Frjáls verslun - 01.08.1975, Blaðsíða 15

Kreppan
Eru Danir að gefast upp á
velf erðarþ jóðf élaginu ?
Bandarískur fréttamaður segir frá heimsnkn sinni til Danmerkur
„Glöggt er gests augað“, segir máltækið; fyrir skömmu var bandaríski fréttamaðurinn John Vino-
cur á ferð í Dannaörku, til að kynna sér efnahags- og stjórnmálaástand þjóðarinnar, og hér á eftir
fara athyglisverðar uppgötvanir hans, sem eiga erindi til lesenda Frjálsrar verslunar.
Danska þjóðþingið. Gífurlegur efnahagsvandi hefur leitt til end-
urtekinnar stjórnmálakreppu í landinu.
Eitthvað hefur farið úrskeið-
is í landi, þar sem stjórnvöld
hafa boðið nemendum eitt auka
ár á gagnfræðaskólastigi nú í
haust, til þess að draga úr at-
vinnuleysinu, sem ríkir þar.
Það er maðkur í mysunni í
landi, þar sem hægt er að
skrifa bók, sem heitir: „Er það
þess virði að vinna sér inn
meiri peninga?“.
Það dettur engum í hug, að
fullyrða að þjóð sé að rotna
innan frá, sem býður íbúum
sínum upp á góða skóla, næst-
um ókeypis læknishjálp, virðu-
lega elli og rétt til þess að
kvarta; en þrátt fyrir þetta er
Danmörk illa á vegi stödd.
Mesta atvinnuleysi í V-Evrópu
er í Danmörku, en í landinu
eru 13% launþega atvinnulaus-
ir. Fjörutíu þúsund Danir fluttu
til annarra landa s.l. ár, — en
sambærileg tala Bandarikja-
manna væri 1.6 milljónir, en
þessi tala hefur hækkað um
25%, sem af er þessu ári og er
það hæsta hlutfall útflytjenda
í heila öld. Frá árinu 1971, eftir
að s'kattar komust upp í 44% ,
hafa þeir verið stærra hlutfall
heildarþjóðarframleiðslunnar
heldur en þekkist nokkurs stað-
ar annars staðar í hinum iðn-
vædda heimi.
HROLLVEKJANDI ÁSTAND
Þjóðfélagsvandamál Dan-
merkur eru umfangsmeiri en
samdráttur efnahagslífsins.
Vandamálin felast í starfsemi
og örum vexti „súper“ velferð-
arríkisins. Margir Danir eru nú
þeirrar skoðunar, að efnahags-
leg viðreisn þjóðarbúsins bygg-
ist ekki einvörðungu á venju-
legum efnahagsráðstöfunum,
heldur einnig á þeirri ákvörðun
hvort halda beri áfram á þeirri
braut sem velferðarþjóðfélagið
hefur boðið þeim upp á. 85%
landsmannia fá einhvers konar
almannabætur frá hinu opin-
bera, hvort það eru 25% end-
urgreiðsla á reikningi vegna
húsamálunar, eða % hlutar
kostnaðar við að senda barn á
barnaheimili, sem er í einka-
eign. Danskur þegn getur
fengið greiðslu frá hinu opin-
bera fyrir að flytja úi' einbýlis-
húsi í íbúð í fjölbýlishúsi, eða
skattaafslátt fyrir að flytja úr
f jölbýlishúsi í einbýli.
STARFSMENN HINS
OPINBERA JAFNMARGIR
OG í ÞUNGAIÐNAÐI
Þessi þróun mála hefur leitt