Frjáls verslun - 01.06.1983, Blaðsíða 16

Hvaða áhrif hefur minni þorskafli?
Þorskaflinn árið 1982 var um
382 þús. tonn og áætlað er að
hann verði um 290 þús. tonn í ár.
Þetta er samdráttur upp á 70
þús. tonn eða um 24%. Afla-
markið á næsta ári er sett við
220 þús. tonn eða 60 þús. tonn-
um minna en í ár, en þetta er um
25% minnkun afla.
Stefnt er að því að bæta upp
minnkandi þorskafla með auk-
inni sókn í aðrar tegundir, en vit-
að er að það er erfiðleikum
bundið. auk þess sem hvert tonn
af skrapfiski (ufsa, karfa, löngu,
keilu o.s.frv.) er helmingi verð-
minna en af þorski.
En hvaða áhrif hefur þessi
samdráttur í þorskafla á afkomu
okkar á næsta ári?
Þjóðhagsstofnun telur að
þessi minnkun þorskafla, geti
valdið 3,5 — 4% samdrætti
þjóðarframleiðslu. Jafnframt
munu viðskiptajöfnuður við út-
lönd versna um 1400 — 1900
millj.kr. Talið er að atvinnuleysi
kunni að aukast og nema um 2
— 2,1% af heildarmannaafla,
allnokkuð á okkar mælikvarða
en lítið miðað við önnur Evrópu-
lónd.
Rétt er að vekja athygli á, að
árið 1984 verður því þriðja árið í
röð. sem einkennist af aflasam-
drætti, minnkandi útflutnings-
framleiðslu. lægri þjóðarfram-
leiðslu og minnkandi kaupmætti
launa. Því mun reyna mjög á
þolrifin í hagsmunaaðilum og
landslýð öllum á næsta ári.
Spá um efnahagsfram-
vindu í iðnríkjunum
Eins og kunnugt er hefur efna-
hagslífið í Bandaríkjunum náð
miklum bata á þessu ári. Hag-
vöxtur hefur verið mikill og at-
vinnuleysi farið hraðminnkandi,
samfara þessu hefur verðbólgan
lækkað mjög. Því er sþáð á
næsta ári að hagvöxtur verði á
bilinu 4.5—5.2%. Áætlað er að
verðbólgan verði 4—5%. Einn
skuggi er þó á þessum efna-
hagssþám öllum saman. að fyrir-
sjáanlega verður hallinn á fjár-
lögum um 180 milljarðir US$ á
því fjárhagsári sem nú stendur
yfir. Ennfremur er því spáð að
hallinn fari upp í allt aö 200 mill-
jörðum US$ á fjárhagsárinu
1984—1985.
Þýskaland:
Því er spáð að hagvöxtur í
Þýskalandi á næsta ári veröi á
Ekki að sjá samdrátt í iðnaði
Nú er hagsveifluvog iðnaðar fyrir 3. ársfjórðung 1983 nýlega
komin út. Það er sérstaklega forvitnilegt nú um stundir að fá slíkar
upplýsingar sem í hagsveifluvoginni eru, því annars er lítið af svo
nýjar heildarupplýsingar úr efnahagslífinu og atvinnustarfseminni
að hafa. Margir óttuðust það síðastiiðið sumar, að iðnaður og þjón-
usta þyldu ekki þann samdrátt, sem varð í kaupmætti launa samfara
efnahagsaðgerðum ríkisstjórnarinnar. Svo virðist sem ekki sé
ástæða til að óttast neinn verulegan samdrátt í iðnaði vegna minnk-
andi kaupmáttar, en auðvitað eru vissar greinar viðkvæmari fyrir
tekjusamdrætti en aðrar, svo sem húsgagnaiðnaðurinn.
En hverjar eru helstar niður-
stöður hagsveifluvogarinnar á
3ja ársfjórðungi 1983?
1. Framleiðslan varð nokkru
meiri á 3ja ársfjórðungi í ár held-
ur en á sama tíma í fyrra.
2. Nokkur aukning varð í sölu
aimennra iðnaðarvara milli 3ja
ársfjórðungs 1 982 og 1983.
3. Því er spáö, að framleiðsla
á 4ja ársfjórðungi 1983 muni
verða svipuð og á sama tíma í
fyrra, en lítillegri minnkun er
spáð í sölu og starfsmannahaldi.
Mjög mismunandi er hvernig
niðurstöðurnar eru í einstökum
iðngreinum. í grófum dráttum má
segja, að nokkuð vel gangi hjá
þeim iðngreinum, sem framleiða
vörur til hins daglega brúks, s.s.
brauð. kökur. kaffi, smjörlíki.
sáþa og hreinlætisvörur og
pappírsvöruiónaðurinn. Sam-
dráttar gætir hins vegar í þeim
greinum, sem eru í stærri hlutum
s.s. járn- og málmsmíði, trjá-
vöruiðnaði og veiðarfærafram-
leiðslu.
Mikil aukning er bæði í ál- og
kísiljárnf ramleióslu.
framhald á bls. 99
bilinu 2,5—3%. Verðbólgan er
áætluð verða 2,9—3,5% og jafn-
framt er því spáð, að útflutningur
aukist í raun um 3,5%.
Bretland:
Mikill fjöldi af hagspám er gefinn
út seinustu mánuði hvers árs í
Bretlandi. Reynt hefur verið að
vega þessar hagspár saman og
kemur þá út að meðaltalsspá um
hagvöxt á næsta ári er um 2,5%,
spáð er 5,7% verðbólgu og
óbreyttu atvinnuleysi eða um 3.0
millj. manna.
Ríkissjóður Bretlands spáir
hins vegar að hagvöxtur verði
um 3% og verðbólga ekki nema
4.5%. Þessi spá er nokkuð bjart-
sýn. en auðvitað verður að leggja
meiri trúnað á slíka opinbera spá
en aðrar.
16