Frjáls verslun - 01.10.1972, Síða 41

er u. þ. b. 1,5—2,0. Þetta er að
vísu nokkuð mismunandi eftir
lönduin. Hlutfallið var að með-
tali um 1,2 á íslandi 1955—
1968, 1,8 í Noregi og 2,7 á
Ítalíu, sem var það langhæsta.
Þá er og vert að veita því
athygli, að verðbólguvöxtur
hefur ekki verið eins ör í EBE
og á Norðurlöndum eða í
EFTA sem'heild.
Með stækkun Efnahags-
bandalagsins mun það ná til
um 250 milljóna manna og
hafa þjóðarframleiðslu, sem
slagar upp í helming þjóðar-
framleiðslu Bandaríkjanna.
Rétt er að gera greinarmun
á formlegri efnahagssamvinnu
og raunverulegri. Þanig á sér
einatt stað raunveruleg sam-
vinna án þess að hún sé form-
leg, sbr. tækniaðstoð, miðlun
þekkingar, fjárfestingar í dótt-
urfyrirtækjum, jafnvel flutn-
ing vinnuafls á milli fyrir-
tækja og sérhæfingu milli
landa. Fordverksmiðjurnar í
Evrópu höfðu t. d. á síðasta
ári sömu liti á öllum bílum
framleiddum í Evrópu, og þær
hafa miðað framleiðslutilhög-
un á einstökum hlutum við
það, að Evrópa yrði nánast
einn markaður til þess að geta
notið afraksturs af góðu skipu-
lagi, alþjóðlegri sérhæfingu og
framleiðslu í stórum stíl.
PÉTUR GAUTUR SAGÐI NEI,
EN HAMLET SAGÐI JA.
Úrslit þjóðaratkvæðagreiðsl-
unnar í Noregi eru mjög
merkileg í alla staði. Reyndar
hefði það komið enn meira á
óvart, ef Danir hefðu fellt að-
ildina, þar sem þeir hafa miklu
meiri og beinni hagsmuna að
gæta.
Úrslitin í Noregi eru ekki
hvað sízt athyglisverð vegna
þess, að flestir fjölmiðlar voru
á valdi já-manna. Ríkisstjórnin
sagði já. embættismenn sögðu
já, forvígismenn í iðnaði og
siglingum sögðu já, jafnvel
biskupinn sagði já, en fólkið
sagði nei, og fór þetta ekki
alveg eftir flokkslínum, þar
sem einkum verkamannaflokk-
urinn var klofinn. Hér er ekki
unnt að rekja þær ástæður,
sem réðu vali Norðmanna,
enda samtvinnast þar margar
orsakir. Þau atriði sem deilt
var um, voru einkum eftirfar-
andi:
HINAR BRENNANDI
SPURNINGAR.
Missir Noregur sjálfstæði við
að ganga í EBE?
Hvað vinnst í alþjóðlegu
samstarfi?
Verður hagvöxtur meiri, svo
um munar?
Hvernig stendur iðnaðurinn að
vígi?
Hver er staða landbúnaðar-
ins, sem nýtur mikilla styrkja
frá ríkinu?
Hvað um sjávarútveginn og
landhelgina?
Hver verður verðlagsþróun-
in með og án aðildar?
Hver er réttur útlendinga til
að kaupa upp norsk fyrirtæki?
Hvaða kostir og gallar eru
samfara frjálsum vinumarkaði,
sem í sjálfu sér hafði þegar
verið komið á milli allra Norð-
urlandanna (nema íslands)?
Hverjir eru kostir og gallar
frjálsari fjármagnsflutnings?
Hvað um menningarlífið og
nýnorskuna?
Hvað um jafnvægi í byggð
landsins?
Er Dandalagið auðvaldskerfi?
Svíkjum við vanþróuðu rík-
in?
Verður erfiðara að ráða við
hagsveiflur í stórri heild en
litlu landi?
Hvað um siglingarnar?
