Alþýðublaðið - 05.08.1976, Blaðsíða 9

8 OR YMSUM ATTUM
Fimmtudagur 5. ágúst 1976.
óu-
iö
bSSö"
Fimmtudagur 5. ágúst 1976.
VETTVANGUR 9
Of litlar
siðferði-
legar
kröfur
Leiðarahöfundur Visis gerir i
gær að umræöuefni fjármála-
spillinguna i þjóðfélaginu. bar
kemur fram sú skoðun, sem
Alþýöublaðið hefur lýst undan-
farnar vikur, að hér á landi tiðkist
stórfelld skattsvik og misferli á
ýmsum öðrum sviðum.
t upphafi leiðarans segir svo:
,,Um iangan tima höfum við lifað
i þeirri trú, að i okkar smáa þjóð-
félagi þekkist ekki fjölmörg
þeirra vandamála, sem alvar-
legust eru meðal stærri þjóða.
Sannast sagna virðist það vera
hálfgerð barnatrú, þegar þvi er
haldið fram, að islenzkt þjóðfélag
sé óspillt”.
Þá segir, aö skattkerfið sjálft
tryggi engan veginn jafnrétti i
skattheimtu. Margir þeir, sem
hafi atvinnurekstur með höndum
geti bæöi á lögmætan og ólög-
mætan hátt komizt hjá þvi að
greiöa tekjuskatt i réttu hlutfalli
við það, sem launþegar geri.
Þetta sé aöeins kallað aö hagræöa
tekjum fyrir skatt.
Þá segir: „Auk þess viðgangast
bein stórkostleg skattsvik. Allstór
hluti af öllum viöskiptum i land-
inu fer framhjá öllu, sem heitir
bókhald. Enginn skattrannsókna-
stjóri getur náð tökum á lög-
brotum af þvi tagi. Skattsvikin
eru án nokkurs vafa með alvar-
legri meinsemdum i okkar þjóð-
félagi.
Nýlegar upplýsingar um alvar-
leg misferli við skipakaup til
landsins sýna glöggt, að hér þrif-
ast i meira Iagi óheilbrigðir við-
skiptahættir. Ólögleg gjaldeyris-
viðskipti fara fram i rikum mæli.
1 þeim efnum, eins og mörgum
öðrum, hafa stjórnvöld fyrst og
fremst reynt að uppræta minni-
háttar lögbrot. En engum dettur i
hug að snúa sér að þeim stór-
löxum, sem þessa iðju stunda”.
Nokkru siðar segir leiðarahöf-
undur Visis, að mikið af spill-
ingunni i þjóöfélaginu viðgangist
fyrir þær sakir, að íslendingar
geri alltof litlar siðferðilegar
kröfur. I valdaderfinu þyki til að
mynda ekki óeðlilegt að menn
fjalli um og taki jafnvel ákvarð-
anir I málum, er skipti hagsmuni
þeirra sjálfra miklu. Hér hafi til
dæmis aldrei verið gerð athuga-
semd við það, að helztu fésýslu-
menn stjórnmálaflokkanna séu
mjög oft kjörnir i nefndir og ráð i
rikiskerfinu, hjá sveitar-
félögunum og i rikisbanka-
kerfinu, þar sem þeir hafi lykil-
aðstöðu til margskonar fyrir-
greiðslu. Þetta sé aöeins litið
dæmi af mörgum, sem benda
megi á.
Leiðararum lýkur á þessum
orðum: „Engum vafa er undir-
orpið, að það er eitt af hinum
stærri og mikilvægari verkefnum
á stjórnmálasviðinu að bæta
réttargæzlukerfið og gera það
skilvirkara en nú er og hæfara til
þess að takast á við alvarleg
svikamál. Mestu máli skiptir þó
að almenningsálitið móti
strangar siðgæðiskröfur en nú eru
við lýði”.

