Vísir - 31.05.1974, Blaðsíða 14

14
Vísir. Föstudagur 31. mai 1974.
Ekkert liggur eftir mig
Það fer ekki mikið fyrir séra
Jóni Þorlákssyni í íslenskri bók-
menntasögu. Það kannast senni-
lega f leiri við barneignamál Jóns
heldur en skálkskap hans, þó
tókst honum, þrátt fyrir lélegan
jarðveg fyrir góðan skáldskap,
að vinna þrekvirki á því sviði.
Öðru fremur munu þýðingar
hans á verkum erlendra önd-
vegisskálda verða í minnum
hafðar, svo sem Paradísarmissir
AAiltons.
Jón fæddist árið 1744. Faðir hans var
prestur, en var dæmdur frá prestskap
árið 1749 og gerðist þá sýslumaður.
Minn var faðir monsiur,-
með það varð hann sira,
siðan varð hann sinniur
og seinast tómur Þoriákur.
Jón lauk prófi úr Skálholtsskóia 1763.
Arið 1768 vigðist hann prestur til Saur-
bæjarþinga i Dalasýslu. Þar kynntist
hann stúlku er Jórunn hét og uröu þau ást-
fangin og vildu giftast, en faðir Jórunnar
stóð I vegi fyrir þvi aö svo gæti orðið. Þau
eignuðust þó barn saman og varð Jón þá
að láta af prestskap. Nokkru seinna var
honum veittur Staður i Grunnavik, en
missti hempuna aftur eftir að hafa eign-
ast með Jórunni annað barn.
Lukkutjón þá að fer ört
ekki er hægt að flýja,
betur hefði guö minn gjört
að gelda mig en vígja.
Þýðingar Jóns komu út á prenti árið
1774. Arið áður hafði Hrappseyjarprent-
smiðja verið stofnuö. Forstöðumenn
hennar urðu fyrir aðkasti og tók Jón svari
prentsmiðjunnar.
Margur rakki að mána gó
mest þegar skein I heiöi,
en eg sá hann aldrei þó
aftra sinu skeiði.
Gamansemin var rikur þáttur i
kveðskap Jóns.
Óskaplikar eru þær,
Anna má, en neitar.
Imba ví 11, en ekki fær,
eftir þvi hún leitar.
En Jón átti það lika til aö yrkja óprest-
lega eins og fólk mundi kannski kalla það.
Betra er að vera hátt meö haus
hengdur upp á snaga
en að riða eistnalaus
alla sina daga.
A þessum timum var mikil eymd á
Islandi.
Hefða eg ekki iikn og iið
iind af betri hlotið,
lif mitt, Bæsár vesöid við,
væri löngu þrotið.
Samvizkan þó segir mér,
sannað hygg eg geti,
hvorki þar til orsök er
óhóf mitt né leti.
Hvaö mun valda þessu þá?
Þar til mætti svara
þvi: Eg vandist aldrei á
öðrum neitt aö spara.
Ósjaldan mun fólk hafa óskað þess að
það hefði aldrei fæðst.
óborinn til eymdarkífs
ellegar dauður væri ég,
ef að bæði lykii iifs
og iásinn sjálfur bæri eg.
Jón kvæntist árið 1774, Margréti Boga-
dóttur. Ekki varð hjónabandið þó farsælt
og þegar Jón flyst sem prestur að Bægisá,
verður Margrét eftir i Galtardal þar sem
þau höfðu búið frá þvi að þau gengu i
hjónaband. Bjó Jón eftir það með ráðs-
konum og mun hafa verið kvenhollur i
meira lagi.
Hér er bæði heitt og bjart og hófleg
kæti
næstur mér er svanninn sæti,
sómi er það og eftirlæti.
Eftir að Jón fluttist að Bægisá hafði
hann börn i fóstri og var talið að hann ætti
þessi börn sjálfur.
Iila fór það unginn minn,
öðrum varstu kenndur.
