Frjáls verslun - 01.01.1966, Síða 13

ágústmánuði árið 1930 var þcss minnst hátíðlega
hér á staðnum að 150 ár voru þá liðin frá útgáfu
opna bréfsins 1786.
Með opnu bréfi 28. desember 1836 var svo ísa-
fjörður ásamt fleiri stöðum aftur hækkaður í tign
og gerður að „autoriseruðum höndlunarstað", og
þegar Alþingi sendi bænaskrá til konungs árið 1849,
um að verzlunin yrði gefin frjáls við alla, þá var
ísafiörður meðal þeirra 6 kaupstaða, sem siglt
skyldi til.
Til aðgreiningar frá prestsetrinu Eyri var kaup-
staðarlóðin kölluð Tanginn, og um miðja 19. öld var
fólki tekið að fiölga að ráði á Tanganum. Þilskipa-
útgerðin var hafin, og góður hagnaður af hákarla-
veiðum og þorskveiðum, og voru ísfirðingar fljótir
að tileinka sér nýjungarnar.
Um þetta leyti lýsir séra Eyjólfur Kolbeinsson
atvinnulífi í Eyrar- og ITólssókn þannig í sóknar-
lýsingu:
„Hákallaveiði er hér mikil og kunna menn hér til
hennar manna bezt og stunda hana af harðfvlgi,
róa stundum svo langt á haf út, nð „vatnar aðeins
fvrir hæstu fiallatindum“ og liggja xiti mörgum
skammdegisnótum í senn í kafaldi og grimmdar-
frostum, ef ekki byrjar til lands, en svo eru þeir
því vanir, að þá sakar sjaldan, þó þeir séu á opn-
um skipum.
Allan annan fisk veiða menn á lóðir, og sitja þá
ekki lengur í senn en meðan þeir draga upp lóðirnar
en leggja aðrar, og að öllum veiðiskap eru þeir
skjótari og fimari en flestir aðrir.“
íbúatalan á Tanganum var sem hér segir um
miðja 19. öldina, Eyri ekki meðtalin:
1835 37 manns
1840 40 —
1845 43 —
1850 90 —
1855 146 —
1860 218 manns og húsbændur þá taldir 34
ITafði nú verzlunum fjölgað og margir iðnaðar-
menn setzt að í bænum, svo sem snikkarar, segla-
saumari, járnsmiðir, bókbindari og beykjar, en fjöl-
mennastir voru sjómennirnir og skipherrarnir, sem
stjórnuðu þilskipunum og sigldu þeim frá útlöndum.
Var mikill framfarahugur ríkjandi, og upphófst
nú hreyfing til aðskilnaðar frá Eyrarhreppi. Leiddi
hún til þess að Isafjörður fékk bæjarstjórn fyrir
réttum 100 árum.
Ennþá var verzlunin að vísu í dönskum höndum
að nokkru leyti, en hér, sem annars staðar, voru
landsmenn sjálfir farnir að gera út og verzla, og hér
á staðnum var fyrirtæki Ásgeirs Ásgeirsson eldra
orðið að verzlunarstórveldi og í fararbroddi í at-
vinnumálum.
Þegar íbúatalan á Skutulsfjarðareyri var orðin
FRJÁLS VERZLUN
13