Frjáls verslun - 01.06.1963, Blaðsíða 10

Enginn vafi er á því, að íslendingar eru mjög á
eftir öðrum þjóðum í þeim efnum, og. kemur margt
til. Mætti þar fyrst nefna tilfinnanlegan gistihúsa-
skort í Reykjavík og á þeim stöðum úti á landi,
sem mest eru sóttir af erlendum ferðamönnum.
Vegir eru víðast hvar mjög lélegir eftir því sem
ferðamenn eiga að venjast. Þjónustu á hótelum í
Reykjavík þarf að samræma og koma í það horf
að það líkist þeirri fyrirgreiðslu, sem veitt er er-
lendis.
Hver teljið þér helztu ráð til úrbóta í þeim
efnum?
Það þarf margt að gera. Það þarf að gefa frjálsa
móttöku erlendra ferðamanna. Ferðaskrifstofa. rík-
isins á að hætta að hafa afskipti af móttöku erlendra
ferðamanna og þessi stofnun á að starfa aðeins sem
upplýsingastofnun, rekin á sama grundvelli og ríkis-
ferðaskrifstofur hinna Norðurlandanna eru reknar.
Það er enginn vafi á því, að einkaframtakið muni
sjá þessum málum bezt borgið. Tel ég mjög óeðlilegt
að ríkisvaldið reki ferðaskrifstofu með árlegu fram-
lagi úr ríkissjóði og skattfrjálsa í samkeppni við
einstaklinga. Þær ferðaskrifstofur, sem hér starfa
þurfa vitanlega að starfa eftir ákveðnum reglum
og er nauðsynlegt að setja heilbrigða löggjöf um
þessi mál.
Bæði flugfélögin hafa varið milljónum króna til
auglýsinga og kynningarstarfsemi um ísland, og
er það mjög þakkarvert, því þau hafa gert þetta
með sínum eigin peningum, en ekki sótt það í ríkis-
sjóð. Það þarf að setja sérstök lög um Ferðaskrif-
stofu ríkisins, sem gefur henni skýr fyrirmæli um
hvernig hún eigi að starfa, og lög þessi eiga að vera
aðskilin lögum um ferðamál almennt, enda sé Ferða-
skrifstofa ríkisins háð eftirliti og stjórn Ferðamála-
ráðs.
Er ferðaskrifstofum hér enn gert erfitt fyrir um
að gegna hlutverki sínu?
Það er ekki hægt annað en að svara þessu ját-
andi. Þar eð vonir standa til, að ný löggjöf verði
sett um ferðamál almennt á næsta Alþingi vil ég
ckki fara út í einstök atriði, aðeins segja það, að
Ferðaskrifstofa ríkisins hefur verið sá dragbítur.
sem hefur gert þessi mál erfið og að sumu leyti
óframkvæmanleg, og ég er sannfærður um, að ég
er ekki einn um þá skoðun ,að fáir sæju eftir því
ef hún væri lögð niður í sinni núverandi mynd.
Er nokkuð sérstakt, sem þér vilduð bæta við það,
sem þér hafið sagt hér að framan?
Ég tel mjög mikla möguleika á að stórauka ferða-
mannastrauminn til Islands ef rétt er á þessum
málum haldið, og ætti ríkisvaldið að hlutast til um
að starfandi ferðaskrifstofur í einkaeign séu hafðar
með í ráðum þegar almenn Iöggjöf verður sett um
þessi mál.
Eöli og tilgangur . . .
Framh. al bls. 3
ugg og ákveðin almenn stjórn efnahagsmála, og þá
fyrst og fremst peninga- og fjármála. Sá árangur,
sem náðst hefur á grundvelli þessa hagkerfis á
Vesturlöndum síðan styrjöldinni lauk er sízt lakari
en í Austur-Evrópu, ef tillit er tekið til mismun-
andi þróunarstigs þessara þjóðfélaga.
í stuttu máli má því segja, að í Austur-Evrópu
séu áætlanir fyrst og fremst tæki, sem eigi að
gegna því hlutverki, sem frjáls markaður og verð-
myndun gegna í hagkerfi Vesturlanda. Á hinn bóg-
inn séu áætlanir á Vesturlöndum hjálpartæki við
almenna stjórn efnahagsmála, sem stuðli að því að
þau meginmarkmið náist, sem þeirri stjórn eru sett,
full atvinna, jafnvægi og hagvöxtur, án þess að
skert sé ákvörðunarvald hinna einstöku eininga
hagkerfisins. Það er mín skoðun, að áætlanagerð
af því tagi, sem tíðkast í Austur-Evrópu, sé í
raun og veru frumstætt og ófullkomið tæki til þess
að vinna það verk, sem henni er ætlað. Áætlanir
al' þessu tagi geta leyst hlutverk sitt sæmilega af
hendi í þjóðfélagi, sem er komið tiltölulega skammt
á veg í iðnþróun, og þar sem frainleiðsla fjárfest-
ingarvöru og hergagna er þungamiðja efnahagslífs-
ins. Mér virðist reynsla Austur-Evrópuþjóðanna
hins vegar ekki benda til þess, að þetta tæki sé
hentugt til þess að leysa hlutverk sitt af hendi í
þjóðfélagi, sem lengra er komið áleiðis, og þar sem
óskir neytandans skipta æ meira máli. Frjáls mark-
aður og frjáls verðmyndun virðast mér miklu full-
komnara og nákvæmara tæki. Margt virðist einnig
benda til þess, að Austur-Evrópuþjóðirnar sjálfar
muni í æ ríkara mæli breyta hagkerfi sínu í þá átt,
að hverri einingu hagkerfisins sé veitt meira sjálf-
stæði og samræmið á milli eininganna sé skapað
fyrir áhrif markaðs og verðmyndunar. Jafnframt
myndi áætlanagerð í Austur-Evrópu smátt og smátt
glata því sérstaka eðli, sem hún nú hefur, og færast
nær því að vera það, sem áætlunargerð nú er á
Vesturlöndum, hjálpartæki við almenna stjórn efna-
hagsmála.
10
FRJÁLSVERZLCN