Finnst um siðir faðirinn
frómur að þér, Gvendur.
Jón yrkir eins og titt er um skáld visur
við ýmis tækifæri. Við hjón segir hann.
Þið eruð bæði fjandans fox,
full með heimsku gjálfur,
hún Tóta þin er tundur box,
en tinna og járn þú sjálfur.
Þegar höfðingjar riðu hjá kirkju um
embættisgerð verður næsta visa til.
Skrykkjótt gengur oft til enn
eins og fyrr með köfium,
en grátlegt er, þá góðir menn
gera sig aö djöflum.
Eins og ég nefndi hér áðan var mikil
eymd meðal fólks á þessum tima.
Margur fengi mettan kvið,
má þvi nærri geta,
yrði fólkið vanið við
vind og snjó að éta.
Jón var prestur á Bægisá i 31 ár.
Hanga mér á heröum laun
hartnær þrjátigi ára:
Þreyta, slit og þankaraun,
þörf og heltin sár.
Hann andast árið 1819.
Ekkert liggur eftir mig
utan ijóða bögur,
þótt á kroppnum sýni sig
sjötigi ár og fjögur.
Eg mun samt við ævilok,
allt fyrir mæðu þessa,
hérvist mina og hennar ok
hjartagiaður blessa.
Þingeyingur sendir þættinum bréf og
segir. — Vísu Rósbergs Snædal um sögu-
þátt Hólastóls fyrir 12 árum var svarað
nýlega, og má Visir birta framhald
sögunnar, sbr. visnaþáttinn 18. mai s.l.:
Vist orti Rógsberg þá rætnarinnar bögu,
raunabót þeirra, sem nlða.
En atburöarásin nú sagt hefur sögu,
-já- sfðasta versið má biða.
Þátturinn þiggur með þökkum þær vis-
ur, sem honum eru sendar.
Ben.Ax.
Stefán vann Islandsmeistaratitilinn
firmakeppnina
— en Morgunblaðið
Nýlega er lokið ís-
landsmóti i ein-
menningskeppni og
sigraði Stefán Guð-
johnsen frá Bridge-
félagi Reykjavikur eft-
ir mjög harða keppni.
Röð og stig efstu manna var
þessi:
1. Stefán Guðjohnsen 219 stig.
2. Karl Sigurhjartarson 214 stig.
3. Bragi Erlendsson 211 stig.
4. Helgi Benónýsson 210 stig.
5. Þórarinn Sigþórsson 209 stig.
6. Gylfi Baldursson 209 stig.
Einmenningskeppnin er jafn-
framt firmakeppni Bridgesam-
bands íslands en I henni sigraði
MORGUNBLAÐIÐ, en fyrir það
spilaði Bragi Erlendsson.
Röð og stig efstu firmanna
var þessi:
1. Morgunblaðið 122 (Spilari
Bragi Erlendsson).
2. Málning h.f. 115 (Spilari Stef-
án Guðjohnsen).
3. Þórarinn Sigþórsson tannl.
112 (Spilari sjálfur).
4. Atlantis h.f. 112 (Spilari Jósep
Sigurðsson).
5. Sápuverksm. Mjöll h.f. 112
(Spilari Kristj. Guðm.)
6. Litaver s.f. 11 (Spilari Bragi
Björnsson).
Bridgesam band Islands
þakkar hinum fjölmörgu aðil-
um sem styrktu firmakeppnina
bæði með fjárframlögum og
starfi.
Ekki verður svo skilið við
Kanarieyjaþátttöku Bridge-
sambands Islands, að lokakafla
séu ekki gerð einhver^ skil.
Meðan 60 pör spiluðu til úrslita
um Ólympiutitilinn var haldinn
„Sárabóta” tvimenningur
(Consolation) fyrirþá, sem ekki
náðu að vinna sér sæti i úrslita-
keppninni. Niutiu og tvö pör
tóku þátt i honum.
