Helgarpósturinn - 13.02.1997, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR13. FEBRÚAR1997
mmm
álbræðslu studla
ad lakari
lífskjörum
- segir Rnnur Ingólfsson iðnaðarráðherra og
telur að bygging álvers á Grundartanga sé for-
senda aukinnar verðmætasköpunar...
„Jú, ég get ekki sagt annað en
að andstaðan við byggingu ál-
vers á Grundartanga hafi kom-
ið mér á óvart, því að í eitt ár
hefur verið stöðug umræða um
fyrirhugaða byggingu,“ segir
Finnur Ingólfsson iðnaðarráð-
herra. Mörg spjót hafa staðið á
honum að undanförnu, en and-
stæðingar álvers hafa verið
iðnir við að láta andúð sína í
ljós. Finnur segir að þessi and-
staða komi of seint því málið
hafi verið vel kynnt. „Árið 1990
var gefinn út bæklingur til
kynningar á svæðinu og árið
1994 var samþykkt skipulag
fyrir Grundartangasvæðið þar
sem skýrt var tekið fram að
það væri stóriðjusvæði. Um-
hverfismat var síðan staðfest
árið 1996. í ljósi þessa hefði
engum átt að blandast hugur
um hvað væri framundan."
En nú hefur Högni Hans-
son, umhverfisfrœðingur frá
Landskrona í Svíþjóð, gert
athugasemdir við umhverfis-
matið. Dregurðu athuga-
semdir Högna þá í efa?
„Ég trúi og treysti mati okkar
færustu vísindamanna á þessu
sviði. Ég er ekki að draga úr
gildi Högna sem vísindamanns,
en þessum athugasemdum hef-
ur verið svarað af okkar vís-
indamönnum. Án þess að fara
efnislega út í svar þeirra er
ljóst að í greinargerð Högna
gætir örlítils misskilnings,
enda voru þar bornir saman
ólíkir hlutir en í umhverfismat-
inu.“
Mikið í húfi
Heldurðu að þessi harða
andstaða sem haldið er uppi
af andstœðingum álvers á
Grundartanga valdi því að
almenningi snúist hugur í af-
stöðu sinni í málinu?
„Ég vona það, út frá íslensk-
um hagsmunum, að þessum
hópi takist ekki að koma í veg
fyrir byggingu álvers. Við þurf-
um á þessari efnahagslegu bú-
bót að halda svo okkur takist
að bæta hér lífskjör. Við íslend-
ingar gerum kröfur um hærri
laun, lægri skatta, fullkomið
heibrigðis- og menntakerfi og
ekkert atvinnuleysi. Til að svo
megi verða þurfum við frekari
verðmætasköpun. Það er ríkis-
stjórnin að gera með því að
stuðla að byggingu þessa
blessaða álvers. Það er því ekki
marktækt að segja að finna
verði aðrar leiðir en byggingu
stóriðju til að auka verðmæta-
sköpun í landinu. Þeir sem
halda slíku fram eru einfald-
lega að segja að þeir vilji hafa
hér önnur og lakari lífskjör en
víða erlendis. Ef slíkur hugsun-
arháttur yrði ofan á yrðum við
að hætta að bera okkur saman
við aðrar þjóðir í þessum efn-
um.“
Þú telur að það sé ekki
skammgóður vermir að
byggja álver - en því hefur
meðal annars verið haldið
fram af háskólamönnum að
slíkur efnahagsbati vœri að-
eins tímabundinn...
„íslenskt efnahags- og at-
vinnulíf á að byggjast á vexti
lítilla ojg meðalstórra fyrir-
tækja. Aliðnaður og stóriðja
eiga að vera ábót á þetta öfluga
og blómlega atvinnulíf. Ástæð-
an er nefnilega sú að í kringum
stóriðjuframkvæmdir verða til
lítil og meðalstór fyrirtæki og á
þeim munum við þurfa að
byggja þegar horft er fram á
veginn. Það má geta þess í
framhjáhlaupi að bygging ál-
vers er ekki það eina sem er á
döfinni á vegum iðnaðarráðu-
neytisins. Það er margt annað í
„Eg vona það, út frá íslenskum hagsmunum, að andstæðingum álvers takíst
ekki að koma I veg fýrir byggingu þess.“
bígerð. Það má nefna verkefni
sem stuðla að því að endur-
vekja prjónaiðnaðinn; við höf-
um verið í samstarfi við sæl-
gætisiðnaðinn og skipað nefnd
sem tengist útflutningi á ís-
lenskri hestamennsku. Þá er
sérstakt verkefni í gangi sem
stuðlar að því að efla nýsköpun
og framleiðni í fyrirtækjum og
svo mætti lengi telja. Þessi
vinna sem hefur verið unnin á
vegum ráðuneytisins hefur
hins vegar ekki farið eins hátt
og fyrirhugaðar álversfram-
kvæmdir."
