Frjáls verslun - 01.06.1966, Blaðsíða 9

lokið niðurfellingu tolla og innflutningshafta á ár-
inu 19C7. I stað 14 markaða einstakra landa koma
þá 2 markaðir, tekur annar til 175 milljón manns
en hinn til 95 milljón manns, þar sem iðnaðurinn
hefur aðlagazt hinni jöfnu samkeppnisaðstöðu.
Ríkisstjórnin stefnir að þátttöku í stœkkuðu sam-
ciginlegum markaði með þessnm löndum. Sterkar
líkur benda til þess, að ástæðurnar fyrir núverandi
skiptingu Evrópu í tvennt hverfi innan fárra ára
og að lönd beggja bandalaganna sameinist í einn
markað. Slík skipan hefði óhjákvæmilega áhrif á
írland, sem gæti heldur ekki látið sig hana engu
skipta. Efnahagsleg nauðsyn krefst, þess. að írland
gerist aðili með þeim skilmálum, sem um semdist,
en auk þess hafa Irar mikla löngun til að taka þátt
í að byggja sameinaða Evrópu. Þar með fengist að-
gangur að stærsta og væntanlega ríkasta markaði
heimsins, en írski iðnaðurinn myndi ekki njóta góðs
af þessari aðild nema hann gæti tryggt sér hæfilegan
skerf hins frjálsa markaðs, sem keppinautarnir hefðu
þegar aðlagazt. Ennfremur væru lítil líkindi til, að
nokkurra ára aðlögunartími fengist, þar eð sennilega
yrði þá talið nauðsynlegt að afnema tollverndina
fljótt, en ekki draga úr henni skipulega á 9—15 ára
tímabili."
Afstaða íra til markaðsbandalaganna er mjög at-
Iiyglisverð og lærdómsrík. Þeir telja, að með þátt-
töku í slíku samstarfi séu þeir að treysta efnahags-
legt sjálfstæði sitt og styrkja iðnaðinn. A öðrum
stað í skýrslunni stendur:
„Það ber að leggja áherzlu á, að skuldbindingin
um afnám tollverndar írska iðnaðarins er ekki í
raun og veru val um tvær leiðir, annaðhvort afnám
tollverndar innan frívcrzlunarsvæðis eða viðhald
hennar utan slíks svæðis. Viðhald tollveamdar er
ekki í reynd möguleg leið, þar sem því fvlgdi við-
skiptaleg einangrun með þeim afleiðingum, að iðn-
aðurinn yrði ósamkeppnisfær, efnahagslífið staðnað,
lífskjörin bágborin og fólk myndi flýja land í stór-
um stíl.“
Hvað er það í íslenzku atvinnulífi og þjóðlífi, sem
er svo frábrugðið írsku atvinnulífi og þjóðlífi, að
við getum ekki fylgt fordæmi íra í því að tryggja
hag okkair gagnvart markaðsbandalögunum? Mér
er ókleift að svara þessari spurningu. Oft brýzt
minnimáttarkennd okkar út í þeirri alkunnu setn-
ingu, „að við séum fáir, fátækir, smáir“. En hefur
ekki lítið land með mikla framleiðslumöguleika meiri
þörf fyrir ftrjálsan aðgang að stórum erlendum mörk-
uðum en stóru löndin, sem hafa sinn stóra heima-
markað? Hafa ekki litlu löndin meiri hag af alþjóða-
viðskiptasamstarfi en stórveldin? Eru ekki smáríkin
eins og Noregur, Danmörk, Holland og Belgía ein-
mitt eindregnustu stuðningsmenn alþjóðsamstarfs
á vegum Sameinuðu þjóðanna og i viðskipta- og
varnarbandalögum, af því að þatr með geta þau
tryggt sér meiri áhrif á gang heimsmálanna heldur
en með því að vera utan samtakanna. Einir höf-
um við íslendingar kannske ekki mikil áhrif í þess-
um samtökum, en með því að vinna með þeim
þjóðum, sem hafa sömu viðskiptahagsmuna að gæta
og við, getur okkur orðið verulega ágengt.
Þá er stundum sagt, að Island eigi ekki erindi í
EFTA vegria þess að EFTA-samvinnan taki ekki
nema að litlu leyti til sjávarafutrða. Við athugun
á útflutningsskýrslum okkar kemur þó í ljós, að
um 60% af útflutningi okkar 1964 til EFTA-Ianda,
— en hann var 43% af heildarútflutningnum —
eru afurðir, sem fá svæðismeðferð. Með þátttöku
íslands í EFTA eykst væntanlega möguleikinn fyrir
því að láta fríverzlunina ná til fleiri sjávarafurða
en nú er.
Helzta skýringin á því, af hverju hér hefur ekki
vaknað verulegur áhugi fyrir aðild að öðru hvoru
markaðsbandalaganna, er eflaust hin hagstæða þró-
un útflutningsins síðustu átrin, sem gerir það að
verkum, að við höfum lítið fundið fyrir áhrifum
bandalaganna enn sem komið er. Verð á freðfiski
og síldarlýsi hcfur hækkað svo, að útflytjendur
hafa ekki talið ástæðu til að kvarta þótt við þurf-
um að greiða 10% toll af þessum afurðum — eða
fá samsvarandi lægra verð fyri-r þær — á sama
tíma og Norðmenn og Danir sleppa með 2% toll
og losna alveg við hann um næstu áramót. For-
maður Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna, Gunnar
Guðjónsson, skrifaði samt nýlega í Ægi eftirfarandi:
„Tollamismunurinn á frystum fiski eftir uppruna-
landi, þ. e. hvort liann er fluttur á brezka markað-
inn frá EFTA-ríki eða ríki utan bandalagsins, er
orðinn verulegur og hefur að sjálfsögðu neikvæð
áhrif á viðskiptakjör íslendinga samanborið við
önnur EFTA-ríki, sem verzla með fisk. Af freðfiski
inufluttum frá Noregi er greiddur 2% tollur og mun
hann falla alveg niður í lok þessa árs. A sama tíma
er tollur á freðfiski frá íslandi 10%, og mun hald-
ast óbreyttur. Er nauðsynlegt, að unnið sé að því,
að íslendingar geti boðið sinn fisk á brezka mark-
aðinum með sambætrilegum kjörum og aðrar þjóðir.
Að öðrum kosti er hætta á, að útflutningur þangað
dragist saman, eða að hlutur fslendinga verði minni
FRJÁLS VERZLUN
9