Frjáls verslun - 01.01.1963, Blaðsíða 14

tækni á efnahagsþróun. Við íslendingar höfum ekki
farið varhluta af áhrifum tækniþróunarinnar.
A því ári, sem var að kveðja, var sjávaraflinn
meiri en nokkru sinni fyrr í sögu landsins, og þá
töluvert meiri en á árinu áður, sem var þó metár.
Útflutningsverðmæti sjávarafurða verða mörgum
hundruðum milljóna króna meiri en nokkru sinni
fyrr, og er augljóst hvc gífurleg áhrif ]>etta hlýtur
að hafa á efnahag landsins.
Þessi staðreynd hefur verið rakin í fjöldamörgum
áramótagreinum og ræðum, og árið verið nefnt góð-
æri, að minnsta kosti til sjávarins. En hverju má
þakka þennan mikla afla? Er það eingöngu að
þakka góðu ári almennt, eða færri landlegu dögum
en venja er? Eflaust eiga þessir þættir, og ef til
vill nokkru meiri fiskur í sjónum, allmikinn hlut
í auknum afla ársins, en ég minnist þess þó, að
síðastliðið haust, ])egar rætt var við síldveiðimenn
um liinn ágæta afla sumarsins, liigðu ýmsir síldar-
kóngarnir á það áherzlu að ætla mætti, að raunar
N orðurlandsborinn
að verki íyrir
norðan
hefði síldin oftast verið í sjónum, þótt lítið hefði
veiðzt. Hins vegar væri nú að síldveiðunum unnið
á langtum vísindalegri hátt en áður liefði verið og
með gjörbreyttri tækni. í fjöldamörg ár hafa síldar-
göngur og lifnaðarhættir síldarinnar við hinar ýmsu
aðstæður vcrið rannsakaðir. Arangurinn er nú far-
inn að segja til sín. Vísindamenn geta betur en áð-
ur áætlað iivar vænta má síldarinnar og leiðbeint
síldarflotanum. Auk þess hefur komið til algjör-
lega ný tækni við síldveiðarnar. Hávísindaleg leit-
artæki eru nú í svo að segja hverjum bát og nýjar
nætur notaðar með kraftblökkum. Þannig er það
vafalaust rétt, sem síldarkóngurinn sagði, að ekki
má síður þakka nýjum vísindum og nýrri tækni
uppgripaaflann en almennu góðu ári til sjávar.
Ekki megum við heldur gleyma því, að nú má
heita, að síldveiðin sé stunduð árið um kring hér
við land, en fyrir fáum árum aðeins í 2 til 3 mán-
uði á ári hverju. Þetta má jafnvel en fremur þakka
vísindum og tækni, en hina auknu síldveiði á
sumrin. Vetrarveiðin er fyrst og fremst að þakka
margra ára könnun og rannsókn á lifnaðarháttum
síldarinnar og göngum.
Svipaða sögu má segja um ýmsa aðra þætti
sjávarútvegsins, þótt óvíða sé þáttur vísindanna
jafn augljós nú eins og í sambandi við síldveið-
arnar.
Framfarir í landbúnaði hafa einnig orðið stór-
kostlegar og er vafasamt, að framleiðniaukningin
hafi annars staðar orðið meiri, það er að segja af-
köst hvers einstaklings. Á árunum frá 1946 til 1958
jókst framleiðslumagn landbúnaðarins í kringum
55% á sama tíma og fólkinu í landbúnaðinum
fækkaði um 15%. Að vísu verður að taka tillit til
aukins tilkostnaðar, en þó er ljóst, að íramleiðni-
aukningin hefur orðið mikil.
Að verulegu leyti má þakka þessar framfarir land-
búnaðarins nýjum og afkastamiklum vélum. Land-
ið er stöðugt ræst fram með stærri skurðgröfum
og jafnað með stærri ýtum, og afkastamiklar drátt-
arvélar eru nú næstum því á hverju býli á landinu,
svo að fáein tæki séu nefnd. Þessar framfarir má
vitanlega einnig þakka nýrri tækni, þótt hún bygg-
ist ekki á innlendum vísindarannsóknum. En is-
lenzkir vísindamenn hafa þó ekki látið sinn hlut
eftir liggja. Árum saman hafa þeir unnið stöðugt
og sleitulaust að bættum vísindalegum grundvelli
landbúnaðarins, enda hafa framfarirnar orðið mikl-
ar. Sauðfjárstofninn hefur batnað mikið á undan-
förnum árum. Fleiri ær verða tvílembdar og ullin
14
FRJÁLS VERZLUN