Megum vera stolt af lág-
um launakostnaði
Er eitthvað hœft í þeim orð-
um álversandstœðinga að í
bœklingnum sem gefinn var
út á vegum iðnaðarráðuneyt-
isins, þar sem kostir stór-
iðjuvers eru tíundaðir, hafi
verið látið í veðri vaka að
hér vœru laun lœgri en víða
annars staðar?
„Það voru nokkur atriði sem
fóru fyrir brjóstið á fólki. í
fyrsta íagi var það gagnrýnt að
íslendingar geta boðið eitt-
hvert lægsta orkuverð í Evr-
ópu. Væri ekki nær að vera
stolt af því en að skammast sín
fyrir það? Enda kynnum við
forkólfum álfyrirtækja málið
með fullri reisn. í öðru lagi var
það gagnrýnt að hér eru ein-
hverjar minnstu frátafir frá
vinnu í heimi. Er það ekki eitt-
hvað tii að státa s.ig af? í þriðja
lagi er sagt í bæklingnum að
við séum með lágan launa-
kostnað. Það þýðir ekki að
launin séu lág heldur að skatt-
arnir sem lagðir eru á launin
séu lægri en í löndum í kring-
um okkur. Launakostnaður hjá
fyrirtækjum er því minni hér á
landi en annars staðar.“
En er það ekki staðreynd
að laun eru lœgri hér en í ná-
grannalöndunum?
„Ég veit það bara að laun iðn-
aðarmanna í dagvinnu hjá ísal
eru u.þ.b. 40% hærri en laun al-
mennra iðnaðarmanna á höf-
uðborgarsvæðinu á sama tíma.
Þessar upplýsingar hef ég ann-
ars vegar frá ísal og hins vegar
frá kjararannsóknarnefnd. For-
stjóri álversins hefur staðfest
þessar tölur sem fram komu
hjá mér í fjölmiðlum fyrir
skömmu og ef eitthvað er eru
þessi laun hærri. Við getum því
verið ánægð með að fá inn í
landið atvinnustarfsemi sem
býður hærri laun en við höfum
verið með hingað til.“
Framsóknarfiokknum
refsað fyrir að efla kosn-
ingaloforðin
Framsóknarflokkurinn
hefur að undanförnu dalað
talsvert í skoðanakönnun-
um, bœði í dreifbýli og þétt-
býli, eftir mikla fylgissveiflu
fyrir síðustu kosningar. Því
hefur meðal annars heyrst
fleygt að flokkurinn hafi ekki
gert upp fortíð sína við
landsbyggðina...
„Framsóknarflokkurinn er
flokkur allrar þjóðarinnar og
skiptir þar engu máli hvort það
er í dreifbýlis- eða þéttbýlis-
kjördæmum. Framsóknarflokk-
urinn vann sína tvo stærstu
sigra í Reykjavík og á Reykja-
nesi í síðustu alþingiskosning-
um. Það skóp kosningasigur
flokksins. Nú er Framsóknar-
flokkurinn stærsti flokkurinn í
fjórum kjördæmum og sá næst-
stærsti í fjórum til viðbótar.
Við höfum áður gengið í gegn-
um þrengingar í skoðanakönn-
unum. Dæmi um það er þegar
mánuður var til síðustu alþing-
iskosninga og flokkurinn fékk
um 5% í skoðanakönnun í
Reykjavík og því var spáð að ég
myndi ekki ná kjöri. Þegar á
hólminn var komið fengum við
15% í Reykjavík og okkur vant-
aði aðeins 600 atkvæði á land-
inu öllu til að fá þrjá menn
kjörna á þing í kjördæminu.