Harður
dómur um
þingmenn:
„Hafa ein-
angrað sig
frá þjóð-
inni í lok-
uðum fjár-
plógs-
klúbbi”
Jónas Kristjánsson, ritstjóri
Dagblaðsins, fellir harðan dóm
yfir Alþingi og þingmönnum i
leiðára sinum i gær. Þaö skal
dregiö i efa aö haröar hafi verið
vegið að þessum hópi manna en i
leiðara Jónasar.
Leiðarinn byrjar á þessu
orðum: „Fyrir kemur, aö nýir
þingmenn, einkum varaþing-
menn, spúa eldi og brennisteini,
þegar þeir taka fyrst sæti á
Alþingi, fullir hugsjóna og áhuga.
Þeir gera stundum nokkrar til-
raunir til að láta aö sér kveða,
marka spor sin á Alþingi. Hinir
eldri og reyndari þingmenn brosa
góðlátlega að þessum ungæöis-
hætti og láta ekkert raska ró
sinni. En þeir gæta þess að láta
nýliðana ekki komast upp meö
moðreyk. Allsstaðar risa háir
m
iMBIAÐW
fijálst, úháð dagblað
UtKi-fandi DaglilaAiA hf.
KranikvæimlasljAri: Svoinn H. Kyjólfsson. Hilsljóri: Jónas Kiisljánssnn.
Kréllasljóri: Jón Hirmr l’élursson. Kilsljórnarfulllrúi: llaukur llclgasun. ArtsinóaiTrólla-
Nljóri: Alli Sicinarsson. Iþróttir: llallur Sfmonarson. Ilönnun: Jóhanncs Kcvkdal. Ilandril
Asgrimur Pálsson.
Hlartamcnn: Anna Bjarnasnn. Asgcir Tómasson. Hcrglind Asgcirsdóttir. Hragi Sigurrtsson,
Krna V Ingólfsdóllir. Cissur Sigurrtsson, llallur llallsson. Ilclu.l l’clursson. Jóhanna Hirgis-
doltir. Kalrln Pálsdóllir. Krislin Lýðsdóllir. (llafur Jonsson. Oinur Valdiinarsson. I.jósmyndir
Arni Páll Jóhannsson. Hjarnlcifm Hjarnlcifssorl. Björgvin Pálsson, Kngnur Th. Sigurrtsson
(■jaldkcri: Þráinn Þorlcifsson. Drcifingarsljrtri Már K.M. Ilalldórsson.
Askriflargjald 1000 kr. á mánurti innanlands. 1 lausasölu SO ki cinlakirt.
Hilstjórn Sirtumúla 12. sinu IW322. auulýsingar. áskriflirog afgrcirtsla Þvcrholli 2. slmi 27022.
Sdning og umlirol: Daglilartirt hf. og Slcindórsprcnt hf.. Armúla 5.
Mynda-og pliMugcrrt: llilmir hf . Slðumúla 12. Prcnlun: Arvakur hf . Skcifunni 1«
Fiiiit hagsmunaklúbbur
Fyrir kemur, að nýir þingmenn,
einkum varaþingmenn, spúa eldi
og brennisteini, þegar þeir taka
fyrst sæti á Alþingi, fullir
-hugsjóna og áhuga. Þeir gera
stundum nokkrar tilraunir til að
láta að sér kveða, marka spor sín á
Alþingi
veggir, sem hugsjónamálin
komast ekki yfir. Smám saman
átta nýliðarnir sig á, að þeir eru
hafðir að spotti. Hver á fætur
öðrum stiga þeir niður úr háum
söðli sinumog fara að semja sig
að siðum og háttum þingmanna.
Þeir reyna að vera eins og hinir
strákarnir i klúbbnum.”
Jónas segir, að alþingismenn
séu enginn þverskurður þjóð-
félagsins. Þeir séu raunar helzt til
likir hver öðrum, enda sé forsaga
þeirra að mörgu leyti svipuð. Þeir
hafi unniö sig upp eftir flokks-
vélinni og hafi allir gengizt undir
eldskirn baráttusætis I kosn-
ingum, hvar i flokki sem þeir
standi. Jónas segir, að andinn á
Alþingi sé eins og I viröulegum
brezkum karlaklúbbi, þar sem
menn umgangist aðeins sina lika.
