Alþýðublaðið - 09.11.1976, Blaðsíða 14

14 LISTIR/MENNING
Þriðjudagur 9. nóvember
Minning-
arsjóður
Magðalenu Guðjóns-
dóttur hjúkrunarkonu
og hjónanna Kristín-
ar Guðjónsdóttur og
Sigfúsar Jónssonar
Stofnaöur hefur verið
sjóður, sem ber heiti
ofangreindrar yfir-
skriftar og er hlutverk
hans ,,að likna og
styrkja börn og unglinga
undir 15 ára aidri, þá
sem þurfa á hjálp að
halda vegna sjúkdóma,
sérstaklega þá, sem eru
i tengslum við barna-
spitala Hringsins.”
t skipulagsskrá sjóðsins segir,
að stofnfé hans sé dánargjöf
Sigfúsar Jónssonar, fram-
kvæmdastjóra Morgunblaðsins,
samkvæmt arfleiðsluskrá dag-
settri 25. september 1971, en Sig-
fús andaðist hinn 26. júli 1975.
Höfuðstóllinn nemur 6.968.730
krónum. Eru þar með taldarfast-
eignir, sem metnar eru á fast-
eignamati, en söluverð þeirra er
allmiklu hærra og er alls ekki frá-
leittaöáætla stofnféð á fjórða tug
milljóna.
Eignir sjóðsins eru nánar til-
tekið einbýlishúsið nr. 68 við Viði-
mel i Reykjavik og tveggja her-
bergja ibúð að Brekkustig 14 i
Reykjavik. Ennfremur lóð i
ölfusi, spariskirteini rikissjóðs aö
upphæð 1,5 milljón krónur, hluta-
bréf i Eimskipafélagi Islands h.f.
og Verzlunarbanka íslands h.f.,
innbú samkvæmt mati að upphæð
1,6 milljónir króna og 1.453
þúsand krónur f peningum.
Stjórn sjóðsins skal, skipuö
fyrirmælum erfðaskrár þremur
mönnum: formanni Kvenfélags-
ins Hringsins, yfirlækni Barna-
spitala Hringsins og einum af
núverandi eigendum Mál-
flutningsskrifstofu Guðmundar
Péturssonar og Axels Einars-
sonar, eða einum af þeim, er
siðar eignast Málflutningsskrif-
stofuna. Skal sá aðili vera
formaður sjóðsstjórnar. Höfuð-
stól sjóðsins má ekki skeröa.
Sjóðsstjórnin skal leitast við að
ávaxta eignir sjóðsins á þann
hátt, að rýrnun höfuöstólsins
verði sem minnst, t.d. með þvi að
ávaxta hann með visitölu-
tryggöum skuldabréfum eða fast-
eignum. Stjórnin ákveður hverjir
hljóta styrk úr sjóðnum. Heilmilt
er að hafa samvinnu við stjórn
Kvenfélagsins Hringsins og þá er
fara með málefni Barnaspitala
Hringsins um úthlutun hverju
sinni. Afl atkvæða ræður bæði
ráðstöfun eigna og styrkveit-
ingum úr sjóönum. Reikningsár
sjóðsins er almanaksárið og
endurskoöendur hinir sömu og
Kvenfélagsins Hringsins.
Forseti Islands staðfesti skipu-
lagsskrá sjóösins hinn 20. ágúst
siðastliðinn.
Fræðslumót bindindisráðs kristinna safnaða:
ÆSKAN AF HÆTTUSVÆÐINU
INN í HLÝJU 0G BIRTU AN VfNS,
TÓBAKS 0G EITURLYFJA
Bindindisráð kristinna safnaði
hélt sitt árlega fræðslumót dag-
ana 29.-31. október, i safnaðar-
heimilinu við Sólheima. Yfirskrift
mótsins var: Æskan á hættu-
svæði. Hvað getur kirkjan gjört?
Framsögumenn voru sjö, sem
fluttu allir mjög merk og itarleg
erindi.
Þjálfa nemendur i tóm-
stundaiðju.
Helgi Þorláksson, skólastjóri,
talaði um skóla og skemmtanir.
Niðurstaða þeirra umræðna var
sú, að nauðsynlegt væri að leið-
beina nemendum og æfa þá i
félagsstarfsemi og tómstunda-
iðju, ekki siður en námsgreina-
lestri.Húsnæði skólanna þyrfti að
nýta til hins itrasta með tilliti til
aukinna tómstunda.
Framundan er fegri tíð.
Sigurður Gunnarsson, kennari,
taldi fræðslu um bindindismál og
fræðslu um áhrif áfengis, tóbaks
og eiturefna hafa verið vanrækta
i skólum landsins yfirleitt, þótt
lögboðin væri. Fyrir stöðuga bar-
áttu bindindisfélags kennara væri
nú loks að rofa til. Framundan
væri fegri tið. ^
Reykingar tiu ára
barna.
