Frjáls verslun - 01.12.1941, Side 13

V ö ru þe k k i n g
í Austurlöndum hafa myndazt sagnir um hvernig
það bar við að menn tóku að drekka te. í fornöld var
uppi guðhræddur vitringur, sem alla daga og nætur
fékkst við að rannsaka gátur lífs og dauða. En þar kom
að hann varð ógnarlega syfjaður og gat ekki haldið
augunum opnum. Þá varð hann hinn reiðasti og vildi
ekki láta undan sinni eigin þreytu. En hann vissi ekki
annað ráð en skera af sér augnalokin og kasta þeim
burt, en þar sem þau féllu á jörðina spratt upp runni
en af honum fæst teið. Sá sannleiksvottur er í þessari
sögn að teið lífgar og heldur augunum opnum.
Meðal Kínverja er teið alþekktur drykkur. Kínversk-
ar bækur segja að það hafi verið þekkt um 600 árum
fyrir Krists burð. Oð teið var þá ræktað á sama hátt og
enn er gert til sveita í Kína. Einkum þarf nákvæmrar
aðgæzlu við þegar fyrstu blöðin eru tekin en af þeim
fæst bezta teið og voru það forréttindi keisarans að fá
slíkt te. Ef ekki var að öllu rétt farið að með það te,
sem keisaranum var ætlað var það höfuðsök. íMenn urðu
að vera táhreinir, máttu ekki borða fisk meðan á upp-
skerunni stóð og máttu ekki snerta á blöðunum nema
með hönskum.
Te fluttist ekki snemma til Evrópu. Það var fyrst
um miðja 17. öld að sjómenn fluttu tegras með sér frá
Kína til Hollands. f fyrstu var litið fremur á það sem
læknismeðal en það að grasið var frá hinum fjarlægu
Austurlöndum gaf því leyndardómsfulla náttúru í aug-
Teyrkjustúlkur í Japan.
FRJÁLS VERZLUN
um Evrópu-manna. Læknar þess tíma töldu ekki færri
en 23 mismunandi sjúkdóma, sem hægt var að lækna
með tegrasi. En brátt var farið að drekka te-vatn og
þá varð tegrasið mikil verzlunarvara. Englendingar og
Rússar drekka þjóða mest te í Evrópu.
*
Teið hefir átt sitt sögulega hlutverk, sem þó raunar
má segja að væri af hendingu sprottið. Nokkru fyrir
frelsisstríð Bandaríkjanna voru miklar deilur risnar
milli Englands og nýlendnanna í Vesturheimi og voru
skattamál höfuðorsök þess. Nýlendurnar voru ekki
fúsar til þess að verða brezk skattlönd. Þá gripu Eng-
lendingar til þess að reyna hvort þeir gætu ekki fengið
Vestmenn til að borga tolla af vörum svo sem tei.
Ameríkumenn þóttust litlu bættari að sleppa við skatt
en fá toll í staðinn. Þeir gerðu því ,,te-verkfall“. Þeir
hættu algerlega að drekka te og þegar Englendingai'
sendu skip með tei til Boston fóru nokkrir grímuklæddir
borgarar út í skipið og köstuðu í sjóinn tei er var
320.000 króna virði. Þetta var einn af þeim atburðum,
sem átti mestan þáttinn í að hleypa stríðinu af stað
milli Englands og nýlendnanna.
*
Te-notkun breiddist frá Kína til Japan og á nitjándu
öld var tekið að rækta te á Java (1826) og í Indlandi.
Um miðja 19. öld reyndu menn að rækta te á Ceylon,
en það tókst ekki og það var ekki fyrr en 1866
að það tókst að rækta þar te. Kina, Japan, Ind-
land, Ceylon og Java eru nú mestu te-löndin. Á Ceylon
er teræktin aðeins stóriðja og svo er það víðar, en í
Kína hefir það lengst haldist að teræktin er iðja sem
fer fram á dreyfðum bændabýlum um allt landið.
Eins og er kunnugt eru það blöðin af terunnanum,
sem notuð eru. Þegar blöðin eru ný eru þau beisk á
bragðið og hinn eiginlegi te-smekkur fæst ekki fyr en
búið er að meðhöndla te-grasið á sérstakan hátt. Orsök
þess að teið er hressandi er að lögurinn af því inniheld-
ur nokkuð af koffein.
Til eru ýmsar tegundir af tei og eru hinar helztu að-
greindar eftir litum, þ. e. gult, grænt og svart te. Gula
teið, er lítt notað nema í Kína en það er gert úr te-
blöðum, sem eru þurkuð við sólarhita eða hægan eld.
Græna teið fæst frá Japan, Kína og Java. Straks eftir
uppskeruna eru blöðin sett á heitar pönnur svo að blað-
sellurnar deyja fljótt af hitanum en þar af leiðir að
blöðin halda græna litnum. Bezt þekkjum við svarta
13