1 finum klúbbum sé ekki til siðs að
gera neitt (á liklega að vera: sé
til siðs aö gera ekki neitt —
innskot AB). Þá segir hann, að
það taki langan tima að vinna sig
upp i bankaráö og einstaka hæfi-
leika til að verða stjórnarmaöur
eða kommisar I Framkvæmda-
stofnun rikisins. Beztu klúbb-
strákarnir verði svo ráðherrar I
fyllingu timans.
Siðan segir Jónas: „Það er
bara i þykjustunni, aö stjórn-
málaflokkarnir hafa mismunandi
stefnuskrár. t reyndinni stefna
þeir allir að þvi að þenja út rikis-
báknið og gefa þingmönnum færi
á aö úthluta sem flestum aurum,
aöallega i formi lána til vina og
stuðningamanna. Þeir, sem
reyna aö segja þjóðinni frá stað-
reyndum þessa máls, eru ekki aö
grafa undan virðingu Alþingis.
Það eru þingmennirnir sjálfur
búnir að gera. Þeir hafa gert
Alþingi að hagsmunaklúbbi, sem
starfar að eflingu valda og fjár-
ráða klúbbfélaga.
Og haröasti dómurinn kemur i
lok leiðarans: „Þingmenn hafa
einangraö sig frá þjóðinni i lok-
uðum fjárplógsklúbbi og hafa
auðvitað um leið rýrt traust þjóð-
arinnar á hornsteini þingræð-
isins”.
Svo mörg voru þau orð Jónasar
Kristjánssonar. Ótrúlegt er, að
þessi ieiðari hans eigi ekki eftir
að valda úlfaþyt, og kannski er
hann til þess skrifaöur, rétt eins
og leiðararnir um landbúnaðar-
málin. Það verður fróðlegt að
fylgjast með viöbrögðunum.
—AG—.'
T

«r\
Nú má telja það í tugum er
áður var mælt í þúsundum
mSmrnkmm
■
i.Það hefur margt
breytztfrá þvi að ég var
ungur og ég held að fólk
geri miklu meiri kröfur
nú, en það gerði þá.”
Það var Sigurður
Kristjánsson sem þetta
mælti, þegar hann leit
inn hjá okkur fyrir
skömmu og ræddi við
blaðamann skamma
stund.
Ég er fæddur að Ör-
lygsstöðum i Helga-
fellssveit. Á unglings-
árum flutti ég til
Grundaf jarðar þar sem
ég stundaði sjó í 15 ár.
Ég var á ýmsum skip-
um þennan tima, m.a.
var ég tvö ár á vita-
skipinu Hermóði. Á
þessum tima fórum við
sjö ferðir i kringum
landið, og var þá eink-
um unnið við simalagn-
ir og sitthvað fleira
sem þurfti að gera. Ég
held að þetta hafi verið
skemmtilegasti timi
ævi minnar.
Launin sem við feng-
um á vitaskipinu þóttu
nokkuð góð miðað við
það sem þá tiðkaðist.
Við fengum 360 krónur
á mánuði og fritt fæði.
Þetta þætti ekki mikið
núna, enda er dýrtiðin
orðin svo miklu meiri
en hún var þá.
Um þetta leiti kvænt-
ist ég og fluttist til
Reykjavikur. Þar bjó
ég i eitt ár, en hélt sið-
an til Stykkishólms.
Eftir tveggja ára veru
þar fluttumst við til
Borgarness og þar hef
ég búið siðan.
Nú leika þeir golf á tún-
unum
— Það hefur margt breýtzt i
Borgarnesi siðan ég flutti þang-
að árið 1934. Þá voru aðeins
rúmlega 400 ibúar i þorpinu. 1
dag eru hins vegar milli 1300 —
1400 manns búsettir þar svo
ibúatalan hefur meir en þre-
faldast.