Hrafnkell Helgason, yfirlæknir
á Vifilstöðum, ræddi um auknar
reykingar barna allt niður til tiu
ára aldurs. Nú væru læknar
farnir að gefa gott fordæmi og
vara heilshugar við þeirri hættu,
sóðaskap og tillitsleysi, sem
reykingavenjur nútimans væru.
Margir hryllilegir sjúkdómar i
öndunarfærum, hjarta og innri
liffærum færast i aukana og stafa
af reykingum. Reykingar ætti þvi
yfirleitt að banna á almanna-
færi, bæði i almennisvögnum,
samkomustöðum og biðstofum.
Námskeið gegn reyking-
um.
Sigurður Bjarnason, prestur
Aðventista, sagði frá skipulagi og
framkvæmd svonefndra nám-
skeiða gegn reykingum, sem
Bindindisfélag Islands hefur
gengist fyrir undanfarin ár og
orðið mörgum til heilla.
Sælgætisát og sjoppu-
stöður.
Þórný Þórarinsdóttir var full-
trúi heimilanna og skólanna i
senn, þar eð hún hefur um ára-
tugi verið bæði kennari og hús-
freyja. Kom hún viða við og taldi
hóflaust sælgætisát og sjoppu-
stöður oft vera fyrstu sporin inn á
hættusvæði æskunnar. Stofnanir
til verndar og leiðsagnar æsku-
fólki væru þrjár: Heimili, skólfog
kirkja. Þær verða að haldast I
hendur og vinna inánu samstarfi.
Samtök gegn reyking-
um.
Þorvarður örnólfsson, fram-
kvæmdastjóri Krabbameins-
félags Islands, sagði frá tilraun til
samtaka tólf ára barna gegn
reykingum, sem Krabbameins-
félagið stofnaði til i nokkrum
skólum i fyrra. Skólafólk mótsins,
bæði kennarar, nemendur og
ráðamenn töldu þetta mjög at-
hyglisvert framtak, sem þyrfti að
fylgjast með og efla eftir föngum.
Hrollvekja um eiturefni.
Kristján Pétursson, lögreglu-
maður, var siðasti framsögumað-
ur fræðslumótsins. Ræða hans
var áhrifamikil hrollvekja um
eiturmál og fiknilyf, sem hafa
fimmtugfaldast i smygli og óleyfi-
legum innflutningi hin siðustu ár.
Hér væri meiri voði á ferðum en
nokkurn gæti grunað. Fyrst og
fremst þarf að fræða fólk um
þessar hættur, sagði Kristján. Og
svo má einskis láta ófreistað,
hvorki i tollgæzlu, löggæzlu,
læknisráðum og dómsmálum til
að koma í veg fyrir voðann og
fjarlæga hann eftir föngum.
Kynslóðabilið verður að
hverfa.
Allir virtust sammála um, að
brýna nauðsyn bæri til að starf-
rækja og jafnvel styrkja, ef ekki
vildi betur til, vinlausa skemmti-
staði i Reykjavik. Óhugsandi væri
að útiloka ungt fólk frá
skemmtunum. En gæzla yrði að
vera örugg og eftirlit strangt.
Skólarniryrðu að sjá um sitt fólk,
kynslóðabil i félagslifi yfirleitt
ætti að hverfa.
Æskan af hættusvæðinu inn i
hlýju og birtu, án vins, tóbaks og
eiturlyfja.
Sr. Arelius Nielsson stjórnaði
mótinu, sem lauk á hverju kvöldi
með bæn og söng.
Þátttakendur voru samanlagt
nær 90 manns og þar á meðal 7
prestar.
Þorsteinn Halldórsson, prentari
Nú er Þorsteinn okkar
Halldórsson genginn til náða.
Hann kvaddi hljóðlega, viröu-
lega, eins og oft i ljóðum sinum:
„Og þú ert sjálfur annar
en þú varst
og annað nú sem vekur
hryggð og gleði
en forðum meðan æskan
átti völd.
Þótt allir dagar eigi
að lokum kvöld
skal eigi bera þungan
harm i geði,
en standa af sér
strauma’ ogbyljakast”.
Þorsteinn Halldórsson var
borgfirðingur að uppruna,
fæddur aldamótaárið að Vörðu-
felli i Lundarreykjadal. Fluttist
þaðan i Þingvallasveitina og
siðan til Reykjavikur árið 1910.
Hófprentnám þar 1915 og starf-
aði við iðn sina i 60 ár, eða fram
til siðustu mánaða, er sjúkdóms
þess gætti, sem lagði hann að
velli. Þorsteinn lést á Borgar-
spítalanum 1. nóvember siðast-
liðinn.
