Frjáls verslun - 01.06.1963, Blaðsíða 21

Athafnamenn og frjálst framtak
Johannes Jósefsson
fyrrverandi hótelstjó^i
Jóhannes Jósefsson fyrrverandi
hótelstjóri fæddist á Oddeyri við
Eyjafjörð 27. júlí 1883 og verður
því áttræður innan skamms. Fyr-
ir fáuxn árum lét hann af stjórn
Hótel Borgar, er hann lét byggja.
Tók hún að fullu til starfa AI-
þingishátíðai’sumai'ið 1930 og var
til skamms tíma stærsta og íburð-
armesta hótel á íslandi.
Hann ólst upp hjá foi'ddrum
sínum á Oddeyrinni, Jósef öku-
manni Jónssyni og Kristínu Ein-
arsdóttur. Svo segist Jóhannesi
frá, að í hans ungdæmi hafi Danir
verið hér hen-aþjóð og Iátið ís-
lendinga sitja og standa að sinni
vild. „Þeir börðu okkui-, sem unn-
um hjá þeim, og hét ég því strák-
ur, að ég skyldi fyrr eða síðar
gjalda þeim i-auðan belg fyrir grá-
an.“
Jóhannes fór utan í fyrsta sinn
1904 til Noregs og var þar eitt
ár við verzlunarnám. Þar hitti
hann Þórhall Bjarnarson, er þá
vxir þar við prentnám. Er þeir
komu heim til Akureyrar vorið
1905, fóru þeir að í’æða um stofn-
un ungmennafélags. „Við fórum í
alla helztu broddborgara staðarins
og færðum þetta í tal við þá, en
hvergi fann þetta áhugamál okk-
ar hljómgrunn nema hjá mikil-
menninu Matthíasi Jochumssyni,
sem sagði við okkur: „Þið skul-
uð reyna, piltar.“ Svo stofnuðum
við fyrsta ungmennafélagið, við
Þórhallur og Jónas Þór sömdum
liigin og settum í þau, að aldrei
skyldi flokkspólitík rædd á fund-
um, cn sjálfstæðismálið var okk-
ar hugsjón, og ungmennahreyfing-
in fór eins og eldur í sinu um land-
ið. Og það var ekki sízt að þakka
íþróttunum, sem ungmennafélög-
in lögðu einna mesta áherzlu á,
og þá var aðalíþróttin glíma,“
segir Jóhannes, sem varð fyrsti for-
maður fyrsta ungmennafélags á Is-
landi. „Ungmennafélagshreyfing-
in féll í góðan jarðveg og varð
þýðingarmikil fyrir æskuna og
þjóðina. Mér fannst á uppvaxtar-
árum mínum, sem við gerðum allt
of lítið úr sjálfum okkur. Þessu
breytti ungmennafélagshreyfing-
in, jók sjálfstraust og vilja til að
vinna landi okkar gagn.“
Jóhannes kveðst fyrst hafa séð
grísk-rómverska glímu 1905 í
Kaupmannahöfn, sem varð til
þess, að hann vann það til að
borga manni tímakaup fyrir að
æfa sig á. Hann notaði tímann
heima vel, og innan fárra ára fór
hann að ferðast. xit um lönd og
halda sýningar á íþróttum sínum,
fyrst í stað ásamt nokkrum öðr-
um fræknum íslenzkum glímu-
mönnum, og má þar til ncfna Að-
alstein Kristjánsson, Jón Helga-
son, Pétur Sigfússon, Þorgils og
Jón E. Sigurðssvni. En auk glím-
unnar voi’u lyftingar og aðrar afl-
raunir þær íþróttir, cr Jóhannes
gat sér mest orð fyrir. Fyrstu
frægðina telur hann sig hafa hlot-
ið í London 17. desember 1910, er
lxann glímdi við og vann Diab-
ustu, hinn fi-æga japanska glímu-
mann, og var það í fyrsta sinn,
sem Evrópumaður sigraði jap-
anskan glímukappa. En þó kast-
aði fyrst tólfunum í Lissabon 1912,
er Jóhannes bauð mönnum út og
mættu þeir hafa linífa en hann
hnefana eina að vopni. Þetta þótti
víst Portúgölum óþarfa oflæti hjá
íslendingnum og sendu á móti
honum þann magnaðasta hnífa-
mann, sem fyrir fannst í borg-
inni. Þegar á hólminn kom og þeir
höfðu átzt við um stund, þóttist
Jóhannes sjá, að hann gæti ekki
varizt hnífnum. Tók hann þá til
bragðs að stilla lófanum beint fyr-
ir hnífinn, sem fór á kaf og stóð
þar fastur. En á meðan gerði hann
andstæðingnum þau skil með hinni
hendinni, að hann lá á augabragði
rotaður á pallinum. Þá trylltist
múgurinn og æddi inn á pallinn.
Kveðst Jóhannes liafa sloppið
undan með naumindum. En af
þessari viðureign varð liann heims-
frægur, því að um hana var skrif-
að í blöð í öllum heimsálfum. Hélt
liann nú áfram frægðarför sinni
um flest lönd Evrópu og síðan
Norður-Ameríku, þar sem hann
var löngum eftir að hann fyrst
fór vestur um haf, og ferðaðist
FRJALS VERZLUN
21