Á þessum árum var mikið um
að menn heföu landbúskp til að
drýgja tekjurnar. Það voru um
þaðbil 70 kýr og 1000 fjár i þorp-
inu þá, en aftur á móti fáir hest-
ar. Ég held að það sé óhætt aö
segja að það hafi aðeins tveir
menn I Borgarnesi átt við hesta
þá, en það voru þeir Asgeir
Ólafsson dýralæknir og Jón
Steingrimssonsýslumaður enda
var það nauðsynlegt fyrir þá
vegna þeirra embætta sem þeir
gegndu.
Þetta hefurbreytzt mikið ekki
satt?
— Jú það er nú likast til.
Hestamennskan hefur sótt mik-
ið á I Borgarnesi og nú eru
margir sem eiga hesta. Ég gæti
trúað að nú væru 100 hestar i
þorpinu og það er mikill áhugi
rikjandiá hestamennskunni hjá
ungum sem gömlum.
Um búskapinn gegnir öðru
máli. Nú eiga Borgnesingar
engar kýr og kindunum hefur
fækkað mjög. Nú má telja þaðí
tugum sem áður var mælt i þús-
undum. En það hefur orðið hálf-
gerð afturför i landbúnaðinum
að mörgu leyti. T.d. keypti
Borgarnesshreppur jöröina
Hamar, sem er I nágrenni Borg-
arness, til hagsbóta fyrir þá
sem vildu hafa einhverjar
skepnur. Nú er veriö að jafna öll
útihús við jörðu og túnin hafa
verið tekin undir golfvöll. Það
má ekki skilja það svo að ég sé
neitt á móti þessari iþrótt, þekki
enda litiö til hennar, en okkur
gömlu mönnunum kemur svona
nokkuö dáiitiö „spánskt” fyrir
sjónir.
Erfiðar samgöngur
Kanntu að nefna mér frekari
breytingar sem hafa orðið I
Borgarnesi á þessum tíma?
— Já, það er af nógu að taka
þar. Það hafa til dæmis orðið
miklar breytingar til batnaðar á
kjörum fólksins og á þetta vit-
anlega við um landið allt. En
svo viö höldum okkur við Borg-
arnes, þá get ég t.d. nefnt aö
Kaupfélag Borgfirðinga var i
örri framþróun þegar ég kom i
þorpið og hefur alla tið siöan
verið aðal driffjöðrin i athafna-
lifinu þar. Ég fékk strax vinnu
hjá K.B. þegar ég fluttist til
Borgarness og mér er það
minnisstætt að ég þénaði fyrsta
árið 1800 krónur, sem töldust
vera tæplega meðaltekjur þá.
Annast gerði ég allt sem til
féll og var meðal annars nokkuð
ibyggingavinnu, sem þá var al-

íM

gengasta atvinnugreinin að
landbúnaðinum undanskildum.
Nú er það einkum hin f jölmörgu
iðnfyrirtæki sem fólkiö leitar til
þegar það vantar atvinnu.
Hvernig var samgöngum
háttað á þessum tima?
Þær voru ólikt erfiðari en nú
gerist og gengur. Aður voru all-
ar vörur fluttar með skipum
milli landshluta. Sama máli
gengdi um alla fólksflutninga.
Fólk sem ætlaði aö fara vestur
eða norður i land frá Reykjavik
varð að f ara fyrst með skipi upp
I Borgarnes og þaðan var siðan
haldið með bilum til áfanga-
staðarins.
Mér kemur i hug atvik sem
gerðist þegar við hjónin vorum
að flytja til Borgarness. Þá
fengum við mann sem við
þekktum til aöflytja búslóöina á
vörubil á milli staða. Með okkur
i förinn voru 2 börn sem við átt -
um annað á 1. ári. Feröin gekk
slysalaust þar til við komum i
Kerlingaskarð. Þá var vegurinn
yfir Hjarðafellsheiðina svo
slæmur að viö urðum að taka
alla búslóðina af bilnum til að
ná honum upp úr vestu slörkun-
um. En svona feröalög þekkjast
ekki núna, sem betur fer.
Finnst þér vera einhver mun-
ur á unga fólkinu sem er að al-
ast upp núna og þeirri kynslóð
sem nú er vaxin úr grasi?