Flýja fyrirtækin frá Noregi,
eða setja upp útibú innan
EBE?
Verður atvinnuleysi meira
eða minna?
Hvað um varnarmálin?
Er betra að eiga atkvæðis-
rétt í Brussel en vera fyrir
utan og ráða örlögum sínum
að takmörkuðu leyti, o. s. frv.?
SUMIR VILDU TIL ÍSLANDS.
Umræður urðu svo heitar í
Noregi, að sumir andstæðingar
aðildar munu jafnvel hafa lát-
ið að því liggja, að þeir mundu
flytjast til íslands, ef aðildin
yrði samþykkt.
Þannig mætti lengi telja. Ef
ég mætti benda á nokkur atr-
iði, sem skipt hafa máli í þessu
sambandi, vildi ég nefna eftir-
farandi:
1. Allir hafa ekki gert sér
grein fvrir hvað EBE er— og
enn síður hvað það er í fram-
kvæmd. Bandalagið hefur alls
ekki megnað að uppfylla þá
hugsjón sem lá að baki stofn-
unar þess, hvað sem síðar verð-
ur. Sérhagsmunir hafa ráðið
miklu t.d. í stefnu Frakklands
og Luxemborgar. Greinilegt er,
að fjöldi Norðurlandabúa efast
um miðstýringu Evrópu og til-
gang bandalagsins.
2. Bandalagið hefur haft of
mikið sjálfstraust og mætti
gjarnan skýra betur hlutverk
sitt út á við og tilgang sinn
inn á við. Sem dæmi má nefna
stefnuna í landhelgismálum,
sem skiptir bandalagið litlu
máli í raun, en hefur hleypt
illu blóði í Norðmenn og Is-
lendinga.
3. Ákjósanlegt hefði verið,
ef NORDEK hefði verið komið
á laggirnar og Norðurlönd
hefðu fengið tækifæri til að
treysta samtakamátt sinn og
láta reyna á hann, áður en
gengið var til þjóðaratkvæða-
greiðslna.
4. Það tók alltof langann
tíma að koma EBE-málinu í
höfn 1 Noregi og Danmörku,
sem er bandalaginu sjálfu að
kenna.
5. Margir villast á því, að
allt hafi gengið eins og í sögu
í EFTA og því sé engin ástæða
til að örvænta, þótt staðið se
utan bandalagsins. En EFTA
var of laust í reipunum til að
geta verið framtíðarlausn.
6. Afstaða Svía hefur skipt
talsverðu máli, en viðskipti
Norðmanna við Svía hafa auk-
izt hraðar en við önnur Ev-
rópulönd, eftir stofnun EFTA.
7. Spilað hefur verið á þjóð-
ernistilfinningar. Það er langt
til Brussel og þeir tala ekki
nýnorsku þar.
8. Ekki er óliklegt, að Norð-
menn hafi náð því efnahags-
stigi, að þeir gefi ekki eins
mikið fyrir enn meiri velferð
og áður, en þó er ekki víst að
andstæðingar aðildar verði
fyrstir til að sætta sig við
minni laun í beinhörðum pen-
ingum en ella.
9. Traustið á NORDEK sem
lausn i stað EBE er misskiln-
ingur. Samstarfið innan Norð-
urlanda er komið lengra á
mörgum sviðum en í EBE og
sjálfsagt er að halda því áfram
og efla það, en sameiginlega
hefðu Norðurlöndin getað haft
þó nokkur áhrif á framtíðar-
stefnuna innan EBE. En
NORDEK getur aldrei komið í
stað SBE, heldur einungis orð-
ið til viðbótar halds og stuðn-
ings.
NORÐMENN STANDA UPPl
SAMNINGSLAUSIR.
Viðvíkjandi bandalaginu
sjálfu, mun verða enn erfiðara
að uppfylla hugsjón þess og
anda Rómarsamningsins eftir
aðild Breta, sökum skuldbind-
inga þeirra um allan heim og
stórveldishugmynda. Öllu auð-
FV 10 1972
41