Sömu sögu^ má segja um
Reykjanes. Ég tek skoðana-
kannanir alvarlega því þær
mæla það andrúm sem uppi er
á hverjum tíma. Ég er þó langt í
frá áhyggjufullur vegna stöðu
flokksins."
Telurðu þig geta skýrt fylg-
istap í skoðanakönnunum?
„Ráðherrar flokksins hafa
unnið að erfiðum málum. Við
erum í erfiðleikum í heilbrigðis-
málum og erum að skapa
hundruð nýrra starfa með
byggingu álversins. Svo virðist
sem það sé verið að refsa fram-
sóknarmönnum fyrir að byggja
upp atvinnulífið. En við megum
ekki gleyma því að flokkurinn
var kosinn til þess að fjölga
störfum. Við erum að vinna að
þessu kosningaloforði, sem og
mörgum öðrum, og því finnst
okkur hart ef á að refsa okkur
fyrir að efla kosningaloforðin.
Ef okkur tekst að ljúka þessum
málum á farsælan hátt verða
ný störf ekki 12 þúsund fyrir
aldamót eins og við lofuðum
heldur nær því að vera 15 þús-
und.“
Fjárhagsumhverfi margra ís-
lenskra fjölskyldna hefur
gjörbreyst á undanförnum ár-
um með aukinni og breyttri
þjónustu bankastofnana. Síð-
ustu misserin hefur slíkur
vöxtur hlaupið í greiðsluþjón-
ustu bankanna að líkja má við
sprengingu. Greiðsluþjónust-
an er stórlega niðurgreidd,
enda bindur þessi þjónusta
marga viðskiptavini svo fast
við bankann að hverfandi líkur
eru til að þeir skipti um banka.
Greiðsluþjónustan og önnur
aðstoð og fyrirgreiðsla þjón-
ustufulltrúanna léttir mörgum
tilveruna og getur í mörgum
tilvikum sparað stórfé. Á hinn
bóginn er fólk bundið í báða
skó þegar búið er að gera
greiðsluáætlun. Segja má að í
sumum tilvikum séu bankarnir
farnir að úthluta fólki vasapen-
ingum. Sumir hringja í þjón-
ustufulltrúann sinn til að
spyrja hvort þeir geti leyft sér
þetta eða hitt.
IbgþúsuncEr
* irasapeninga h*i
bankanum
Lífið fyrír og eftir
greiðsludreifingu
Greiðsluþjónusta og
greiðsludreifing er tiltölulega
nýlegt fyrirbrigði sem felst í
því að viðskiptabankinn tekur
að sér að sjá um greiðslu gíró-
seðlanna. Búnaðarbankinn
mun hafa riðið á vaðið síðla
árs 1993. Fólk velur sjálft
hvaða skuldir og reikninga það
vill fela bankanum að sjá um
og því gefst einnig kostur á að
dreifa heildargreiðslum ársins
þannig niður að sama upphæð
sé skuldfærð í hverjum mán-
uði. Þeir sem það vilja geta líka
a.m.k. í sumum bankastofnun-
um skilið sumarfrísmánuðinn
út undan og haft þannig úr
meiru að spila þá.
„Ég líki því ekki saman
hversu miklu léttbærara lífið
er orðið,“ sagði einn viðmæl-
andi Helgarpóstsins. „Ég miða
hiklaust við þetta sem tíma-
mót og tala um lífið fyrir og eft-
ir greiðsludreifingu."
Þessi þjónusta er
sem sagt sniðin eftir
óskum viðskiptavinar-
ins og að sögn þeirra
bankastarfsmanna sem
rætt var við er mjög
misjafnt hversu stóran
hluta þjónustunnar fólk
nýtir sér. Sumir láta
bankann einvörðungu
sjá um einhver ákveðin
lán eða reikninga, aðrir
koma nánast með öll
fjármál fjölskyldunnar
á herðunum og biðja
þjónustufulltrúann
sinn að greiða úr flækj-
unni.
Hjá íslandsbanka
Þess eru dæmi að fólk komi
nánast með öll fjármál sín tit
þjónustufulltrúans og biðji
bankann einfaldlega að sjá um
heimilisreksturinn.