— Nei, það er enginn munur á
þessum tveim kynslóöum annar
en sá að unglingarnir nú alast
upp við allt önnur skilyröi en áð-
ur tiðkaöist. Tómstundir gáfust
mjög fáar vegna þess aö vinnu-
timinn var svo miklu lengri en
hann er nú. Unglingarnir þurftu
lika að fara að vinna miklu fyrr
en nú og þeir voru oft orðnir
vinnulúnir þegar þeir höfðu náö
fullum þroska.
Nú eiga skólarnir að
gera allt
— Mér virðist að börnin séu
engu siður eiskuleg i viðmóti nú
en þau voru. Þau eru fr jálslegri,
auk þess sem þau þroskast fýrr.
En ég held að skólakerfið gæti
verið betra. Ég tel að það komi
svo litið til baka af þeim mikla.
kostnaði sem er bæði við kerfið
sjálft og allan þann mannafla
sem þvi fýlgir.
Þegar ég var unglingur naut
ég handleiðslu kennara tvisvar
sinnum, þrjár vikur I senn.
Þetta var nú öll fræöslan sem
alþýöubörnin fengu þá. En við
fengum miklu meiri fræðslu frá
foreldrum og skyldmennum en
flest börn eiga kost á núna. Nú
eiga skólarnir að gera allt og
börnin eru á skólabekk mikinn
hluta ársins.
Ég tel að skólaskyldan sé of
löng. Börnin eru klofin alltof
snemma frá heimilum sinum
auk þess sem áhrif foreldranna
minnka til muna. Bezti kennari
barnsins er móðirin. Móðurhlut-
verkið er gjöfult — en það er
einnig ein ábyrgðarmesta staða
sem til er.
Ég tel, án þess að ég sé að
lasta einn eða neinn, að það séu
ákaflega fáir kennarar sem eru
færir um að taka þetta hlutverk
að sér svo _vel fari.
— JSS
AUÐLINDASKATTUR
Nýgerðir fiskveiðisamningar viö Breta gefa þá von, að sú stund sé ekki fjarri, aö viö islendingar getum
nú loksins stjórnaöhagnýtingu okkar eigin fiskimiöa. Hvernig þessari hagnýtingu verður háttað, er enil
með öllu óljóst. Hættan er, að takmörkun veiða við hagkvæmasta hámarksafla verði framkvæmd með
gamla haftakcrfinu (aflamagni verði úthlutað cftir byggðalögum eða til einstakra útvegsmanna sem
ákveðið hlutfall af afla fyrra árs), en skynsamleg og lýðræðisleg Iausn eins og auðlindaskattur sigli sinw
sjó.
Grein eftir
Árna
Árnason,
rekstrarhag
fræðing.
Grein þessi
var rituð
fyrir og
birtist í
nýútkomnu
tölublaði
tímaritsins
Frjáls
verzlun
Auðlindum má skipta í tvo
hópa: frjálsar auðlindir og auð-
lindir til einkanota. Auðlindir,
sem nýttar eru til einkanota
skapa tiltölulega fá hagræn
vandamál. Frjálsar auðlindir
eða auðlindir í samfélagseign,
sem öllum er frjáls nýting á,
skapa hins vegar sérstakt
vandamál, þar sem nýting verð-
ur nær sjálfkrafa í andstöðu við
þjóðarhag. Ástæðan er sú, að
nýting t.d. auðlinda hafsins eða
afréttarlanda verður umfram
æskilega nýtingu, þar sem eng-
inn einn notandi hagnast á því
að takmarka eigin afnot. Auð-
lindin nýtist þá einungis öðrum
betur. Til þess að slíkar auð-
lindir séu rétt nýttar, þarf að
koma verð fyrir afnot þeirra,
sem breytist í samræmi við
æskilega nýtingu þeirra. Þetta
verð fyrir nýtingu auðlinda
hafsins hefur hérlendis verið
kallað auðlindaskattur.
