Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.01.1963, Qupperneq 10

Frjáls verslun - 01.01.1963, Qupperneq 10
verið gert ráð fyrir, að hægt yrði að stækka verk- smiðjuna, sem þessu nemur. Við Mosjöen er miklu meira Jáglendi og lægri fjöll, en á þeim stöðum, sem talað hefur verið um liér að framan. Samt sem áður var ekki nægjanlega stórt, slétt land fyrir hendi fyrir verksmiðjuna, og þrengdi meðal annars járnbraútarstöðin að. Til verksmiðjunnar voru því upphaflega látnir af hendi 17 ha lands, en lóðin lrefur síðan verið stækkuð upp í 30 ha með því að grafa og dæla 530 þús. m3 af möl og sandi upp úr nærliggjandi árfarvegi og stækka þannig landið. Er umráðasvæði verksmiðj- unnar nú 1 km á lengd og um 300 m á breidd. Starfsmenn við verksmiðjureksturinn og annað sem lionum við kemur, svo sem uppskipun, við- hald og skrifstofuvinnu, eru alls um 550, þar af eru allt að 450 verkamenn eða iðnaðarmenn, sem liafa fengið meiri og minni þjálfun til starfans. Eins og í öllum aluminíumverksmiðjum, er unnið dag og nótt alla daga ársins, þar sem framleiðslan má ekki stöðvast, og eru þrjár vaktir, sem skiptast á. Aluminíum-oxyd til framleiðslunnar kemur frá Guineu í Afríku, en málmurinn fullunninn er að meir en % hlutum seldur til Bretlands (þar sem AIAG mun eiga verksmiðjur, er framleiða úr alu- miníum) og afgangurinn til margra landa, en þó mest til Svíþjóðar. í Mosjöen-verksmiðjunni er gert mjög mikið til að hindra að hættulegar lofttegundir berist út í andrúmsloftið. Gasi er safnað saman beint frá bræðsluofnunum og einnig upp undir þaki í verk- smiðjuskálunum, og er síðan Ieitt í eins konar þvottakör. Flúor úr vatninu er svo látið ganga saman við kalk og síðan er þessum úrgangi dælt í gegnum 700 m langt plaströr út á fjarðarbotn. Það kostaði 10 millj. norskra kr. að korna upp þessu kerfi, en aftur á móti mun árlegur rekstur þess ekki kosta nema 1—200 þús. norskra kr. Til enn frek- ara öryggis hefur aluminíumverksmiðjan ieigt býli í 4 km fjarlægð, til 10 ára, þar sem nákvæmar rann- sóknir fara fram á áhrifum verksmiðjunnar á gróð- ur og húsdýr. Komið hefur í ljós að flúormagnið í grasi, nautpeningi og silungi (í nærliggjandi á) hefur aukizt vegna verksmiðjunnar, en þó í svo litlum mæli, að það er talið langt frá J^ví að vera hættulegt. Vinnsla úr aluminíum Hér að framan hefur verið rætt um fjórar verk- smiðjur í Noregi, sem framleiða aluminíum, þ. e, í Ilöyanger, Árdal, Sunndalsöra og Mosjöen. Þrjár aðrar verksmiðjur í landinu framleiða aluminíum. Tvær þeirra eru í eign „Det Norske Nitridaktie- selskap“ (sem aftur er að jöfnu í höndum British Aluminium Company og Aluminium Ltd., Kanada) og framleiða þær samtals 30 þús. tonn á ári, er önnur í Eydehavn, nálægt Kristiansand, en hin í Tyssedal, austan Harðangursfjarðar. Þriðja verk- smiðjan, A/S Vigelands Brug, er einnig í nágrenni Kristiansand og í einkaeigu The British Aluminium Company. Framleiðir hún 3 þús. tonn á ári af 90,09% hreinu aluminíum, sem einkum mun notað í efnaiðnaði. Einnig hefur aðeins verið drepið á áætlanir um stórfellda aukningu aluminíum-iðnaðarins í Nor- egi (auk stækkana á áðurnefndum verksmiðjum) og áhuga stjórnarvaldanna á að styðja þá þróun. Það er því allt sem bendir til, að verulegur hluti af vatnsorku landsins verði notaður til aluminíum- vinnslu, og að Noregur verði í framtíðinni eitt mesta framleiðsluland á þessu sviði. En með vinnslunni á alumina úr bauxiti og síðan hinni dýru framleiðslu á aluminíum úr aluminíum- oxydi er ekki nema hálfsögð sagan, og tæplega það, um hinn umfangsmikla aluminíum-iðnað í dag. Þrátt fyrir liina miklu aluminíum-framleiðslu í Nor- egi er ekki mjög mikið unnið úr málminum í land- inu. Þó eru þar 5 verksmiðjur, er vinna eingöngu úr aluminíum: Aluminiumvarefabrikken Eurjo, Halden, Halden Aluminiumvarefabrikk, Ilalden, 11-O-van Aluminiumvarefabrik, A/S, Moss, A/S Norsk Aluminiumvarefabrik, Bergen og A/S Nordisk Aluminiumindustri, Holmestrand. Fjórar fyrsttöldu verksmiðjurnar eru ekki stórar og framleiða einkum eldhúsáhöld og annað til heim- ilishalds, svo og ferðaútbúnað ýmiss konar. Verksmiðjan í Holmestrand er aftur á móti mikið fyrirtæki. Var minnzt á hana hér að framan, þar sem hún er í eigu sömu aðila og aluminíumverk- smiðjan í Höyanger. Framleiðsla á eldhúsáhöldum og fleiru slíku, hófst í smáum slíl í ITolmestrand árið 1017. Smám saman stækkaði verksmiðjan en mest eftir að síðari heimsstyrjöldinni lauk. Þannig munu 1150 starfsmenn framleiða þar úr 10 þús. tonnum af aluminíum á árinu sem er að líða (1002). Nú á þó að stækka meir en nokkru sinni fyrr, svo að verksmiðjan geti á árinu 1005 eða 1900 unnið úr öllum þeim málmi, sem þá verður framleiddur í Höyanger, eða um 30 þús. tonnum á ári. Verður 10 FRJÁLS VERZLUN

x

Frjáls verslun

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.