Frjáls verslun - 01.06.1966, Blaðsíða 12

Björgvin Guðmundsson:
Þróun EFTA
og framtíðarviðhorf
Þórhallur Ásgeirsson, ráðuneytisstjóri, hefur rætt
um ísland og Fríverzlunarbandalag Evrópu. Eg
mun einkum ræða þróun bandalagsins og framtíðar-
horfur.
Hvers vegna var Fríverzlunarbandalagið stofnað?
Hvernig hefur það reynzt og hverjar eru horfurnar
á því, að það haldi áfram að starfa í framtíðinni?
Þetta eru þær spurningar, sem ég mun leitast við
að svara.
Stofnun EFTA
Fríverzlunarbandalag Evrópu, EFTA, var stofnað
í nóvember 1959 eftir að tilraunir til þess að mynda
stórt fríverzlunairsvæði í álfunni höfðu íarið út um
þúfur. Þegar Efnahagsbandalag Evrópu hafði verið
stofnað átti Efnahagssamvinnustofnun Evrópu,
OEEC, frumkvæðið að ]>ví, að fram fóru víðtækar
athuganir á því, hvort unnt væri að mynda stórt
fríverzlunarsvæði. sem flest aðildarríki OEEC ættu
aðild að. Ætlun OEEC var að afstýra viðskiptaleg-
um klofningi Evrópu. En þetta tókst ekki. Sex
Evrópuríki höfðu stofnað Efnahagsbandalag Evrópu
1957 og tveimur árum síðar svöruðu sjö önnur
Evrópuríki með stofnun Fríverzlunarbandalags
Evirópu. Þar mcð hafði Evrópa klofnað í tvær við-
skiptaheildir, þrátt fyrir miklar tilraunir til þess að
sameina öll þessi ríki í eitt fríverzlunarbandalag.
Efnahagsbandalag Evrópu er sem kunnugt er ekki
aðeins tollabandalag, sem fellir niður innbyrðis tolla
og samræmir ytri tolla, heldur vinnur það einnig
að margvíslegu öðru efnahagslegu samstarfi, eins
og frjálsum flutningi fjármagns og vinnuafls. Frí-
verzlunarbandalag Evrópu er hins vegar aðeins frí-
verzlunarsvæði, sem fellir aðeins niður innri tolla en
bireytir ekki ytri tollum og ekki er þar gert ráð
fyrir því víðtæka efnahagssamstarfi, er Rómarsátt-
máli Efnahagsbandalagsins gerir ráð fyrir.
Sexveldin, sem stofnuðu Efnahagsbandalagið voru
Frakkland, Vcstur-Þýzkaland, Ítalía, Belgía, Hol-
land og Luxembim-g. En sjöveldin, sem stofnuðu
Fríverzlunarbandalagið voru: Bretland, Danmörk,
Noregur, Svíþjóð, Portúgal, Sviss og Austurríki.
Sjöveldin höfðu öll haft mikinn áhuga á stofnun
stórs fríverzlunarsvæðis, sem sexveldin yrðu einnig
aðilar að. En þegar ekki tókst að mynda slíkt frí-
verzlunarsvæði og Ijóst var, að sexveldin myndu
hefja innbyrðis tollalækkanir, vildu sjöveldin gera
ráðstafanir, er auðvelda myndu samciningu allra
þessara ríkja í eina viðskiptaheild síðar. í upphafi
var EFTA því hugsað sem tæki til þess að ná sam-
vinnu eða sameiningu við Efnahagsbandalagið. En
eftir því, sem lengra hefuir liðið, hefur EFTA hlot-
ið sjálfstæðari sess. Það hefur eflzt og styrkzt, enda
orðið ljóst, að það ætti um langa framtíð sjálfstæðu
hlutverki að gegna.
Stofnsamningur EFTA var undirritaður 20. nóv.
1959 í Stokkhólmi. í fyrstu grein samningsins segir,
að bandalagið skuli heita The European Free Tirade
Association, sem skammstafað hefur verið EFTA,
en á íslenzku verið þýtt Fríverzlunarbandalag
Evrópu. Markmið bandalagsins skyldi vera sam-
kvæmt stofnsamningi að fella niður innbyrðis tolla
og viðskiptahöft, örva framleiðsluna á svæði banda-
lagsins og í hverju einstöku aðildariríki. stuðla að
fullri atvinnu, aukinni framleiðni og skynsamlegri
hagnýtingu framleiðsluþátta, jafnvægi í efnahags-
málum og stöðugt betri lífskjörum. Niðurfellingu
tolla og afnámi hafta skyldi lokið á 10 árum. Segja
12
FRJÁLS VERZLU^