Þessi nafngift hefur á ýmsan
hátt verið óheppileg, þar sem
öll neikvæð áhrif skattlagning-
ar verða tengd við huetakið
og viðkvæðið getur orðið:
Hvernig á útgerðin að taka á sig
nýjan skatt, þegar hver fiskur,
sem dreginn er úr sjó, er þegar
skattlagðut inn að beini? Svarið
er tiltölulega einfalt fyrir þá,
sem vilja skilja samhengi lausni-
arinnar. Þetta skal nú rætt og
byrjað á núverandi auðlinda-
skatti, tollunum.
AFNÁM TOLLA
Tollar eru að ýmsu leyti auð-
lindaskattur á hvolfi. Skýringin
er. sú, að væru engir tollar,
þyrfti gengisskráningin að
hækka, sem næmi tollum til
þess að halda jafnvægi í utan-
ríkisviðskiptum. Vegna toll-
anna er því gengisskráning-
in lægri sem tollunum nem-
ur, sem aftur veldur því, að
tekjur sjávarútvegs eru lægri
í ísl. krónum en væri, ef
gengið hækkaði og to'llar væru
afnumdir. Tollar verða þannig
óbeint skattlagning á útflutn-
ing þótt þeim hafi upphaflega
verið ætlað annað hlutverk og
hindrun þess, að aðrar atvinnu-
greinar geti nýtt sér útflutning
sem skyldi.
Fyrsta skrefið í innleiðslu
auðlindaskatts er því algjört af-
nám tolla og samsvarandi
hækkun gengis. Að meðaltali
veldur slík breyting engri verð-
lagsbreytingu innflutnings, en
leysir margan vanda, Tollar eru
nú mjög misháir eftir vöruteg-
undum og innflutningslöndum,
sem veldur orðið vaxandi
skekkingaráhrifum. Slíkt mis-
ræmi hverfur, en jafnframt
hverfa tolltekjur ríkissjóðs.
Hvernig sá vandi leysist sést
síðar.
Gengislækkun sem þessi sam-
fara afnámi tolla býður upp á
ótal tækifæri til öflugs atvinnu-
lífs innanlands:
• Útflutningur iðnaðarvara
býr loksins við rétta gengis-
skráningu, sem býður heim
ótal útflutningstækifærum.
Jafnframt vex inn'lendur iðn-
aður upp við starfsskilyrði,
sem eru raunhæf til fram-
búðar, en ekki tilbúinn til-
verugrundvöil í skjóli tolla
sem á síðari árum eru
iðnaðinum þó í vaxandi mæli
i óhag: tollur af hráefnum er
hærri en af fullunnum vör-
um.
• Útflutningur alls konar þjón-
ustu verður ‘hagkvæmari.
Sömuleiðis verður samskon-
ar þjónusta ódýrari hérlend-
is en erlendis fyrir innlenda
aðila.
• íslendingar geta með aukn-
um hagnaði stundað fólks- og
vöruflutninga fyrir aðrar
þjóðir.
• Ferðalög innanlands verða
samkeppnishæfari við utan-
landsferðir og möguieikar fs-
lands sem ferðamannalands
aukast.
Þótt hér sé staðar numið,
gæti upptalningin verið mun
lengri. Tækifærin eru óteljandi.
AUÐLINDASKATTUR í
STAÐ TOLLTEKNA
Auðlegð fiskimiðanna og ná-
lægð þeirra ásamt margs konar
opinberum stuðningi við sjáv^
arútveg hefur gert það að verkk
um, að framleiðni (framleiðsla
á mann) er meiri í sjávarút-
vegi en í öðrum atvinnugrein-
um. Þegar gengisskráning hef-
ur svo verið miðuð við að
sjávarútvegurinn skili engum
stórgróða, hefur öðrum útflutn-
ingsgreinum, sem eru óvinsælli
hjá fyrirgreiðslukerfinu, reynzt
örðugt að stunda útflutning,
einkum þar sem þær hafa þurft
að borga hráefni sín fullu verði.
Með hærra verði á erlendri
mynt og tilkomu verðs fyrir
hvert tonn af veiddum afla,
mætti breyta þessu. Þannig
gæti sjávarútvegurinn greitt
verð fyrir sitt hráefni. Breytt
gengisskráning gerir slíka
greiðslu mögulega, því að út-
gerðin fengi í sinn hlut þá
hækkun í islenzkum krónum,
sem af gengisbreytingunni
hlýzt.
