Frjáls verslun - 01.08.1971, Blaðsíða 14

(Jtlönd
Efnahagsráðstafanir Nixons og
áhrif þeirra á heimsviðskiptin
Fyrsta sem menn hafa lík-
lega spurt sjálfa sig á Vestur-
löndum eftir hina sögulegu
sjónvarpsræðu Nixons Banda-
ríkjaforseta nú fyrir skömmu
e'r „hvaða áhrif hefur þetta á
mín mál, hvar stend ég? hvað
á ég að gera?“ Margir eru lík-
lega enn að velta þessum spurn
ingum fyrir sér ásamt ótal öðr-
um, því að þótt að Nixon hafi
i ræðu sinni sagt að innflutn-
ingstollurinn yrði lagður á all-
ar vörur hefur síðan komið í
ljós að ýmislegt er undanskilið
og eru ekki öll kurl komin til
grafarinnar í því sambandi, því
að í hvert skipti sem skip kem-
ur til hafnar í Bandaríkjun-
um, því að þótt Nixon hafi
vandamál um hvernig varan
skuli tollafgreidd. Flestir reyna
að hugga sig við að hér sé að-
eins um bráðabirgðaráðstafan-
ir að ræða og að bjartari tím-
ar séu framundan.
Ljóst er þó að iðnaðarlönd
á Vesturlöndum verða harðast
úti, en þeir sem selja Banda-
ríkjunum hráefni sleppa með
skrekkinn. Japanir hafa þegar
lýst því yfir að tollurinn muni
kosta þá 1,2 milljarða dollara
það sem eftir er af árinu í
viðskiptum þeirra við Banda-
ríkjamenn. Sviss segir að 90%
af útflutningi þess til Banda-
ríkjanna (áætlaður 50 milljón-
ir dollara fram til áramóta)
lendi í tollinum. Belgía segir
að 6% af heildarútflutningi
hennar lendi undir tollinum og
v-þýzka iðnrekendasambandið
grípur svo sterkt til orða að
það segir að tollurinn muni
eyðileggja viðskiptasambönd
landanna.
Þessir kveinstafir erlendra
útflytjenda til Bandaríkjanna
ásamt bættum vöruskiptajöfn-
uði Bandaríkjanna, gefa
Bandaríkjamönnum sterkt
vopn í hendur í kröfum þeirra
um heildarendurskoðun al-
þjóðafjármálakerfisins, sem
líklegt er að fari fram á næst-
unni og hefur þegar verið byrj-
að að undirbúa. Hinn vestræni
heimur var fljótur að gera sér
grein fyrir því að Nixon var
ekkert að gera að gamni sínu.
Hann var orðinn þreyttur á sí-
felldum árásum erlendra fjár-
málaspámanna á dollarann og
sagði hreinlega „herrar mínir,
hingað en ekki lengra, nú er
komið nóg af svo góðu“. Hér
átti það líklega stærsta þáttinn
að vöruskiptajöfnuður Banda-
ríkjanna var óhagstæður um
rúmlega 10 milljarða dollara
fyrstu 6 mánuði ársins og eitt-
hvað varð að gera til að bæta
úr því ástandi.
Kunnur bandarískur banka-
maður sagði eftir ræðu Nixons
og eftir að hann hafði heyrt
viðbrögðin utan úr heimi: „Ef
löndin kvarta um viðskipta-
höft. getur stjórnin bara sagt
við þau: „Allt í lagi, hækkið
gengi gjaldmiðils ykkar og
hættið að leika ykkur að doll-
aranum og við skulum afnema
höftin“. Þetta myndi einkum
eiga við Japani, sem hafa
þrjóskazt við að hækka gengi
Yensins. þrátt fyrir að japanskt
efnahagslíf stendur með mikl-
um blóma og efnahagur þess
einn sá sterkasti í heimi ásamt
V-Þýzkalands.
Tollurinn var hugsaður með
það fyrir augum að hann he'fði
lágmarksáhrif á viðskipti S-
Ameríkulanda, Afríkulanda og
Nixon ásamt fjármálaráðherra sínum, lohn Connally, sem talið
er, að sé helzti höfundur efnahagsráðstafananna. Connally, sem
er demókrati og fyrrverandi ríkisstjóri í Texas, er nú einn
sterkasti maðurinn í stjórn Nixons, og um hann hefur verið
rcett sem varaforsetaefni Nixons í kosningunum 1972.
14
FV 8 1971