Alþýðublaðið - 12.02.1976, Blaðsíða 11

Þú ert ekki skyldugur
að ganga í stéttarfélag
en þar er hag þínum í flestum tilfellum þó bezt borgið
Er fjöldi launþega
hérlendis utan stéttar-
félaga? Þessi spurning
hefur vaknað meðal al-
mennings að undan-
förnu, ekki sizt þegar 9
flugmönnum Vængja
h/f var sagt upp störf-
um vegna þess að þeir
gengu i Félag islenzkra
atvinnuflugmanna. Áð-
ur höfðu þessir sömu
flugmenn verið utan
stéttarfélaga og að
auki ósamnings-
bundnir hjá flugfélag-
inu. Aðeins munnlegir
samningar voru i gildi.
Þessar upplýsingar vekja upp
fjölda spurninga, t.d. hver eru
raunveruleg réttindi þeirra
launþega, sem utan stéttar-
félaga eru? Alþýðublaöið leitaði
svara við þessum atriðum hjá
Arnmundi Bachmann, lög-
fræðingi, en hann hefur fjallað
um málefni tengd vinnu-
markðinum i þætti sinum i út-
varpinu, „Vinnumál”.
Sagði Arnmundur, að engin
lög skylduðu launþega til þess
að vera aðila að stéttarfélagi.
Hins vegar hefðu sum stettar-
félög forréttindi um vinnu á ein-
stökum vinnusvæðum og fengju
þar engir vinnu aðrir en
meðlimir viðkomandi stettar-
félags.
Hvað varðaði réttindi þeirra,
sem væru utan stéttarfélaga þá
kvað Arnmundur þeirra rétt
tryggðan að hluta til i almenn-
um lagabókst., sem fyrir hendi
væru. T.d. væru lög frá 1974,
sem k væðu á um starfskjör. Þar
væri m.a. minnzt á lágmarks-
kaup innan einstakra vinnu-
svæða. Það væri greinilegt með
þessum lögum,að gert væri ráð
fyrir þvi, að nokkur hópur laun-
þega væri utan stéttarfélaga.
Nokkur fagstéttarfélög næðu
alls ekki yfir alla þá, sem í at-
vinnugreininni ynnu. Svo hefði
t.d. verið um flugmennina hjá
Vængjum h/f,einsogfram hefði
komið i fréttum að undanförnu.
Einhverra hluta vegna kysu
sumir að vera utan stéttar-
félaga, stundum eflaust í von
um hærri laun en kjara-
samningar viðkomandi stéttar-
félags kvæðu á um.
Ammundur kvað það mjög
ýmist, hvernig háttað væri
réttindum þeim, sem þessir
launþegar byggju við. Stundum
væru við þá gerðir sér kjara-
samningar, en oft væri aðeins
gert við þá munnlegt samkomu-
lag um kaup og fáein önnur
kjaraatriði. Sagði Arnmundur,
að oft leiddu hinir munnlegu og
lauslega gerðu samningar til
þess, að á hlut launþega væri
gengið, án þess að þeir gætu
borið hönd fyrir höfuð sér.
Taldi Arnmundur Bachmann,
að raunverulega væri hér um að
ræða stórt gat á vinnulöggjöf-
inni, það gæti engum verið til
hagsbóta, hvorki launþegum
eða öðrum að vera utan stéttar-
félaga.
—GAS.
vertíð bíla-
sala tekur
við af loðnu-
vertíðinni
Bllasalan er mjög
dræm og.leiðinleg þessa
dagana, en þannig er
hún og hefur alltaf
verið yfir helztu
vetra rm ánuðina ’ ’,
sagði Halldór Snorra-
son hjá Aðal-Bilasöl-
unni er Alþýðublaðið
innti hann eftir sölunni.
„Það fer að glæðast strax i
byrjun april, þegar
kaupendurnir fara að koma, en
þá hækkar verðið.” Um söluna
núna og á sama tima i fyrra,
sagði Halldór. „Ég tel að salan
sé sv ipuð og i fyrra, en þó er hún
ekki svipur hjá sjón og þegar
vinstri-stjórnin var við völd, þá
óðu allir i peningum, og bilarnir
fuku út".