Þorsteinn fékkst nokkuö við
þýðingar, þýddi meðal annars
nokkrar bækur eftir Paul
Brunton og danska rithöfundinn
Martinus. Þorsteinn Halldórs-
son var skáldmæltur vel. Hlaut
önnur verðlaun fyrir Skálholts-
ljóð 1955, og hafa komið út eftir
hann tvær ljóðabækur, „Sól-
blik”, 1955 og „Hillingar”, 1975 i
tilefni 75 ára afmælis höfundar.
minning
Þar segir Þorsteinn meðal
annars á sinn hlýlega máta:
„Þú skalt ei gleyma meðan
timi er til
að tefja um stund og
þakka kynni góð
þeirra sem hug þinn
hresstu bestum yl
og hlýddu jafnvel stundum
áþin ljóð”.
Þorsteinn kvæntist áriö 1929
eftirlifandi konu sinni Söru Her-
mannsdóttur á Ketilseyri við
Dýrafjörð. Þau eignuðust eina
dóttur, Erlu Herminu gift Þor-
steini Sigurðssyni verkstjóra og
eiga þau 4 börn. Arið 1947 tóku
þau Sara og Þorsteinn Halldórs-
son kjördóttur, Margréti, gift
Benedikt Bachmann sölumanni
og eiga þau 2 börn. Systkini Þor-
steins voru þrjú og er nú eitt
þeirra á lifi, Marel Halldórsson,
búsettur hér i borg.
Þorsteinn Halldórsson prent-
ari stóð aldrei i sviðsljósinu.
Hann var hlédrægur að eðlis-
fari, drengur góður og greindur
vel. En væri brugðið á leik og
glens, varð gleðin og leikurinn
hans.
Þorsteinn vann verk sin af
trúmennsku og leikni og vist er
um það að vinnan göfgar mann-
inn. En Þorsteinn Halldórsson
vann sin störf þannig, að gagn-
kvæmt var um göfgun milli
vinnu og manns.
Heyrðust hnjóðs- eða
styggðaryrði af vörum Þor-
steins Halldórssonar? Ekki
heima hjá Söru, aldrei heyrðu
dæturnar slikt né vinnufélag-
amir. Þorsteinn var vandaður
maður til orðs og æðis, frábær
heimilisfaðir og félagi.
Hans, sem nú er genginn,
verður saknað.
Þorsteinn gekk ávallttil vinnu
sinnar vestan af Fálkagötu
þvert yfir Hljómskálagarðinn,
— „einnliðuri likamsræktinni”,
sagði hann stundum, þegar
hann snaraðist inn I hlýjuna,
ávallt timanlega á morgnana.
Kannski var gaddur og austan-
garri.Þá75ára að aldri, keikur
i gixigulagi og hress til likama
og sálar. Og þrátt fyrir aldur
stóðst honum enginn snúning i
verkhæfni.
Þorsteinn var um skeib i
stjórn Hins islenska prentarafé-
lags og ritstjóri „Prentarans”,
kvað ljóð til söngs og flutnings,
tileinkuð HIP, enda nefndur
stéttarskáld. Hann var gerður
að heiðursfélaga Hins islenska
prentarafélags hinn 4. april
1976.
Þorsteinn tók aldrei virkan
bátt i pólitik, en var sannur
jafnaðarmaður eins og hugur
hans og upplag stóð til.
Þorsteinn Halldórsson var i
hópi þeirra stéttarbræðra, sem
fyrstir námu land i Miðdal I
Laugardal, landnámi prentara.
Þar reistu þau hjónin sinn
snotra hvfldar- og griðastað og
dvöldust þar löngum sumar-
langtsíðustu þrjá áratugina. Nú
i seinni tið ásamt dætrum
sinum, tengdasonúm og barna-
börnum. Þetta var hans stolt:
sælureiturinn, skikinn, gróður-
vinin, hávaxin og beinvaxin
trén, sem minntu á sjálfan
hann, — þetta var hans jörð.
Og nú þegar Þorsteinn
Halldórsson hverfur i dag til
moldar kveðjum við sannan vin
og sómamann.
Ég votta eiginkonu hans og
fjölskyldu virðingu, samúð og
þakklæti.
En Þorsteini Halldórssyni
óska ég gæfu og heilla á nýrri
vegferð.
Arnbjörn Kristinsson.
Tækni/Yísindi
I þessari viku: Virkjun bylgjuorku ].
Veðurfar i mörgum Evrópu-
löndum er með þeim hætti,
m.a. vegna lægða sem leggja
leið sina þvert yfir Atlantshaf
og inn yfir meginlandið, að
ókleift er að treysta á nýtingu
sólarorku.
Lönd, sem liggja i réttu loft-
lagsbelti, svo sem Israel og
Ástralia eiga möguleika á að
nýta sólarorku i miklummæli,
vegna óvenju margra
sólskinsstunda.
Mönnum hefur þvi dottið i hug
að nýta sólarorkuna, óbeint,
þ.e. að nýta þá orku sem fólgin
er I bylgjunum, sem sifellt
berja strendur Évrópu. Það
eru einkum Bretar sem velt
hafa þessum möguleika fyrir
sér.