Frjáls verslun - 01.06.1963, Blaðsíða 25

Ég hef verið að reyna að fá einhverja vitneskju
um nútíma skáldskap íslenzkan. Eftir því sem ég
bezt veit, hefur ekki orðið nein verulcg breyting
á, síðan rómantíska vakningin kom hingað frá
Danmörku og Þýzkalandi, þ. e. a. s., enginn „nú-
tíma“ skáldskapur til að rugla gömhi konurnar.
Tæknilega er Ijóðagerðin á mjög háu stigi, og má
ekki vanta stuðla og höfuðstaf, alrim eða hálfrím.
Enn þann dag í dag yrkja íslendingar vísur, sem
lesa má hvort heldur vill áfram eða afturábak, eins
og þessa:
Falla Umans voldug verk,
varla falleg baga.
Snjalla ríman stuðla-sterk
stendur alla daga.
Daga allar stendur sterk
stuðla ríman snjalla.
Baga falleg varla verk
voldug tímans falla.
Eða vísur eins og þessi, þar sem seinni helmingurinn
er búinn til með því að sníða einn staf framan af
hverju orði fyrra helmingsins:
Snuddar margur trassinn trauður,
treinist slangur daginn.
Nuddar argur rassinn rauður,
reinist langur aginn.
Annað sérkenni íslenzkra kvæða er skáldamálið,
hversu lífseigt það hefur reynzt. 1 þessari vísu er
fyrra heitið á stúlku eins skáldlegt og demoiselle:
Yngissveinar fara á fjöll,
finna sprund i leynum.
Stúlkur elska alltaf böll,
ástfangnar f sveinum.
Vísan þýðir: Ungir menn fara til fundar við stúlkur
í leyni. Stúlkur hafa yndi af að fara á dansleiki,
þegar þær fella hugi til ungra manna.
En það sem hefur slegið mig mestri furðu, er,
að flest meðalmenntað fólk, sem maður hittir, kann
að kasta fram svarvísu (kveðast á). Þegar ég var
fyrir sunnan, var eitt sinn í fylgd með mér íslenzkur
stúdent. Ég baunaði á hann miskunnarlausri rím-
þraut:
Whcn baby’s c.ries grew hard to bear
I popped him in the Frigidaire.
I never would have done so if
I’d known that he’d be frozen stiff.
My wife said ”George, I’m so unhappé,
Our darling’s now completely frappé."
Innan tuttugu mínútna var hann búinn að snara
þessu og sendi mér til baka, og skilst mér það vera
allnákvæmt:
Ef grenjar kenja krakkinn minn,
ég kasta honum í snjóskaflinn.
Eg jietta meðal fljótast finn,
])á frýs á honum kjafturinn.
En síðan kveinar kerlingin,
að króknað hafi anginn sinn.
Hann þýddi líka kvæði eftir mig, alvarlegs efnis,
og þykir mér mikið fyrir því, að ég er búinn að
glata því, það hljómaði svo stórkostlega.
Ferðafélagi minn heitir Ragnar og er fróðleiks-
náma, um kvæði og málshætti. Ég fór með fyrir
liann hjartnæma hendingu eftir vin rninn:
I think that I would rather like
To be the saddle of a bike
og þá kom upp úr kafinu, að til er íslenzk hliðstæða:
Ef auðnan mér til ununar
eittlivað vildi gera,
klakkur í söðli Katrínar
kysi ég lielzt að vera.
Við erum nú staddir á sveitabæ undir hömrum,
hann heitir Hraunsnef og stendur við Norðurá, eina
mestu laxveiðiá landsins. Við lögðum af stað klukk-
an átta í gærmorgun. Bílarnir eru þægilegir, en
vegirnir ekki, og við höfðum ekki farið meira cn
fimmtán kílómetra, þegar farþegarnir tóku að veikj-
ast. Við bröltum samt áfrarn og kringum einkenni-
legan fjörð, sem heitir Hvalfjörður, eftir vegslóða,
sem hefði reynzt fullerfiður fótgangandi manni, og
fórum fram hjá sögustöðum, t. d. eyju, þaðan sem
kona sakamanns nokkurs flýði undan óvinum sín-
um með því að synda til lands með börn sín á bak-
inu, og bæ nokkrum, þar sem 17. aldar klerkurinn
Hallgrímur Pétursson orti fræga passíusálma og dó
úr holdsveiki, unz við námum staðar inni í litlu
veitingahúsi til að fá okkur kaffi. Inni var fullt af
Iélegum olíumálverkum en fyrir utan var tæplega
hægt að þverfóta fyrir grútskítugum hænsnum. Á
síðustu árum hefur risið hér skóli íslenzkra málara,
og verk þeirra hanga uppi í veitingahúsum, skóla-
húsum og opinberum byggingum. Ég hef séð nokkur
mannshöfuð eftir Kjarval, og líkaði prýðilega, og
mynd, sem bóndi nokkur málaði af móður sinni.
En Cézanne hefur ekki haft holl áhrif á þá. Ég verð
að geta þess, að ég sá líka tvo erni. Þeir sýndust
allt of þungir til að geta flogið.
Sauðárkróki.
Frammi í bílnum sátu hinir útvöldu, þeirra á
meðal óskaplega ferleg kona í tígrisdýrs-skinnfeldi.
En aftur í, þar sem hristingurinn, hossið og skakið
FRJAbs verzltjn
25