Er við spurðum Halldór að
lokum, hvaða tegundir seldust
bezt, sagði hann að góð sala
væri á jeppum, og hefur tiðin
undanfarið kannski einhver
áhrif á það. Einnig sagði
Halldór að fólk sæktist meira
eftir nýlegri og dýrari bifreiðum
en áður.
Alþýðublaðið hringdi einnig i
fleiri bilasölur, og var svipað
hljóð i sölumönnum þeirra og
hjá Halldóri. Jeppasalan er með
betra móti_en undanfarin ár á
þessum tima, og einnig var
nokkuð um utanbæjarmenn.
sem keyptu sér jeppa eða stærri
og sterkari bila. Þau vandkvæði
fylgja þó jeppasölunni, að mjög
erfitt er að fá slika böa, og
þegar þeir koma, þá eru þeir
strax rifnir út af kaupendum,
sem ætla sér ekki að sitja fastir
á hverjum degi. Að sögn bila-
sölumanna, þá hefur janúar og
desember verið svipaðir hvað
sölu snertir, eðá réttara sagt
söluleysi. Þá virtust flestir
nokkuð spenntir eftir að loðnu-
vertiðin hættir, þvi þá festa sjó-
mennirnirhýruna sina oft i bila-
kaupum. Sem sagt, þegar
loðnuvertiðin er búin, þá byrjar
vertiðin hjá bilasölumönnum.
GRUNNURAÐ EINHVERS KONARGÆÐAMATSSTIMPLUN?
Bæjarráðí
námsmati
Bæjarráð Kópavogs-
kaupstaðar hefur nýiega
samþykkt að fela
f ræðslustjóra bæjarins
að gera athugun á því,
hvernig háttað sé náms-
árangri i gagnfræða-
skólum bæjarins og
miðað við skólana inn-
byrðis svo og náms-
árangur i gagnfræða-
skólum nærliggjandi
byggðarlaga.
Segja má, að hér sé bæjarráð
snúið inn á nýjar brautir og
harla óvenjulegar. Nú er það
vitað, að samkvæmt grunn-
skólalögum er það fyrst og
fremst skólanefnd og þar eftir
fræösluráð og menntamála-
ráðuneytið, sem hefur algera
yfirsókn um þessa hluti. Farið
var fram á, að athugun þessi
næði til 3ja s.l. ára.
Þess er vert að minnast, að
þann 11. desember siðastliðinn
kom fram á bæjarstjórnarfundi
tillaga um að gerð væri rann-
sókn á vinnuálagi nemenda i
Kópavogi, starfstima þeirra
daglega, og fleira, sem varðar
aðbúnað að nemendum og
skólunum.
Þessi tillaga var þá felld, og
einkum með þvi fororði, að
þetta væri fyrst og fremst svið
skólanefndar, en ekki bæjar-
stjórnar sem slikrar.
Hvað, sem annars má segja
um tillöguna, sem bæjarstjórn
vildi ekki lita við, má benda á,
að hér kemur vissulega inn á
verksvið bæjarstjórnarinnar, að
hafa vakandi auga á, að nem-
endurfái tilskilda aðstöðu, sam-
kvæmt lögum, og er ekki á
annarra færi að veita en bæjar-
yfirvalda og rikis. Mun þar vera
i þó nokkur horn að lita, svo ekki
sé mikið sagt. Vert er einnig að
minna á, að verulega skortir á
bókasafnsaðstöðu i skólunum,
en það er atriði, sem telja má
eitt hið mikilvægasta.
En svo vikiö sé aftur að hug-
myndum bæjarráðsum athugun
á námsárangri og samanburð
milli skóla innan bæjar og utan,
verður að lýsa verulegri furðu á
hugmyndaflugi bæjarráðs um
raunhæfan árangur. Ollum
skólamönnum er kunnugt, að
samanburður á einkunnum er
miklum vandhæfum bundinn.
Þó er fyrst að nefna, að nánast
er ekki nema einn próftegund —
landsprófið, sem hefur verið i
höndum óviðkomandi aðila, og
þó ekki að öllu.
