Frjáls verslun - 01.11.1973, Qupperneq 17

legt, ef ríki Atlanthafsbanda-
lagsins færu að gera sig heima-
skítsmát í þeirri viðureign, þó
að sjálfsagt sé að reyna af
fullri kurteisi og vegna ein-
lægra óska vestrænna þjóða
um frið og öryggi að kanna til
þrautar við samningaborðið,
hvort Sovétmenn séu á þeim
þuxunum að draga úr herafla
og slaka á fjötrunum, sem
þjóðirnar í Austur-Evrópu hafa
verið hnepptar í. Af hálfu
Sovétmanna er áherzla lögð á
að fá fulla viðurkenningu á
þeirri ríkjaskipan, sem nú er
fyrir hendi í Evrópu og tryggja
þar með áhrifamátt þeirra til
frambúðar í Austur-Evrópu, en
af hálfu ríkjanna í Atlantshafs-
bandalaginu er farið fram á
frelsi þegnanna í A.-Evrópu,
m. a., að ferðabanni og ritskoð-
un í kommúnistaríkjunum
verði aflétt. Margar þjóðir
Atlantshafsbandalagsins hafa
miög ákveðnar meiningar ein-
mitt um bessi atriði og á það
ekki sízt við, þar sem fjöl-
mennir hónar flóttamanna frá
Austur-Evrónu hafa setzt að
síðasta aldarfjórðung, eins og
t. d. í Kanada. Kanadastiórn er
því meðal þeirra ríkisstiórna,
sem setia bessi skilyrði um
stiórnarhætti í Austur-Evrópu-
ríkjunum mjög á oddinn og
telia bau samtvinnuð öðrum
málaflokkum, sem samið verð-
ur um til að draga úr spenn-
unni í Evrópu.
L A NDHELGISDEIL AN
Þannig blasir hin stórpóli-
tíska hb'ð málanna við em-
bættismönnum Atlantshafs-
bandalagsins. Þar sem Mr.
Moon er Breti lék mönnum
forvitni á að hevra, hverja af-
steðu hann hefði til landhelgis-
deilunnar, svona í lok spialls-
ins. en nnkkrum dögum áður
hafði verið tiikvnnt um sam-
kormdag Ólafs .Tóhannessonar
Og T’HAvarr) Heaths. Mr. Mnon
sqoðist ekki vilia ræða land-
heloisdeilnna, en skvrði hó frá
hví. að ekkert mál hefði verið
iafnetarlnga á bangi { viðræð-
um fidltrúa einstakra l'íkia hiá
hanapipginn í ailt snmar. og
toldi hann farsppl endalok máls-
ins. sem fvrirsiáanleg VOru,
verq { samræmi við há um-
finlhin. er mál’ð hefði hlotið í
aðalstöðvum NATO.
„VTÐ ERTTIVT NATO.“
Það er fróðiegt að kvnnast
því af við"æðum við starfs-
menn NATO, hverjum augum
þar er litið á aðild íslands að
bandalaginu. Án þess að gefn-
ar séu um það yfirlýsingar er
augljóst, að ísland hefur al-
gjöra sérstöðu meðal banda-
lagsþjóðanna, hvað snertir hug-
ai’farið, er býr að baki hjá
ráðamönnum landsins varð-
andi samstarfið innan NATO.
Sennilega lýsti sendiherra
okkar hjá NATO, Tómas Á.
Tómasson, bezt hinu undarlega
viðhorfi margra fslendinga til
bandalagsins, er hann sagði:
„Heima á fslandi tala menn
um NATO sem samkomu ein-
hverra útlendra karla hérna í
Brussel. Fólk heima virðist
ekki skilja, að við erum
NATO.“
árOdttrtnn gegn
BANDALAGINU
Á íslandi er eins og öllum
er kunnngt rekinn gegndar-
laus áróður á móti Atlants-
hafsbandalaginu og aðildar
okkar að þvi. Svo virðist sem
furðulegs sljóleika gæti meðal
fólks. þegar slíkum árásum er
haldið uddí og oft svnist al-
menningur vera reiðubúinn til
að glevna við hvaða lygahvætt-
ingi sem er, þegar málefni
bandalagsins eru til umræðu.
