Helgarpósturinn - 21.09.1995, Blaðsíða 9

RMIVrnjDAGUR 21- SEPTEMBER1995
9
BHP’
Ifotí
Björn Bjarnason er stjórnmálamaður
sem líklega mun seint njóta beinnar
lýðhylli. Andstæðingar hans sjá í
honum eftirlegukind úr kaldastríð-
inu, en samherjarnir telja hann mikil-
hæfan leiðtoga. Enginn frýr honum
vits en honum er brugðið um of-
stæki. Þeir Egill Helgason og Stefán
Hrafn Hagalín fara í saumana á
stjórnmálaferli Björns.
Björn Bjarnason hefur lengi haft áhrif í
stjórnmálum en alþingismaður varð
hann þó ekki fyrr en hann var 47 ára og
svo ráðherra 51 árs. Til samanburðar
má geta þess að faðir hans, Bjarni Bene-
diktsson, varð þingmaður 34 ára og ráðherra 39
ára. Það getur varla talist ýkja bráðger pólitíkus
sem svo seint nær háum metorðum, og raunar
má fullyrða að stjórnmálaframi Björns hafi verið
miklu hægari en flestir hefðu spáð á árunum eft-
ir að faðir hans lést í brunanum hörmulega á
Þingvöllum 1970.
Margt hefði sjálfsagt farið öðruvísi ef þing
Sambands ungra sjálfstæðismanna á Egilsstöð-
um 1973 hefði ekki orðið jafn sögulegt og raun
ber vitni. Þar bauð Björn sig fram til formanns
SUS en á móti honum var í framboði Friðrik Soph-
usson. Fyrirfram var Björn álitinn mun líklegri til
að hljóta kosningu, hann var úr innsta kjarna
flokksins og líkt og að þiggja starfið frá leiðtog-
anum föður sínum en Friðrik var vita ættlaus.
Leikar fóru svo að Björn tapaði kosningunni
naumlega; lengi á eftir gengu ásakanir um að
stuðningsmenn Friðriks hefðu ekki verið mjög
vandir að meðulum í kosningabaráttunni. Birni
féll það mjög miður að tapa með þessum hætti;
sagt er að hann hafi verið svo sár að hann dró
sig út úr eiginlegri pólitík í hátt á annan áratug.
Var ekki von á Bimi?
Ekki þar fyrir að Björn hafi ekki alla tíð verið á
innsta bekk í Sjálfstæðisflokknum og horft beint
inn í hugarfylgsni hans. Stuttu eftir SUS-þingið
settist hann inn í Stjórnarráð og varð þar skrif-
stofustjóri og nánasti samverkamaður Geirs
Hallgrímssonar, arftaka Bjarna Benediktssonar.
Um það leyti að Gunnar Thoroddsen, höfuðand-
stæðingur Bjarna og Geirs í Sjálfstæðisflokkn-
um, varð forsætisráðherra fór Björn yfir á Morg-
unblaðið og varð þar áhrifamikill og athafna-
samur aðstoðarritstjóri. Allt þetta tímabil var
hann einn af helstu hugmyndafræðingum flokks-
ins, formaður utanríkismálanefndar hans frá
1971 til 1986, en að auki er ljóst að hann hefur
notað tímann vel til að þroska ýmsa eiginleika
sem gera hann að stjórnmálamanni í fremstu
röð: ekki einu sinni hörðustu andstæðingar
Björns treysta sér til að neita því að hann hafi
afburða þekkingu, óvenjulega starfsorku, mikla
skipulagshæfileika, verksvit og stálminni. Að
auki er víst að hann þekkir stjórnmálakerfið vel
og er ekki alveg fákunnandi um þau kænsku-
brögð sem þar duga til árangurs. „Björn er var-
færinn stjórnmálamaður og hann er miklu
kænni og meiri pólitíkus en margur maðurinn
heldur," segir Hannes Hólmsteinn Gissurarson.
Löngu áður en Björn bauð sig fram til þings
1991 var hann búinn að búa svo um hnútana að
ekki var gott að ganga framhjá honum; spurn-
ingin sem sjálfstæðismenn spurðu sig gjarnan
var fremur hvenær væri von á Birni en hvort
væri von á honum?
Baráttan víð kommúnismann
Vegna faðernis síns og langra tengsla við
valdastofnanir virðist Björn að vissu leyti vera
sögulega samhengið í Sjálfstæðisflokknum. í
raun er hann líka sá eini af núverandi leiðtogum
hans sem eitthvað hefur beitt sér að ráði í því
máli sem batt Sjálfstæðisflokkinn saman frá
stofnun og í marga áratugi á eftir: baráttunni við
kommúnismann. Meira að segja þeir andstæð-
ingar Björns sem ekki eru hallir undir kommún-
isma bera honum á brýn að hann hafi hálfpart-
inn týnt sálinni í stríðinu við komma og lifi enn í
einhverjum kaldastríðsfasa. „Það er alltaf eins
og lokist einhverjar gáttir hjá Birni þegar kemur
að utanríkispólitík og þá kólni í kringum hann
og bresti á með kaldastríðinu," segir Atli Rúnar
Halldórsson, fyrrverandi þingfréttaritari útvarps.
-e