Nú er það ennfremur vitað, að
það veltur á ýmsu, og máske
ekki sizt skólahúsnæði og að-
stöðu, hversu stóran hóp skóli
getur tekið i landspróf. Sé þess
ekki kostur að taka inn alla.
sem æskja þess, er það eðlileg
afstaða skólans að velja þar
nokkuð úr, enda eigi þá nem-
endur annarra kosta völ einnig.
Af þessu leiðir svo beint, að
skólinn sniðgengur heldur i vali
landsprófs, þá neméndur. sem
hann treystir miður til að ná
eftiræsktum árangri. Sé hins-
vegar rými nægilegt, horfir
málið við á annan hátt. Enginn
skóli hefur neinn áhuga á að
torvelda nemendum að spreyta
sig, ef aðstæður leyfa. Þvi getur
árangur á landsprófi frá ári til
árs verið misjafn i hundraðs-
hlutum, af þessum orsökum
einum. Kunnugt er og, að
verulegt misræmi getur veriö
milli árganga. þótt ekki sé unnt
að skýra þann hlut. En þvi er á
þetta minnzt, að hér er talað um
alkunnar staðreyndir, sem
skólamenn þekkja.
Af öllu þessu má nú ráða, að
hversu sem skólamenn, eða
aðrir athugunarmenn, væru af
vilja gerðir, er næsta torvelt að
fella raunhæfan dóm. Þá er
einnig vert að benda á, að þeir
tveir skólar myndu næsta vand-
fundnir, þar sem aðstæður eru
algerlega eins. En það myndi,
að minu viti, vera nauðsynlegur
grundvöllur.
Þegar hingað er komið,
verður varla framhjá þvi farið
að gera sér grein fyrir ástæðum
fyrir þessu einstæða framtaki
bæjarráðsins i Kópavogi.
Gerum nú ráð fyrir, að einhver
mismunur fyndist. Annað væri
litt hugsanlegt. Hvernig ætlar
þá bæjarráð, sem ekki er vitað
að hafi neina sérþekkingu á
námsmati, að snúast við?
Á þetta að verða grunnur að
einhvers konar gæðamats-
stimplun?
1 annan stað er vert að benda
á, að slikar athuganir gætu vart
til annars leitt en að fólk al-
mennt liti svo á, að um væri að
ræða alvarlega misbresti i
starfsemi skólanna. Athugun
eða rannsókn. hvort sem menn
kysu að kaila það heldur. gætu
naumast bent til annars. Það er
auðvitað hreint yfirklór. ef þvi
er fram haldið að hér sé verið að
rannsaka. hvort einhvers sé
ávant. i þeim tilgangi einum að
bæta úr skák.
Auðvitað hefur bæjarráð alla
möguleika til þess. að ræða við
forstöðumenn og kennaralið og
rannsaka þann hátt. Það væri
bein leið, en yrði máske ekki til
einskærrar ánægju fyrir ráða-
menn, ef þannig væri eftir
leitað.
Loks er vert að benda á. aö
hætt er við. að nokkuð vrði tor-
fengar upplýsingar Jirá
nágrannaskólum. og enn minni
möguleikar fyririr leikmenn. þó
þær fengjust. til að gera raun-
hæft samanburðarmat.
Þvi verður að lita svo á. að
þetta einstæða fálm sé af ein-
hverjum öðrum rótum runnið
en einskærri áhyggju fyrir vel-
ferð skólanna eða þeirra, sem
við þá starfa, og starfsins eiga
að njóta. Hér skal ekki frekar
getið i þær eyður.
Hitt kemur eflaust ýmsum i
hug, að seilzt sé um hurð til lok-
unar. að bæjarráð hafi ekki
annað þarflegra fyrir stafni en
athugun á þvi. sem ekki er lik-
legt að gefa meira i aðra hönd.
Ef til vill gefst kostur á frek-
ari umræðum siðar.
Oddur A. Sigurjónsson
Fimmtudagur 12. febrúar 1976
Alþýðublaðiö
-*■ tr