ÁKVÖRÐUN upphæðar
AUÐLINDASKATTS
Sú gengisbreyting, sem sam-
svarar afnámi tolla er tala, sem
fcarf að finna með nákvæmum
útreikningum. Ef miðað er við
hlutfall tolltekna af innflutn-
ingi á s.i. ári, kemur út um
17</, . verðhækkun erlendrar
myntar. Þessi tala er þó einung-
is vísbending, þar sem tollar
lækkuðu um s.l. áramót. Einnig
hafa viss aðflutningsgjöld
breytzt og 18(/, vörugjaldið
ruglar myndima.
Viss hætta er á því, að upp-
hæð auðlindaskatts verði ákveð-
in eins og önnur verð i þjóðfé-
laginu: af einhvers konar nefnd
manna án tillits til markaðsað-
stæðna. Verði svo, verður auð-
lindaskattur álika gagnSlaust
stýritæki til stjórnar fiskveið-
um og vextir eru nú til jöfnun-
ar framboðs og eftirspurnar eft-
ir lánsfé og til stýringar fjár-
magns til arðbærustu fjárfest-
ingar í þjóðfélaginu.
Ef auðlindaskatturinn er á-
kveðinn of lágur, nýta arðbær-
ustu útflutningsfyrirtækin ekki
endilega allt leyfilegt aflamagn,
heldur þurfa óskyidar skömmt-
unarreglur að koma til. Ef verð-
ið er hins vegar ákveðið of hátt,
er ásóknin minni en æskilegt er
og æskilegur hámarksafli verð-
ur ekki veiddur. Það virðist því
farsælast, að útgerðaraðilar hafi
sjálfdæmi um það, hversu háan
skatt þeir vilja greiða fyrir
hvert tonn af leyfilegum há-
mar-ksafla, sem ákveðið er í
upphafi hverrar vertíðar. Slík
verðmyndun eða ákvörðun upp-
hæðar auðlindaskattsins eæti
t.d. orðið á opinberu uppboði,
þar sem útgerðaraðilar byðu i
hvert tonn af leyfilegum afla.
Sá fær mest, sem hæst verð vill
borga. Með slíku fyrirkomulagi
þarf þá einnig að tryggja, að
útgerðaraðilar bindist ekki sam-
tökum um verðtilboð. Sé slík
samstaða útilokuð, er komið
fyrirkomulag, sem stuðlar að
hagkvæmustu nýtingu fiski-
stofna af arðbærustu útgerðar-
fyrirtækjum landsins.
FRAMKVÆMD
Fyrsta skrefið í framkvæmd
auðlindaskattshugmyndarinnar
er víðtæk kynning meðal at-
vinnuvega landsins og könnun
á afstöðu þeirra. Einnig þarf að
kanna, hvernig þessi breyting
fellur að samningum, sem við
höfum gert viö' aðrar þjóðir og
skuldbindingum við alþjóða-
stofnanir. Einnig er athugandi,
hvort fjárhagslegur stuð'ningur
er fyrir hendi frá Alþjóðagjald-
eyrissjóðnum til þess að tryggja
áfallalaus umskipti.
Alg.iört afnám tolla verður
mikil breyting, sem deila má
um, hvort framkvæma eigi i
áföneum eða í einu lagi. Ef á-
fanealeiðin vevður valin, fylair
óæskileg soákaupmennska vafa-
laust hverri breytingu. Senni-
lega er því betra að gera brevt-
inguna i einu vetfanei. eftir að
samþvkki hefur feneizt fyrir
henni. Samhliða brevtingunni
þarf einnia að aflétta höftum af
verðmyndun í þióðfélaginu, svo
að varanlegt iafnvæai geti
skanazt sem fvrst. Jafnframt
b»vf að hafa tilfækar aðeerðir í
fiármálum hins ooinbera og í
oeninaamálum til bess að
tryggia farsælá framkvæmd
brevtingarinnar.
wammm
■
’