Þannig varð Lúðvík .Tósenssvni
og hinum kommúnistanum í
ríkisstiórn fslands furðu
ágengt í sumar, begar beir
revndu að fplia mönmim trú
um að öH ríkin í NATO væru
nkkur óvinveitt. bó að bau
hefðu ekki trevst sér tiT að við-
urkenna fnrmTega 50 mílna
lenriholcri fsTands. Tietfa var að
sióTfsfigðu sapf í hví skvni að
viTTa nm fvr?r mnnnnm. hegar
mrnt var að í hnfnð^tnðmim
NATO var ÖTT áher^Ta Tnvð á
að Tevsa svo viðkvæmt, deiTu-
máT aðTTdarhióða sem Tand-
hploismáh'ð var. Knmmúnistar
geta encran vepinn sætt, sig við
að mÍkiTvæpi handaTqgsins í
hessu máTi vorði viðurVennt.,
en hað Perði forsætisráðherrq
fcTands hins vegar hernm oi’ð-
lim. hpgar hann hafði Perf
rcmkomulagið í T ondon í októ-
ber.
Tbogar grannt er sknðað
hTinta TenUcmenn að hafna
heim máTfTnfningi. að hiá
TVTATO sé setið á svikráðum við
fclondinga. enda eru sTíkar
fulTvrðingar grnf máðffiin við
heztu vini okkqr. sem æ nfan
f m hafq svnt ísTenzku hinð-
inni mikla vinsemd og nægir
í því sambandi að nefna Dani
og Norðmenn, bandamenn okk-
ar í NATO.
TREGIR TIL SAMSTARFS
Áhrifanna af veru komm-
únista í ríkisstjórn íslands
virðist gæta í öllum samskipt-
um hennar við höfuðstöðvar
bandalagsins um þessar mund-
ir, þó svo að stjórnarsáttmál-
inn geri ekki ráð fyrir, að ís-
land segi sig úr NATO.
Eins og kunnugt er hefur
bandalagið á síðari árum eflt
sameiginlegt starf á ýmsum
öðrum sviðum en því hernaðar-
lega. Á þetta við um umhverf-
ismál, efnahagsmál og al-
mannavarnir, svo að dæmi séu
nefnd. Ætla mætti að íslend-
ingar ættu margt ólært í öll-
um þessum efnum og mvndu
því sem fullgild aðildarþjóð
Atlantshafsbandalagsins not-
færa sér að fullu þau tækifæri,
sem þetta veitir þeim. Svo er
þó engan veginn.
Athvglisvert var að heyra
ummæli Signor M. Deveglia,
sem er forstöðumaður almanna-
varnadeildar NATO. Starfsemi
hennar bvggist nú fyrst og
fremst á því, að koma boðum
með skjótum hætti milli höfuð-
borga NATO-ríkjanna, með
beiðni u.m aðstoð verði hennar
þörf í neyðartilfellum einhvers
staðar á bandaTagssvæðinu. Er
þetta gevsimikilvægt, þar eð
fjarskÍDtakerfi milli höfuð-
borga NATO-ríkjanna er mjög
fullkomið og á au.Pabraeði er
hæet að ná sambandi til þeirra.
Aðspurður greindi hann svo
frá, að þeear eldgosið hófst í
Vestmannaeyjum hefði hann
farið strax til fundar við
sendiherra fslands hiá NATO
og boðið alla aðstoð deildar
sinnar. Sendiherrann kvaðst
hurfa að hafa samráð við rík-
isstiúrn sína í Revkiavík um
máTið, en baðan komu hau
svör um hæl. að enerar aðstoð-
ar væri hörf. Var aTdrpi Toi+að
til. aTmannavarnadeiTdar N4TO
um neins konar fvrjrgrpiðsTu.
Rendir hetta til hess. að um
beint st.efniimáT hafi verífí að
ræða hiá ísTenzku ríkisstiórn-
jnni að Teita pkki fil höfnð-
St.öðvn A tTqntshafsHnndaTacfsinS
mpð heiðni lim aðstoð frennr
en t.il varnnrh'ðsins á KpfTa-
víkurfTngvpTli, hó að skort
hafi vmsan búnað. eínkum
VÍnnuvéTqr oe önnur tæki,
strav frá unnhafi gossins.
Hjá NATO starfar sérstök
FV 11 1973
17