Sigurvegarar urðu Truscott
og Weiss frá USA með 784 stig.
Islenzku pörin sex voru öll
mætt til leiks, en röð og stig
þeirra voru þessi:
Björn Eysteinsson—Ólafur
Valgeirsson 656 nr. 25-26.
Jóhann Jónsson—Lárus
Karlsson 636 nr. 40.
Hörður Arnþórsson—Þórar-
inn Sigþórsson 624 nr. 45-46.
Hjalti Eliasson—Karl Sigur-
hjartarson 545 nr. 85.
Einar Þorfinnsson—Jakob
Ármannsson 501 nr. 91.
Ólafur Lárusson—Sigurjón
Tryggvason 470 nr. 92.
Óneitanlega misjöfn frammi-
staða, þótt ekki sé eingöngu við
spilarana að sakast.
Þaö er með ólikindum, að
nokkur bridgesveit geti verið
það góö, að hún vinni heims-
meistaratitilinn 15 sinnum á
átján árum. Þetta afrek hefur
Italska sveitin unnið og einn
spilarinn Georgio Belladonna
hefur verið i þeim öllum. Félag-
ar hans Garozzo, Forquet hafa
verið i flestöllum sveitunum, en
Bianchi aðeins i tveimur. Ungu
Gefið barninu þennan skemmtilega spari-
bauk, sem er i senn gagnlegur og fallegur.
Laugavegi 11. (Smiðjustigsmegin )
mennirnir Falco og Franco hafa
eflaust fengið sinn fyrsta
heimsmeistaratitil á silfur-
bakka frá hinum frægu félögum
sinum, án þess að hafa mikið
fyrir þvi.
Hér er spil úr undankeppni
heimsmeistarakeppninnar sem
kom fyrir milli frönsku sveitar-
innar og þeirrar bandarisku.
Staðan var a-v á hættu og suð-
ur gaf.
♦ D-10-6-2
¥ A-D-10
♦ A-K-D-G-4
♦ 3
♦ A-7-5-4
¥6-5-3
♦ 10-9-8-6-5
♦ 6
♦ K-G-9-8-3
¥K-G-8
♦ 3
♦ G-9-7-4
4enginn
V9-7-4-2
♦ 7-2
♦ A-K-D-10-8-5-2
Sagnir i opna salnum voru á
þessa leið:
Suður Vestur NorðurAustur
Murray
1* P
4« P
4* P
5 ♦ P
Vestur
Kehela
2 ♦
4 V
4 G
6*
spilaði út
P
P
P
Allir pass.
spaðaás,
sem sagnhafi trompaði. Hann
tók tvisvar tromp og legan kom
I ljós. 1 þriðja tromp kastaði
sagnhafi hjarta úr blindum og
byrjaði siðan á tiglunum. Aust-
ur trompaði annan tigul, en var
um leið endaspilaður. Hann
prófaði spaðaáttu, en Murray sá
viö honum og gaf niður hjarta.
Sex lauf unnin. I rauninni er
þetta vel hugsað, þvi ef vestur á
tvo hæstu I spaða, þá á hann
ekki hjartakóng, þvi þá hefði
hann sagt eitthvað við einu laufi
i byrjun.
I lokaða salnum var loka-
samningurinn einnig sex lauf og
allt gekk eins þar til sagnhafi
fór að spila tiglunum. En
Blumenthal I austur neitaði að
trompa og suður trompaði
fimmta tigulinn. Þá var staðan
þessi:
♦ D-10
¥ A-D
♦ enginn
♦ ekkert
♦ 7-5 ♦ K
V 6-5 ¥ K-G
♦ enginn ♦ enginn
♦ ekkert ♦ G
♦ enginn
V 9-7
♦ enginn
♦ 10-8.
Nú gat sagnhafi spilað austri
inn á tromp, en svo óheppilega
vill til, að i leiðinni kemst blind-
ur I kastþröng.
Ásarnir græddu 14 IMP á
þessu skemmtilega spili.