Frjáls verslun - 01.06.1966, Blaðsíða 14

úr hinu viðskiptalega hagræði fríverzlunar EFTA
og hafa getað liagað sér eftir því.
Bretar voru í upphafi tregir til að fallast á það,
að tollalækkun EFTA næði til freðfisks. Féllust
þeir því aðeins á það, að innflutningur freðfi«ks til
Bretlands frá Noregi, Danmörku og Svíþjóð væri
bundinn við ákveðið hámark. Var í upphafi samið
um 24.000 tonna freðfiskkvóta á ári og skyldi hann
gilda til 1970. Bretar lýstu því einnig vfir, er þeir
samþykktu þennan freðfiskinnflutning, að þeitr teldu
sig ekki bundna afsamkomulaginu, ef aðstaða þeirra
til fiskveiða breyttist, þ. e. a. s. ef t. d. Norðmenn
færðu út fiskveiðilögsögu sína. En þetta ákvæði er
nú fallið úr gildi, þar eð Bretar hafa ekki notfært
sér þennan fyrirvara þrátt fyrir útfærslu fiskveiði-
takmarka Noregs síðar.
A sl. ári fór það einnig svo, að freðfiskinnflutn-
ingur EFTA-landanna til Bretlands fór fram úr
24.000 tonnum. En Bretar féllust á að innflutningur-
inn færi fram úr því marki án þess að sérstakur
tollur kæmi á umframmagnið. Má segja, að i (lag
sé ekkert samband milli freðfiskkvótans og laud-
helginnar og ekki útlit fvrir, að Bretar verði harðiir
á því gagnvart samstarfsríkjum sínum í EFTA að
halda kvótanum innan þeirra marka, er upphaflega
voru ákveðin.
Eftir að hinar mikilvægu ákvarðanir voru teknar
á Lissabonfundinum vorið 1963 um að flýta tolla-
lækkunum hefur EFTA eflzt mikið. Verzlun EFTA
hefur stóraukizt svo og hagvöxtur aðildarríkjanna.
Og ný ríki hafa sýnt áhuga á að tengjast EFl'A.
Eftir því sem liðið hefur á tollalækkunartímabil
EFTA og Efnahagsbandalagsins hefur á ný gætt
meiri kvíða við varanlegan klofning Evirópu í tvær
viðskiptaheildir. Það hefur dregið úr útflutningi
EFTA til Efnahagsbandalagsins vegna hækkunar
á ytri tollum EBE og rætt hefur verið um nauðsyn
þess að greiða fyrir viðskiptum milli band.alaganna.
Á ráðherrafundi EFTA í Vín vorið 1965 vair hugs-
anleg samvinna EFTA og Efnahagsbandalagsins að-
almálið. Flutti forsætisráðherra Breta þar mikla
ræðu um nauðsyn þess að byggja brú milli mark-
aðsbandalaganna. Samþykkt var ályktun um að
EFTA hefði frumkvæði að slíkri brúarbvggingu og
vær ákveðið að ræða það mál betur á ráðherrafundi
EFTA í Kaupmannahöfn haustið 1965. Eftir Vínar-
fundinn hófust enn einu sinni mikil blaðaskrif um
nauðsyn samvinnu eða samruna EFTA og Efna-
hagsbandalagsins. En hin mikla deila innan EBE
kom í veg fyrir nokkrar umræður milli bandalag-
anna og Kaupmannahafnarfundurinn varð gersam-
lega árangurslaus í þessu efni. Og mönnum varð
enn einu sinni ljóst, að samruni maækaðsbandalag-
anna mundi ekki eiga sér stað á næstunni.
Ég sagði áðan, að eftir því sem EFTA hefði
starfað lengur hefðu fleiri ríki sýnt áhuga á því að
taka þátt í starfsemi þess.
Stækkun EFTA
Þegar árið 1961 gerðist Finnland aukaaðili að
EFTA. Var það eingöngu vegna afstöðu Finna til
Rússa, þ. e. vegna stefnu þeirra í utanríkismálum,
að þeir óskuðu ekki cftir fullri aðild. Hins vegair
var það ekki vegna þess að Finnar gætu ekki tekið
á sig hinar sömu kvaðir og önnur ríki EFTA í sam-
bandi við tollalækkanir. Finnar skuldbundu sig í
upphafi til þess að liafa lokið niðurfellingu tolla á
sama tíma og sjöveldin cða 1. janúar 1970. Og
Finnar féllust á, að ákvarðanir Lissabonfundarins
um að flýta tollalækkunum næðu einnig til þeirra,
en þó þannig, að tollalækkun þeirra lyki ári síðar
eða 31. desember 1967. Fyrsta tollalækkun Finna
kom til framkvæmda 1. júlí 1961. Lækkuðu þeir
þá innbyrðis tolla um 20% eða í 80% upphaflegra
tolla. 30. apríl 1963 höfðu Finnar lækkað tolla sína
í 50% upphaflegra tolla. 1. maí 1964 lækkuðu þeir
tollana enn um 10%, 1, marz 1965 enn um 10% og
31. desember sl. enn um 10% og námu tollarnair þá
20% upphaflegu tollanna. Finnar hafa því í dag náð
jafnlangt og önnur EFTA-ríki í tollalækkunum. 31.
desember nk. munu Finnar enn lækka tolla sína um
10% og 31. desember 1967 munu þeir Ijúka niður-
fellingu tollanna.
Að vísu eru nokkrar undanþágur frá þessari tolla-
lækkunaráætlun. Ná undanþágurnar til iðnaðarvara,
er Finnar vildu að fengju lengra aðlögunartímabil.
Verður niðurfellingu tolla á þeim vörum lokið í árs-
lok 1969.
Finnar munu einnig hafa lokið afnámi innflutn-
ingshafta ári síðar en hin EFTA-ríkin eða í árslok
1967 í stað ársloka 1966. Vegna viðskiptanna við
Sovétríkin hafa Finnar þó undanþágu til þess að
viðhalda nokkrum innflutningsshöftum vöruteg-
unda frá Sovétríkjunum, fyrst og fremst á olíum,
benzíni, kolum og áburði.
í sambandi við aukaaðildarsamning Finnlands og
EFTA er rétt að geta þess, að Portúgal samdi þrátt
fyrir fulla aðikl um lengra aðlögunartímabil en
Finnland. Portúgal fékk 20 ára tímabil fyrir tolla-
lækkanir sínar og á ekki að hafa lokið niðurfellingu
14
FRJÁLS VERZLUN