voru að tala um
stríð árið 1938. Það eru ekki til neinar bækur,
FRJÁLS VERZLUN
þar sem hægt er að lesa um hvernig menn eiga
að haga sér í viðskiptaörðugleikum. En stjórn-
andi heimsfyrirtækis, sem allir stórviðburðir
hafa áhrif á, og þar sem allt verður að fram-
kvæmast á augabragði, þarf að fylgjast með
því, sem fram fer um víða veröld, í blöðum og
útvarpi. Hann hlustar ekki á áróðursræður, held-
ur hlutlaust yfirlit danska útvarpsins. Hann les
ekki æsingaskrif blaðanna, en hefir sérstaka
menn, sem senda skýrslur til hans frá öllum
heimsálfum.
Staðreyndir og framsýni.
Hann leitast við að kynna sér, hvað aðalmennirnir í
heimspólitikinni hugsa, en hann leitast líka við að
kynna sér almenningsálitið. Hann hefir komizt að raun
um, að almenningur í Evrópu er „þefvis" á hvað ger-
ast muni, er fram líða stundir. Það hefir hann sann-
reynt, oft og mörgum sinnum.
Þegar stjórnarfundir eru haldnir i A. O., eru fund-
armönnum alltaf fengnir langir listar, þar sem á er
ritað t. d.: „Chamberlain flýgur til Berchtesgaden“,
„Hitler heimtar Anschluss", o. s. frv., og jafnframt
fylgja verðsveiflurnar, sem þessir atburðir höfðu í för
með sér. Eftir þessu eiga stjórnarmeðlimir að dæma
hvernig framkvæmdastjóranum hefir tekizt stjórn fyr-
irtækisins . . . Menn skyldu nú ætla, að þetta væri afar
taugaveiklandi, að þurfa að stjórna slíku í-isafyrir-
tæki. En Juncker segir, að ábyrgðin sé alltaf sú sama,
hvort sem veltan er milljónir eða þúsundir. Menn eiga
að læra af reynslunni, hver áhrif stórviðburðirnir hafa
á heimsviðskiptin, og haga sér eftir því. Fyrirtækið og
stjórnandi þess stendur og fellur með þessari framsýni.
A. O. hefir alveg sérstakan „verðsveiflufræðing“,
sem athugar allt, er þessu við kemur. Það er trú Junck-
ers, að áður en langt um líður, takist honum að setja
fram kenningu um það, hvernig menn geti í framtíð-
inni reiknað út óorðnar verðsveiflur. „Hann heldur, að
hann geti gert allt með vélum“, segir kaupmaðurinn af
gamla skólanum, sem álítur, að verzlunarmaðurinn
þurfi aðeins að hafa „verzlunarþefvísi".
En Juncker felst á, að „þefvísin" verði einnig að
vera í „fórum“ verzlunarmannsins, enda er hún til
margs þarfleg á öðrum sviðum mannlifsins. Menn geta
ekki lært kaupmennsku. En Juncker er þeirrar skoðun-
ar, að „þefvísin" sé einskis nýt, ef maðurinn hefir ekki
notið algengustu verzlunarmenntunar. „Heppnin", segir
hann, „fylgir nefnilega oftast þeim, sem eru duglegir og
framsýnir".
Þessi skoðun Junckers er orsök þess, að hann fekk
því til leiðar komið, að hagfræðideild var stofnuð við
háskólann í Árósum. Þar fá verzlunarmenn framtíðar-
innar að kynnast hinum mörgu hliðum viðskiptalífsins.
Þeir læra ekki eingöngu rekstursfræði og' nokkuð í lög-
fræði, heldur og að hugsa rétt, og loks læra þeir al-
menna sálfræði. Vonandi gefur þetta þeim ekki aðeins
tækifæri til þess að komast áfram, heldur munu þeir
ryðja braut stefnum, sem munu verða Danmörku til
hagsbóta í framtíðinni . . .
Sú þjóðfélagsstefna, sem Juncker fylg'ir, hefir eitt
sinn haft mikla þýðingu, til þess að bæta sambúð iðn-
aðarins og landbúnaðarins Juncker gekk nefnilega inn