Frjáls verslun - 01.01.1963, Blaðsíða 13

3. Ef fjármagn og vinnuafl hefði haldizt óbreytt,
mundi þjóðarframleiðslan samt hafa aukizt um
1,8% á ári hverju vegna bættis skipulags og
nýrrar tækni.
Margir aðrir hagfræðingar hafa gcrt svipaðar at-
huganir og hafa niðurstöður orðið mjög líkar. T. d.
áætlaði Efnahagsmálastofnun Bandaríkjanna að
jrakka mætti nýrri tækni og vísindum 90% af aukn-
um afköstum hvers einstaklings í Bandaríkjunum
á árunum frá 1871 til 1951.
Vitanlega haldast j>essir þættir allir í hendur í
efnahagslífinu. Bætt skipulag og ný tækni krefst
fjármagns, o. s. frv. En }>etta mat á áhrifum hvers
])áttar út af fyrir sig hlýtur að hafa stórkostleg
áhrif á stefnur þjóða í efnahagsmálum. Augljóst
er að aukin fjárfesting ein hefur t. d. ekki }>au
áhrif á hagþróun, sem henni var oft ætlað.
Að þessu athuguðu er ekki undarlegt, þótt stór-
þjóðirnar liafi þreytt kapphlaup um nýja vísinda-
lega þekkingu og tækni til aukningar á þjóðartekj-
um. Þjóðirnar eiga raunar ekki nema um tvennt
að velja. Annars vegar að dragast aftur úr og lifa
innan tiltölulega fárra ára við lífsskilyrði, sem
mundu teljast frumstæð á mælikvarða nágrannans,
eða hins vegar að skipuleggja og auka rannsókna-
og tilraunastarfsemi sína með það fyrir augum að
geta nýtt sem fyrst hvers konar nýjungar á sviði
framleiðslu og tækni til endurbóta fyrir þjóðar-
búskapinn og lífsskilyrði öll.
Þessi þróun er augljós í dag. Bandaríkjamenn
verja um það bil 7—8 sinnum meira fjármagni til
rannsókna nú, en þeir gerðu fyrir 10 árum, og ekki
er að efa, að átak Sovétríkjanna á þessu sviði hefur
verið sízt minna. Sagt er að vísindamenn og verk-
fræðingar þar fái næstum ótakmarkað fjármagn
til rannsókna og tilrauna. Evrópuþjóðirnar hafa
gert sér grein fyrir þessari þróun og er það ein af
ástæðunum fyrir því, að þær hafa kosið að hópast
saman. Sameinaðar geta þær kcppt við framfarir
stórveldanna.
Tækniþróunin
Mörg dæmi mætti nefna um áhrif vísinda í nú-
tíma þjóðfélagi, enda hefur orðið bylting i heim-
inum á sviði vísinda og tækni á árunum frá síð-
ustu heimsstyrjöld. Kjarnorkan hefur haldið inn-
reið sína og opnað mannkyninu næstum því óþrjót-
andi orkulind. Heilar verksmiðjur og framleiðslu-
greinar hafa orðið sjálfvirkar undir stjórn heila-
véla, sem áætla og skipuleggja með hinni ótrúleg-
ustu nákvæmni og hraða. Á hverju ári kemur á
markaðinn mikill fjöldi nýjunga og stöðugt eru
gerðar endurbætur á því, sem í notkun er.
Margir gera sér ekki fulla grein fyrir þeirri breyt-
ingu, sem orðið hefur. Okkur hættir við að líta á
framfarirnar sem sjálfsagðar. Þó liafa lífsskilyrði
öll gjörbreytzt frá því á dögum feðra okkar. Þá tók
það langtum lengri tíma að fara á milli landshluta
hér en það tekur nú að skreppa á milli heimsálfa.
Sköpunartími nýrra upjifinninga hefur verið
styttur stórlega. Á síðustu öld tók það margar
merkustu uppgötvanir mannsandans áratugi að
verða að raunveruleika. Nú tekur slíkt aðeins ör-
fá ár.
Áhrifum þessarar hraðvaxandi vísindaþróunar á
efnahagslíf heillar þjóðar er vel lýst með orðum
forstöðumanns eins stærsta iðnaðarfyrirtækis
Bandaríkjanna, sem sagði fyrir G árum, að helm-
ingurinn af íbúum }>ess lands ynni þá við fram-
leiðslu og dreifingu á hlutum, sem óþckktir voru
50 árum áður, og hann spáði því, að eftir aðeins
25 ár frá þeim tíma mundi aftur helmingur allra
íbúa þess lands þá vinna við framleiðslu, sem er
óþekkt í dag.
Vísindin í þágu atvinnuveganna
Rauriar er óþarft að leita langt út fyrir land-
steinana til þess að sannfærast um áhrif vísinda og
Kraftblökk, sem kostar 200 þús. kr„ eins og þessi, er ekki lengi
að borga sig
FIIJÁLS VERZLUN
13